Na de verkrachting van een 14-jarig meisje in Gent: ‘Het dark number in dit soort dossiers is ongelooflijk hoog’

Nadat vijf tieners een 14-jarig meisje op een Gentse begraafplaats hadden verkracht, verspreidden ze beelden van de aanranding en stapte het meisje uit het leven, zo melden de Mediahuis-kranten. Bij Child Focus zien ze steeds meer dossiers van online seksuele uitbuiting, zegt beleidsadviseur Niels Van Paemel.

Zedenfeiten waarna beelden verspreid worden, hoe vaak gebeurt zoiets?

Van Paemel: “Als organisatie zijn wij in feite enkel bevoegd voor het online gooien van intieme beelden, niet voor de zedenfeiten die eraan voorafgaan. Wat wij vaststellen is dat er sinds de start van de coronacrisis een stijging is van 65 procent van alle vormen van online seksuele uitbuiting. In 2020 opende Child Focus 465 dossiers, tegenover 276 dossiers in 2019. Dat is gigantisch. Een verklaring zit wellicht in het feit dat jongeren meer online zaten, zonder veel controle.

“Maar dat staat dus los van de fenomenen die erachter schuilgaan, die zijn erg uitlopend. Hier gaat het om verkrachting, maar het kan evengoed gaan om beelden die initieel met toestemming zijn gemaakt, waarna er sprake is van afpersing.”

Welke impact heeft die verspreiding voor een slachtoffer?

“Het is secundaire victimisation. Een verkrachting an sich is al een erg groot trauma, die circulerende beelden zijn nog eens extra pijnlijk. Voor een volwassene is dat al moeilijk om te dragen, voor een puber is zoiets het einde van de wereld. Dat moet echt verschrikkelijk zijn.”

Zien jullie veel dossiers waarbij zoiets leidt tot een wanhoopsdaad?

“Ja. Dat soort dossiers komt vaker voor. Al moet ik er tegelijk op wijzen dat zelfs een enorme stijging weinig zegt. Het dark number in dit soort dossiers is ongelooflijk hoog, omdat slachtoffers net zwijgen uit angst voor die secundaire victimisation. Bij een verkrachtingszaak is het een uitgemaakte zaak, maar niet elke volwassene zal begripvol reageren als het gaat om zelfgemaakte, zelfs graag gemaakte beelden.

“Met die oefening zijn we volop bezig: zowel binnen politie, gerecht of het leerkrachtenkorps duidelijk maken dat je niet veroordelend mag reageren naar het kind toe. Zij moeten een vertrouwenspersoon zijn. Want het is net het gevoel dat je nergens terecht kunt dat leidt tot een zelfmoordpoging.”

Wat met de daders, vaak jonge mannen. Weten we wat hen drijft?

“Daar durf ik mij niet over uitspreken, ik stel vooral vast dat er een serieuze drempel is weggevallen door de end-to-end-encryptie waarmee veel chatapplicaties werken. Vroeger moest je richting darkweb om dit soort beelden te verspreiden, vandaag hebben jonge mannen zelfs op WhatsApp het gevoel dat ze heel veilig zijn, dat ze ermee zullen wegkomen.

“In die zin was de herziening van de wet op wraakporno vorig jaar een goede stap. Bij een link tussen bepaalde feiten en de niet-consensuele verspreiding van intieme beelden is de strafmaat verdubbeld.”

Het Gentse parket stelt nu vrij snel dat de feiten tot de dood van het slachtoffer hebben geleid.

“Ook dat is een vrij recent gegeven dat we toejuichen. Bij het proces van Glenn De Cooman (die in 2017 zelfmoord pleegde nadat een naaktfoto verspreid werd via Instagram, MIM) werd pas in beroep de link gelegd tussen het online pestgedrag en de zelfmoord. Als er een duidelijke link is, moet dat erkend worden.”