Nederlandse prinses Amalia wordt vandaag 18 jaar en kan vanaf nu koningin worden

Nederland heeft vanaf nu een volwassen troonopvolger. Prinses Amalia viert deze dinsdag haar 18de verjaardag.

De Nederlandse prinses Amalia is vandaag 18 jaar geworden. Volgens de Nederlandse grondwet kan zij vanaf nu koningin zijn, mocht haar vader koning Willem-Alexander plotseling uitvallen. Morgen wordt zij door haar vader “binnengeleid” in de Raad van State, waarvan hij ceremonieel voorzitter is.

Sinds haar eindexamen afgelopen zomer, waarvoor zij cum laude is geslaagd aan het christelijk gymnasium Sorghvliet in Den Haag, heeft Amalia een sabbatjaar genomen. Zij is van plan volgend academiejaar een universitaire studie te gaan volgen, mogelijk in Leiden. Daar studeerden troonopvolgers in vorige generaties ook.

In juni schreef prinses Amalia een openbaar gemaakte brief aan minister-president Mark Rutte. Daarin kondigde zij aan haar jaarlijkse toelage van 1,5 miljoen euro, waar zij vanaf vandaag recht op heeft, de komende jaren te zullen terugstorten. Over de wettelijk vastgelegde uitkering (inkomen en onkosten) schreef de prinses: “Ik vind dat ongemakkelijk zolang ik daar weinig als tegenprestatie tegenover kan stellen en andere studenten het zoveel moeilijker hebben, zeker in deze onzekere coronatijd.” De hoogte van het bedrag was al jaren onderwerp van politieke en maatschappelijke discussie.

Half november verscheen van de hand van de Nederlandse cabaretier Claudia de Breij een boek over Amalia, waaraan de prinses haar medewerking verleende. Het ging inmiddels al meer dan honderdduizend keer over de toonbank. Amalia staat op nummer 1 in De Bestseller 60 van de Nederlandse boekenbranche.

De Breij trok voor de zomervakantie een week met Amalia op. Ze zag de prinses paardrijden in de koninklijke stallen en een cocktail maken in de strandtent waar zij de afgelopen jaren een bijbaantje had. De prinses blijkt zich al op haar 14de te hebben verzoend met haar toekomstige taak, maar zegt in het boek ook: “Als mijn vader nu iets overkomt, zou ik vragen of mijn moeder het eerst een paar jaar wil overnemen.”

Regent

Mocht het zover komen, dan kan de prinses daar niet zelf over beslissen. “Zolang niet in de uitoefening van het koninklijk gezag is voorzien, wordt dit uitgeoefend door de Raad van State”, bepaalt de grondwet. Een regent moet bij wet worden benoemd. “De Staten-Generaal beraadslagen en besluiten ter zake in verenigde vergadering.”

Wel zou dat heel goed een taak voor koningin Máxima kunnen zijn. In 1890, toen koning Willem III overleed, was de 10-jarige Wilhelmina zijn opvolger. Om de tijd tot haar 18de verjaardag te overbruggen, was haar moeder Emma gedurende acht jaar regentes. In 2013 werd al besloten dat Máxima regentes zou zijn mocht Willem-Alexander iets overkomen zolang Amalia nog minderjarig was.

Amalia heeft aangekondigd dat zij zich gedurende haar studie niet bij de Raad van State zal laten zien. Ook Willem-Alexander bleef daar na zijn installatie nog jarenlang weg, totdat hij zijn dienstplicht had vervuld en zijn studie was afgerond.

Leden van het Koninklijk Huis die zitting hebben in de Raad van State mogen vergaderingen van de afdeling Advisering bijwonen. Die gelden als een goede leerschool voor kennis van het staatsbestuur, omdat alle voorgenomen wetten en verdragen daar voor advies aan regering en parlement worden besproken.

Laconieke perfectionist

De Breij omschrijft de prinses in haar boek als “een laconieke perfectionist, een dienstbare en toch eigenzinnige jonge vrouw, een voorzichtige maar ook humorvolle, warme persoonlijkheid”.

Het ligt niet voor de hand dat prinses Amalia de komende jaren veel publieke verplichtingen op zich zal nemen. Wel staat vast dat zij vanaf nu Prinsjesdag (waarop de verjaardag van de koning wordt gevierd, red.) zal bijwonen. Of zij tijdens de rijtoer in de gerestaureerde Gouden Koets zal zitten, moet begin volgend jaar duidelijk worden. Het rijtuig staat nu in het Amsterdam Museum, wachtend op een beslissing over zijn toekomst.

Prinses Amalia groeide op in Wassenaar. Ze heeft twee jongere zussen: Alexia (16) en Ariane (14).