‘Niet om te doden, wel om te waarschuwen’: werd Oekraïense delegatie slachtoffer van chemisch wapen?

Het vredesoverleg op 3 maart was nog maar net achter de rug toen ondernemer Abramovitsj en zeker twee leden van de Oekraïense delegatie schijnbaar onverklaarbare symptomen kregen. Hun ogen werden rood en traanden voortdurend, de huid op hun handen en in hun gezicht zou dan weer loskomen. Pas de volgende ochtend werden hun klachten minder, maar Abramovitsj zou volgens een bron van de Britse krant The Guardian enkele uren blind geweest zijn. Hij werd daarvoor behandeld in een ziekenhuis in Turkije.

Binnen de delegatie leefde onmiddellijk de vrees voor vergiftiging. Daarom deden de betrokkenen beroep op Christo Grozev, een journalist van het onderzoekscollectief dat eerder kon aantonen dat politiek dissident Aleksej Navalny vergiftigd werd door een geheime eenheid van de Russische veiligheidsdienst. Hij bestudeerde beelden die de onderhandelaars maakten, maar het was onmogelijk om hen tijdig aan een fysiek onderzoek te onderwerpen. De Oekraïense vertegenwoordigers waren namelijk onderweg naar Istanbul. Toen een Duits forensisch team hen uiteindelijk kon bestuderen, was het volgens The Wall Street Journal al te laat om de precieze oorzaak van hun klachten op te sporen. Er zou namelijk geen gespecialiseerde onderzoeksinstrumenten voor handen geweest zijn.

Straling

Onderzoekscollectief Bellingcat schrijft op Twitter dat de experten na hun onderzoek meldden dat de symptomen waarschijnlijk het gevolg waren van een vergiftiging met een niet-gepreciseerd chemisch wapen. Daarnaast sloten ze niet uit dat het om een aanval via elektromagnetische straling ging. De drie mannen hadden in de uren voor ze hun eerste klachten kregen namelijk enkel water gedronken en chocolade gegeten. Het blijft op die manier onduidelijk wat er precies met hen gebeurde. Een vierde deelnemer aan de onderhandelingen ontwikkelde bovendien nooit symptomen.

De fysieke toestand van de drie heren zou ondertussen verbeterd zijn. Bellingcat laat daarbij weten dat de vergiftiging niet sterk genoeg was om levensbedreigende schade aan te richten. “Het was niet de bedoeling om te doden, maar wel om een waarschuwing te geven”, zegt Grozev nu aan The Wall Street Journal. De betrokkenen leggen de verantwoordelijkheid dan ook bij hardliners uit Moskou die de vredesonderhandelingen wilden saboteren. Het Kremlin ontkent echter enige betrokkenheid.

Het blijft onduidelijk hoe het verhaal over de mogelijke vergiftiging de toekomstige vredesonderhandelingen zal beïnvloeden. Een woordvoerder van Oekraïens president Volodymyr Zelensky zei maandagavond dat hij geen informatie had over de situatie. Abramotitsj zal er bij toekomstige onderhandelingen alvast niet meer bij zijn: de steenrijke Rus trok zich weken geleden al terug uit de vredesgesprekken.