NieuwsNederland
Nederlandse Premier Mark Rutte biedt excuses aan voor slavernijverleden
De Nederlandse Premier Mark Rutte bood vandaag in Den Haag namens de regering excuses aan voor het Nederlandse slavernijverleden. In zijn toespraak erkent hij dat het aandeel dat Nederland had in de slavernij een misdaad tegen de menselijkheid was. Rutte noemde het ‘een misdadig systeem dat wereldwijd onnoemelijk veel mensen onnoemelijk veel leed heeft gebracht, dat doorwerkt in de levens van mensen in het hier en nu’.
Nederland werd een grote speler in de slavernij in de 17e eeuw, de zogeheten ‘Gouden Eeuw’. De West-Indische Compagnie werd in die tijd opgericht om te handelen in goederen in West-Afrika en Noord- en Zuid-Amerika, maar dat sloeg later om in slavenhandel. De Nederlandse handelsstrategie staat bekend als de driehoekshandel: schepen beladen met goederen uit Nederland voeren naar de West-Afrikaanse kust, waar deze handelswaar werd verruild tegen tot slaaf gemaakte Afrikanen. Die werden naar de koloniën in Amerika gebracht, waar ze op de slavenmarkten en plantages belandden. De schepen voeren vervolgens terug naar Nederland met producten als suiker, koffie en tabak.
Op die manier werden er naar schatting 600.000 slaven verhandeld, en Nederland was tussen 1650 en 1675 de grootste handelaar in slaafgemaakten tussen West-Afrika en Zuid-Amerikaanse plantages. Het land was verantwoordelijk voor zo'n vijf procent van de trans-Atlantische slavenhandel. De omstandigheden waarin slaven werden vervoerd was onmenselijk, en lang niet iedereen overleefde de oversteek. Degenen die het wel haalden zagen een zware, uitputtende toekomst tegemoet.
Op 1 juli 2023 is het 160 jaar geleden dat de slavernij in de toenmalige koloniën officieel werd afgeschaft en 150 jaar dat de slavernij ook daadwerkelijk praktijk voorbij was. Op die symbolische datum, waarop met Ketikoti de afschaffing van de slavernij wordt gevierd in Amsterdam, zal Koning Willem-Alexander niet naar Suriname gaan, maar in Nederland aanwezig zijn voor de herdenking. Volgens Rutte voelt de koning “zich persoonlijk zeer betrokken bij het onderwerp”.
Zijn woorden klinken door op de zeven plaatsen waarnaar Nederlandse bewindslieden zijn afgereisd, van Suriname tot Bonaire - voormalige koloniën van het land. “De regering wil in overleg met groepen en mensen uit alle landen waarmee wij dit verleden delen en werken aan meer kennis over het slavernijverleden”, aldus Rutte.
“Te weinig hebben opeenvolgende Nederlandse regeringen na 1863 gezien en erkend dat het Nederlandse slavernijverleden een negatieve doorwerking had en heeft. Daarvoor bied ik namens de regering excuses aan”, zei Rutte. “We doen dit niet om schoon schip te maken, niet om het verleden af te sluiten. We doen dit om samen de weg vooruit te vinden. We delen niet alleen het verleden, maar ook de toekomst. Dus zetten we vandaag een komma, geen punt.”
“Het boek van onze gedeelde geschiedenis kent veel pagina’s, die ons levend in de 21ste eeuw met verbijstering en afschuw vervullen”, zei Rutte aan het einde van zijn toespraak. “En met diepe schaamte.”
“Die pagina’s wissen we met excuses niet uit”, zegt Rutte. “Dat is ook niet de bedoeling. We kunnen het verleden niet veranderen, alleen onder ogen zien. Wat de regering vurig hoopt, wat ik ook persoonlijk vurig hoop, is dat deze dag ons helpt de open pagina’s die voor ons liggen in te vullen met dialoog, erkenning en heling.”
Ook maakte Rutte bekend dat er een fonds voor maatschappelijke initiatieven om het slavernijverleden te verwerken en te herdenken komt. In totaal zal de regering 200 miljoen euro in het fonds storten.
