Na de gevechtsvliegtuigen: ‘Het verstandigst voor zijn veiligheid is dat Taiwan afspraken maakt met Peking’

Vorige week kondigde China een importverbod op Taiwanese voedingsmiddelen af, dinsdag doorkruisten achttien Chinese H-6-gevechtsvliegtuigen die kernbommen kunnen dragen de Taiwanese luchtverdedigingszone. Wat wil China bereiken door de spanning op te voeren?

“Volgens mij wil men zo een signaal geven aan zowel Taiwan als het Westen. Het is ook een manier om psychologische druk uit te oefenen. President Xi Jinping wil dat Taiwan op termijn deel gaat uitmaken van China, dat streven kadert binnen het zogenoemde Eén China-beleid.”

Heeft de timing iets te maken met de huidige geopolitieke situatie?

“In het verleden zijn er ook al periodes geweest dat de spanningen werden opgedreven, dus de timing heeft niet per se daarmee te maken. De spanningen gaan op en af. Wat in het verleden wel al vaak heeft meegespeeld, waren provocaties door het Westen. Denk bijvoorbeeld aan de Amerikaanse vliegdekschepen die in de jaren negentig naar de Straat van Taiwan werden gestuurd. En dit jaar was er dan het bezoek van Nancy Pelosi (voorzitter van het Huis van Afgevaardigden van de VS, red.) aan Taiwan, dat werd door China als zéér provocerend ervaren.

“Het is belangrijk te beseffen dat Taiwan voor China van enorm geostrategisch belang is. China ziet Taiwan als een deel van zijn invloedssfeer, net zoals Rusland Oekraïne tot zijn invloedssfeer rekent en het land als een bufferstaat tussen zichzelf en de NAVO ziet.

“Ook de Verenigde Staten denken trouwens volgens die logica, bij hen heet dat de Monroe-doctrine. De Cuba-crisis in 1962, waarbij de USSR moest ophoepelen, was het gevolg van die denkwijze. Het redeneren in termen van klassieke machtevenwichtsblokken met invloedssferen en bufferstaten is nog altijd de gewone gang van zaken in de wereldpolitiek.

“Dat hoeft niet per se zo te zijn, maar het zal zo blijven tot men meer gaat denken in termen van integratie binnen een groot collectief veiligheidssysteem. Het is in die context trouwens een vergissing geweest om Rusland in de jaren negentig niet in zo’n gemeenschappelijk systeem op te nemen.”

Is er een reële kans dat deze spanningen escaleren tot een gewapend conflict?

“Dat is altijd mogelijk, maar ik zou er geen geld op inzetten dat er binnenkort zoiets zal gebeuren. Xi wil Taiwan duidelijk bij China inlijven, liefst zonder militair ingrijpen. Taiwan is een apart geval, het is geen erkende soevereine staat en heeft geen zitje in de VN. China ziet de inlijving van Taiwan dan ook slechts als een kwestie van formalisatie.

“Het verstandigst voor de veiligheid van Taiwan is dat Taipei afspraken maakt met Peking, dat men een bepaalde regeling treft. Als ze zich blijven verzetten, dan voorspel ik geweld. De vraag is of de VS Taiwan te hulp zullen schieten als puntje bij paaltje komt.”

Hoe moet het Westen met deze situatie omgaan?

“China is een opkomende grootmacht, Amerika een tanende. Wat dit betekent, is dat de VS er niet veel aan zullen kunnen doen als China bepaalde dingen wil zien gebeuren in de eigen regio. De Amerikanen zullen allicht geen oorlog met China starten om Taiwan te beschermen en Europa al helemaal niet. Europa wordt momenteel wel wat door de VS meegesleurd om hen bij te staan in hun steun voor Taiwan en je ziet dat de EU zich meer gaat moeien in Azië.

“Wat voor ons heel belangrijk is, is dat we gaan nadenken over strategische autonomie. Vijftig procent van alle halfgeleiders komt uit Taiwan. Als het land in Chinese handen zou komen, hebben we mogelijk een probleem. We moeten ervoor zorgen dat we minder afhankelijk worden van landen zoals Rusland, China en Taiwan.”