Niemand begreep wat er in Molenbeek gaande was

Zeker drie van de acht daders woonden in Brussel. Het gaat onder anderen om de broers Ibrahim en Salah Abdeslam, van wie de eerste bij de aanslagen om het leven kwam en de laatste voortvluchtig is. Daarnaast werden in het Brusselse nog zeven andere mogelijke betrokkenen gearresteerd.

Een inlichtingenbron meldde aan De Morgen dat "mogelijk alle acht de daders" vanuit Brussel naar Parijs vertrokken zijn. "De daders gebruikten Brussel en gemeenten als Molenbeek als logistieke basis voor de aanslagen in Parijs. Het is onbegrijpelijk dat die terreurcel onder de radar van de inlichtingendiensten is gebleven. Twee van de drie daders stonden op de lijst van de inlichtingendiensten. De leden van die terreurcel konden ongestoord materiaal kopen voor explosieven, wapens aankopen en wagens huren. In het vakjargon noemen wij zoiets een 'ontoelaatbare intelligence gap', in mensentaal spreken we van een blunder."

'Gigantisch probleem'

Een van de verklaringen voor die tekortkomingen is dat de Belgische Staatsveiligheid amper over medewerkers beschikt die Arabisch spreken. Dat wordt ook bevestigd door Hans Bonte (sp.a), burgemeester van Vilvoorde, de stad waar tal van Syrië-strijders vandaan komen. "Dat is een gigantisch probleem. Binnen de inlichtingendiensten zijn er amper of geen Arabischsprekenden. Noem dit gerust een van de grootste uitdagingen van onze Staatsveiligheid."

Ook veiligheidsexpert Brice De Ruyver bevestigt dat de Staatsveiligheid met een tekort aan Arabischsprekende analisten en tolken kampt.

In een reactie laat bevoegd minister Koen Geens (CD&V) weten dat sinds januari 2015 inspanningen werden geleverd om dit probleem op te lossen. "Het is zo dat het aanwerven van specifieke profielen tijd vergt. Die moeten gescreend worden, Selor-testen doen, maar we maken hiervan werk."

Justitieminister Geens zegt dat sinds de aanslagen op Charlie Hebdo en de verijdelde aanslagen in Verviers, allebei in januari, 14 nieuwe personen in dienst zijn genomen. In november zijn er 31 extra aanwervingen en er is een selectieprocedure voor 28 mensen aan de gang. Hoeveel Arabischsprekenden gerekruteerd werden, kon de minister niet zeggen.

Zowel De Ruyver als Bonte benadrukt dat de moeizame samenwerking tussen de negentien Brusselse burgemeesters en de zes politiezones een van de belangrijkste verklaringen is voor het haperende antiterreurbeleid in gemeenten als Molenbeek en Anderlecht. Bonte: "Op het vlak van veiligheid is Brussel het perfecte voorbeeld van georganiseerde chaos." De Ruyver: "In Parijs vielen 129 doden, de gevolgen van de bestuurlijke versnippering van Brussel zijn nu wel echt dramatisch. De beste oplossing voor dit probleem is de samensmelting van de zes politiediensten, waardoor een korps met een fantastische capaciteit van vijfduizend agenten ontstaat."

Niet de juiste middelen

Binnen de Belgische regering heerst er grote onrust over de mogelijkheid van nog meer aanslagen. "We moeten nu continu rekening houden met een aanslag in ons land", geeft Jan Jambon, minister van Binnenlandse Zaken (N-VA), toe. "We moeten echt op onze hoede zijn." Ook elders in de regering valt te horen dat er grote waakzaamheid geboden is.

Tegelijk neemt ook de kritiek op Jambon zelf toe in regeringskringen. Hij zou zich te veel met machtsvertoon hebben beziggehouden. "Het afgelopen jaar heeft hij enkel met de spierballen gerold", luidt het. "Hij bekommerde zich om de militairen op straat, en niet om de betere ontplooiing van de veiligheidsdiensten of politie. Zij hebben niet het juiste materiaal of de juiste middelen. Hij moet niet iedereen viseren, alleen de potentieel gevaarlijke groep. We hebben geluk gehad dat deze terroristen blijkbaar liever geen aanslag pleegden dicht bij de plek waar ze zich konden verbergen."

Jambon kondigde gisteren samen met de premier aan dat er een specifiek actieplan komt voor Molenbeek. Daarbij is er sprake van een soort regeringscommissaris. Jambon: "Want alleen in Brussel daalt het aantal vertrekkers naar Syrië niet."