Na het feest wachten nu de problemen voor Brazilië

Toen Dilma Rousseff in 2010 aantrad, had ze de wind mee. Ze volgde haar charismatische partijgenoot Lula da Silva op, die de steun had van 80 procent van de bevolking. De economie groeide in dat verkiezingsjaar met maar liefst 7,5 procent.

Nu ze zondag met een nipte meerderheid is herkozen, ziet het scenario er een stuk minder rooskleurig uit. Slechts 40 procent van de bevolking is tevreden met hun president, en de economie zit in het slop. Rousseff was zondagavond tijdens haar overwinningsspeech de eerste om toe te geven dat ze hard aan het werk moet: 'Ik wil een veel betere president zijn dan ik tot nu toe was.'

undefined

gestagneerde groei

In tegenstelling tot 2010, toen het land economisch in de lift zat, is de sfeer op dit moment weinig optimistisch. De groei is gestagneerd en de inflatie is de hoogste sinds tien jaar. De werkloosheid is weliswaar historisch laag, maar als de recessie doorzet zal het lastig worden om dit zo te houden. Ook de gedaalde prijzen van grondstoffen als olie en ijzererts, zijn een bron van zorg.

Zowel het nationale als het internationale bedrijfsleven hoopte vurig op winst van Rousseffs centrum-rechtse tegenstander Aécio Neves. Die beloofde een einde te maken aan het interventionistische economische beleid van Rousseff en wilde de Braziliaanse markt aantrekkelijker maken voor buitenlandse investeerders. De aandelen van Braziliaanse bedrijven als Petrobras en Eletrobras kelderden na de winst van Rousseff. Ook de koers van de real daalde.

Om het bedrijfsleven tegemoet te komen is een grondige hervorming van het belastingstelsel nodig, en verbeteringen in de infrastructuur.

undefined

Demonstraties

In de aanloop naar het WK voetbal van 2014, gingen ruim een miljoen Brazilianen de straat op. De grootste demonstraties in twintig jaar verrasten iedereen, inclusief Rousseff.

De demonstranten vonden het onacceptabel dat de regering miljarden uitgaf aan de organisatie van het WK, terwijl er een hoop schort aan onderwijs, openbaar vervoer en gezondheidszorg in het land. In de demonstraties werd ook fel geageerd tegen corruptie, en het gebrek aan goed functionerende instellingen.

Ook tijdens haar tweede termijn wacht Rousseff een sportevenement dat haar land een zomer lang in de schijnwerpers zet. In 2016 vinden de Olympische Spelen plaats in Rio de Janeiro en de kans is groot dat er dan weer wordt gedemonstreerd. Hoe groot die protesten zullen zijn, hangt af van de koers die Rousseffs regering en het Congres gaan varen, en in hoeverre zij aan de eisen van de bevolking tegemoetkomen.

Politieke hervorming

Een veelgehoorde klacht van de demonstranten was dat ze zich niet vertegenwoordigd voelen door de politici. In reactie daarop beloofde Rousseff politieke hervormingen.

Een van de problemen in het huidige systeem is het stemgeheim van congresleden. Doordat politici over veel onderwerpen in het geheim stemmen, is het onmogelijk hen te controleren. Dit werkt corruptie en het kopen van politieke steun in de hand. Verder moeten er heldere regels komen over de financiering van politieke partijen, en het aanstellen van familieleden als plaatsvervangende politici.

Rousseff wil dat het Congres een volksraadpleging uitroept, om te onderzoeken of er steun is voor een grondwetgevende vergadering. Die moet vervolgens besluiten hoe de politieke hervormingen er precies uit gaan zien. Vorig jaar is het haar niet gelukt het voorstel erdoor te krijgen, tijdens haar overwinningsspeech zondag beloofde ze zich hier opnieuw hard voor te maken.

Diepe verdeeldheid

Maar de eerste prioriteit voor Rousseff is het terugbrengen van de eenheid in het land. De agressieve campagnes hadden hun weerslag en er is een vijandelijke tweedeling ontstaan die niet gebruikelijk is in Brazilië.

De polarisatie loopt langs geografische lijnen. In het rijke zuiden was Neves veruit favoriet, in het noordoosten van het land koos een grote meerderheid voor Rousseff. De bevolking daar is armer, minder hoog opgeleid en een groot deel van hen profiteert van de sociale programma's van de PT.

Radicale aanhangers van Neves pleiten voor afscheiding van de noordoostelijke deelstaten, en op sociale media regent het racistische beledigingen aan het adres van de inwoners van die staten. De aanhangers van Rousseff zijn woedend op São Paulo, waar een grote meerderheid Neves stemde. 'Wordt maar onafhankelijk en ga dood van de dorst', roepen ze, refererend aan de grote watercrisis in São Paulo.

Rousseff heeft er desondanks vertrouwen in dat de eenheid snel zal terugkeren. 'De zoektocht naar een betere toekomst voor het land verbindt ons', aldus de president. 'Ik zal met alle partijen de dialoog aangaan.'

undefined