Strijd tegen IS
NAVO komt in spoedzitting bijeen om Turkije
De NAVO komt dinsdag bijeen om de militaire acties van Turkije tegen Islamitische Staat en de Koerdische afscheidingsbeweging PKK te bespreken. Dat heeft het bondgenootschap zondag aangekondigd. De bondgenoten volgen de situatie nauwgezet en zijn solidair met Turkije, aldus de verklaring.
Turkse straaljagers hebben vandaag opnieuw PKK-doelen in Noord-Irak gebombeerd. Het land voert sinds vrijdag luchtaanvallen uit op doelen van IS in Syrië en de PKK in Noord-Irak, en grondaanvallen op posities van IS en de PKK in Noord-Syrië. Vrijdag werden in Turkije bijna 600 mensen opgepakt die lid zouden zijn van IS of de PKK. Daarnaast gaf Turkije de Verenigde Staten toestemming de luchtmachtbasis Incirlik te gebruiken voor bombardementen op IS. Het is voor het eerst dat Turkije zich militair mengt in de strijd in buurland Syrië.
De escalatie begon nadat maandag bij een IS-aanslag in Suruc 32 Koerdische jongeren omkwamen. Koerden beschuldigden de regering van president Tayyip Erdogan ervan IS te steunen. Woensdag werden in Sanliurfa twee agenten vermoord en dit weekend werden bij een aanslag in Lice twee soldaten gedood. Volgens de regering is dat het werk van de PKK.
Game changer
Het Turkse besluit te gaan deelnemen aan de strijd tegen IS, volgens analisten een potentiële game changer, is weloverwogen, zei premier Ahmed Davotoglu zondag tegen al-Jazeera. 'We gaan door zo lang als nodig is.' Turkije wil volgens Turkse media een bufferzone creëren in het grensgebied van Syrië en Turkije. In deze 'safe zone' zouden ook vluchtelingen worden opgevangen.
Het gelijktijdig aanpakken van de Koerden, de belangrijkste strijdmacht tegen IS, lijkt hiermee in tegenspraak. Maar Turkije wantrouwt de Syrische Koerden, omdat zij gelieerd zijn aan de PKK in Turkije. Bovendien zou Koerdisch succes in Irak en Syrië een aanmoediging kunnen worden voor de PKK in Turkije.
De escalatie maakt een voorlopig einde aan de vredesonderhandelingen tussen de Turkse regering en de PKK. Die gesprekken begonnen in 2012 en leidden het jaar erop tot een wapenstilstand. Maar volgens de PKK is het vredesproces nu zo goed als dood en de wapenstilstand 'betekenisloos' geworden.
Lastig parket
De opstelling van Turkije brengt de VS in een lastig parket. De Amerikanen zijn blij dat NAVO-bondgenoot Turkije eindelijk meedoet in de strijd tegen IS, maar een tweede front tegen de Koerden is een probleem. De VS zien de PKK weliswaar ook als een terroristische organisatie, maar de aan die PKK gelieerde Syrische Koerden zijn de belangrijkste troef van de coalitie in Syrië.
De Amerikaanse reacties waren dit weekend dan ook ingehouden. Brett McGurk, speciaal vice-gezant voor de coalitie tegen IS, zei dat Turkije het recht heeft actie te ondernemen tegen terroristen, en dat dit los staat van de plannen de Turks-Amerikaanse samenwerking tegen IS te intensiferen.
De Duitse bondskanselier Angela Merkel verzekerde premier Davotoglu er zondag telefonisch van dat Duitsland Turkije steunt in zijn strijd tegen het terrorisme, maar Turkije wel 'proportionaliteit' in acht moet nemen. Ook zei Merkel dat Turkije het vredesproces met de PKK moet voortzetten.
Volgens Turkse oppositiekringen is de harde lijn van president Erdogan tegen de PKK vooral ingegeven door de wens het anti-Koerdische sentiment in Turkije op te poken. Erdogan's AKP verloor bij de verkiezingen in juni zijn absolute meerderheid, vooral door toedoen van de nieuwe, pro-Koerdische HDP. Als de AKP geen coalitiepartner vindt, moeten er nieuwe verkiezingen komen.
