Nadat Theo Francken door het ijs zakte bij N-VA: ‘De perceptie die hij meedraagt, klopt niet altijd met de realiteit’

Wel Lorin Parys en Valerie Van Peel als nieuwe ondervoorzitters bij N-VA, geen Theo Francken. De ex-staatssecretaris zakte door het ijs. Een blamage? Hij staat er snel terug, meent uitgever Karl Drabbe (47), kenner van het Vlaams-nationale huis.

De partijraad, voornamelijk bevolkt met onbekende partijmilitanten, pakte zaterdag uit met een verrassing: Theo Francken haalde het niet. “Binnen de partij ging iedereen er eigelijk van uit dat hij ondervoorzitter ging worden”, zegt Karl Drabbe, uitgever bij Doorbraak. Als prominente figuur in de Vlaamse beweging kent hij de ins en outs van N-VA.

“Wat vooral opmerkelijk was, is dat de verkiezing in één ronde werd beklonken”, zegt hij. Meteen slaagden twee kandidaten erin om 50 procent van de partijraad achter zich te krijgen: Lorin Parys met 121 stemmen en Valerie Van Peel met één minder. Het verschil was duidelijk: Francken haalde 100 stemmen, de andere drie kandidaten, Anneleen Van Bossuyt (42 stemmen), Assita Kanko (27) en Kathleen Depoorter (16) volgden op nog grotere afstand.

Wat heeft Francken in uw ogen de das omgedaan?

Karl Drabbe: “De affaire rond Melikan Kucam heeft zeker een rol gespeeld (het Mechelse gemeenteraadslid kon onder toezicht van Francken als staatssecretaris voor Asiel en Migratie een zwendel in humanitaire visa opzetten, RW). Het blijft maar aan hem en aan de partij kleven, een beetje zoals de pleister van kapitein Haddock in dat boek van Kuifje, Vlucht 714. Van het eerste tot het laatste plaatje hangt die pleister aan zijn hand, en hij geraakt er maar niet vanaf. Hier zien we hetzelfde. Francken heeft zich voor die zaak nog niet voldoende duidelijk en openlijk geëxcuseerd. Hij zou dat beter doen om zo de bladzijde definitief om te slaan. Nu zal die affaire blijven opspelen en kan het binnen én buiten de partij tegen hem worden gebruikt.”

Heeft de partijraad hiermee ook duidelijk voor een centrumkoers gekozen?

“Dat denk ik eigenlijk veel minder. Eerst en vooral wil ik toch benadrukken dat het gewicht van deze verkiezingen in de media wordt overschat. Het gaat over een interne verkiezing, voor een specifieke functie. Tegelijk heb ik geen grote ideologische verschillen gezien tussen de kandidaten onderling. Dat Francken over de hele lijn voor een harde rechtse koers staat, is ook niet correct. Op socio-economisch vlak denken Van Peel en zeker Parys veel liberaler dan Francken. Hij schrijft zich veel meer in in de oude VU-traditie uit de Brusselse rand, die ook een groene reflex heeft. Niet toevallig tweet hij geregeld met het bijschrift ‘Vlaams en groen’.”

Deze uitslag maakt wel duidelijk dat het gedaan is met het gedweep met het Vlaams Belang, klinkt het intern.

“Daar hebben de ondervoorzitters weinig mee te maken. Voorzitter Bart De Wever heeft in een reeks interviews rond Nieuwjaar duidelijk gemaakt dat er met het huidige Vlaams Belang niet samen te werken valt. Die keuze is al lang gemaakt. Net zoals Francken niet zomaar als verantwoordelijke kan aangeduid worden voor de beslissing om eind 2018 de regering vanwege het migratiepact te verlaten. Alsof Bart De Wever daar niet mee zou hebben ingestemd? Er bestond aan de partijtop consensus over de beslissing.”

Parys staat meer te boek als manager. Een ondervoorzitter moet vaak brandjes blussen, afdelingen verzoenen. Dat profiel past minder bij Francken?

“De perceptie die Francken meedraagt, klopt niet altijd met de realiteit. Na de lokale verkiezingen in 2018 heeft hij achter de schermen in tal van gemeenten meegeholpen om een meerderheid op de been te krijgen. Voor het provinciebestuur heeft hij bijvoorbeeld een coalitie met de groenen gevormd. Dat hij te weinig dealmaker is, is louter schijn.”

De rol van de ondervoorzitter is niet te onderschatten met het ideologisch congres dat er in 2023 aan komt.

“Dat zal inderdaad van essentieel belang zijn voor de partij om zich met het oog op de verkiezingen van 2024 te positioneren. Het wordt het eerst grote ideologische congres sinds 2014. De bedoeling is dat de partij duidelijk maakt waar ze op communautair vlak voor staat. PS-voorzitter Paul Magnette is al volop bezig zijn model van vier gewesten in de markt te zetten, met Vlaanderen, Brussel, Wallonië en de Duitstalige Gemeenschap.

“Wat stelt de partij van De Wever daar tegenover? Het verhaal van de onderhandelingen in 2010 is bekend. Terwijl de N-VA klaar zat met een paar gele mapjes, kwam de PS binnengewandeld met Curver-opbergboxen vol dikke classeurs. Wel, de N-VA kan nu maar beter haar eigen gele Curver-boxen klaar hebben staan.

“Het zijn de ondervoorzitters die dat congres voorbereiden. In het verleden zaten ze dat congres vaak ook voor, maar dat is geen automatisme in de partij. Ik weet bijvoorbeeld dat Francken al gepolst is om dat te doen. Een troostprijs? Je kan het zo noemen, maar het wijst erop dat hij ook inhoudelijk voor de partij belangrijk zal blijven.”

Francken is nog lang niet uitgespeeld?

“Absoluut niet. Hij zal straks opnieuw de lijst in Vlaams-Brabant trekken; dan kan hij zich opnieuw als stemmentrekker bewijzen. Hij haalde nu 46 procent van de stemmen in de partijraad, maar buiten de partijraad zijn er nog veel meer leden, en buiten de partij nog veel meer kiezers. Hij geeft zich ook niet zomaar gewonnen. Het is een bokser die zich altijd in de match zal proberen terugvechten.”