Negatieve zelftest maar toch covid-symptomen? Dit kan er aan de hand zijn

Dat een zelftest niet even accuraat is als een PCR-test, was al geweten sinds de invoering ervan. Het verschil tussen beide is dat een PCR-test genetisch materiaal van het virus detecteert, terwijl een zelftest een antigeentest is, die virusdeeltjes detecteert. Een negatief resultaat wil enkel zeggen dat er op dat moment geen deeltjes gedetecteerd zijn, niet dat ze er helemaal niet zijn.

Een reden daarvoor kan zijn dat er (nog) niet voldoende virus in de neus aanwezig is. Nederlands onderzoek stelde eind vorig jaar vast dat een zelftest zeker bij mensen zonder verkoudheidsklachten maar weinig betrouwbaar is. Bij hen zou tot wel driekwart van de besmettingen gemist worden. Ter vergelijking: bij mensen met symptomen zou de test 70 procent van de infecties eruit pikken, en bij de zeer besmettelijke gevallen zelfs 85 procent.

Wie aanvankelijk negatief test, kan bij een tweede test enkele dagen later toch een heel ander resultaat te zien krijgen. De reden daarvoor is dat de omikronvariant van het coronavirus eerst in de keel zit en pas later in de neus. Wie zich in het begin van een besmetting test met een neuswisser, zou dus een valsnegatief kunnen krijgen.

Moeten we onze massaal aangekochte zelftests dan maar in de vuilnisbak gooien? Niet zo snel. Ondanks zijn geringere nauwkeurigheid dan de PCR-test, heeft de zelftest toch duidelijk nut.

“Wanneer de besmetting al wat langer bezig is, is zo’n test prima”, zei viroloog Marc Van Ranst daar eerder over. “Veel mensen hebben positief getest, en hebben daardoor hun gedrag aangepast.” Een bijkomend voordeel: test u positief, dan weet u dat met een zelftest meteen. U hoeft geen 24 uur te wachten op het resultaat zoals bij een PCR-test, en kan u uw gedrag dan ook meteen aanpassen.

Heeft u twijfels, dan is het dus nog steeds aangeraden een zelftest te doen. Door veelgemaakte fouten te vermijden en enkele belangrijke tips op te volgen, kunt u het beste uit uw test halen.

Welke test moet ik gebruiken?

Er zijn verschillende soorten zelftests op de markt, maar die meten niet allemaal hetzelfde. Zogenoemde serologische tests meten de aanwezigheid van antilichamen in het bloed en geven aan of u ooit besmet bent geweest. Ze zeggen niets over een huidige besmetting of besmettelijkheid. Deze zelftests zijn in België niet toegelaten.

In ons land zijn enkel antigeentests toegelaten als zelftest. Die meten de aanwezigheid van viruseiwit in de neus- of keelholte. Enkel zelftests die goedgekeurd zijn door het FAGG (Federaal Agentschap voor Geneesmiddelen en Gezondheidsproducten) mogen in België verkocht worden. De lijst vindt u hier.

Hoe doe ik mijn test correct?

Een van de meestvoorkomende fouten is dat mensen de instructies niet aandachtig lezen. Niet alle zelftests zijn geschikt voor neus én keel. De tests met korte stokjes zijn doorgaans niet geschikt voor in de keel, de lange soms wel. Het veiligst is om de handleiding te volgen, stelt het FAGG.

De meeste tests bevatten uitgebreide instructies. Niet alleen of u de wisser in neus of keel moet steken, maar ook hoeveel keer u dat moet doen en of u de wisser daarbij dient rond te draaien.

Zorg er ook voor dat u uw tests op een koele, droge plaats bewaart.

Ik heb symptomen, maar mijn test is negatief. Wat nu?

Test u positief, dan mag u er zeker van zijn dat u besmet bent. Een negatief testresultaat is echter geen garantie dat u geen covid heeft. Indien u symptomen heeft of een risicocontact heeft gehad, is het in de eerste plaats belangrijk dat u de nodige veiligheidsmaatregelen opvolgt: contacten vermijden, mondmasker dragen en afstand houden.

Indien u zich geregeld opnieuw test, verhoogt u de kans dat u een correct resultaat heeft. Heeft u symptomen, dan kunt u ook nog altijd een PCR-test laten afnemen. Via deze zelfevaluatietool van de overheid kunt u nagaan of een test aangeraden is. Als dat zo is, krijgt u een link naar een onlinetool waar u een gratis testcode kunt krijgen. Hiermee kunt u vervolgens een afspraak maken bij een testcentrum of -labo, of bij een apotheek.

Ik heb positief getest. Wat nu?

Het resultaat van uw zelftest is niet officieel. Bij een positief resultaat wordt daarom aangeraden alsnog een test te laten afnemen in een testcentrum of labo. Na een positieve zelftest moet u onmiddellijk in isolatie gaan. Dat betekent dat u thuisblijft en alle fysieke contacten vermijdt. Wie niet kan thuiswerken, krijgt een quarantainecertificaat.

De isolatie duurt minimaal zeven dagen, gevolgd door nog eens drie dagen voorzorgsmaatregelen (mondmasker dragen en strikte beperking van sociale contacten). Ook moet u zeker drie dagen koortsvrij zijn vooraleer u uit uw isolatie mag. Volgt u de regels voor isolatie niet, dan dreigt een straf of boete.