Na 40 jaar gaat vandaag de stekker uit Doel 3: nog bijna 20 jaar werk voor ontmanteling

De kernreactor in het Antwerps polderdorpje Doel, aan de oevers van de Schelde, werd in 1982 in gebruik genomen. Vrijdag is het definitief uit voor de centrale van 1.006 megawatt. Daarmee is Doel 3 de eerste kerncentrale van ons land die in het kader van de kernuitstap met pensioen wordt gestuurd.

Tijdens die veertig jaar lag de centrale drie jaar onverwacht stil. Er werden in 2012 scheurtjes ontdekt in de stalen wanden van de reactorkuipen van Doel 3 en Tihange 2. Het leverde beide centrales de bijnaam ‘scheurtjescentrales’ op. In realiteit gaat het om waterstofvlokken in het staal. Pas in 2015 mocht Doel 3 heropstarten, na uitgebreid onderzoek en groen licht van de nucleaire waakhond FANC.

Nog bijna 20 jaar werk in Doel 3

Omstreeks 21.00 uur wordt de reactor voor eeuwig van het stroomnet gekoppeld. Dat betekent niet dat de kantoren en werkplaatsen er verlaten zullen bijliggen. “We hebben de centrale veertig jaar uitgebaat, maar daarmee zijn we in feite nog maar twee derde ver. Er is nog voor 17 à 19 jaar werk in Doel 3", vertelt Peter Moens, directeur van de kerncentrale van Doel.

Al enkele dagen na het stilleggen van de reactor worden alle kabels van de reactor losgemaakt, de bouten van het reactordeksel losgeschroefd en wordt de reactor opengemaakt. Daarmee begint de stopzettingsfase, die 5 jaar duurt. De 157 splijtstofelementen − de brandstof − worden uit de reactor getild en gaan in koeldokken, waar ze 3 tot 5 jaar onder water moeten afkoelen.

Daarna gaat de splijtstof naar speciale containers, die in afwachting van een definitieve ondergrondse berging worden opgeslagen op de site van Doel. Ook wordt de centrale die eerste jaren ontsmet van alle radioactieve deeltjes. Dat gebeurt door een chemische spoeling van de leidingen.

Pas na 5 jaar begint de definitieve ontmanteling van de reactor en decontaminatie van de rest van de gebouwen. Daarbij worden onder meer de inwendige delen van de reactor versneden. Een proces dat makkelijk nog eens 10 à 12 jaar in beslag zal nemen, gevolgd door de conventionele afbraak van de rest van de gebouwen.

Toch nog uitstel?

De voorbije periode werd binnen de regering − met het oog op de energiecrisis − geopperd om de voorbereiding van de ontmanteling nog even on hold te zetten, zodat geen onomkeerbare stappen worden gezet. In theorie zou zo’n uitstel kunnen omdat tijdens de stopzettingsfase van vijf jaar er geen zaken gebeuren die technisch onomkeerbaar zijn, wat in de latere fase wel het geval is.

Maar in de praktijk is uitstel volgens Moens zo goed als onmogelijk. Er zou bijvoorbeeld brandstof besteld moeten worden, wat 36 maanden in beslag zou nemen, personeel moet opgeleid worden en de voorbije jaren is geen studiewerk naar een uitstel verricht.

6,3 miljard euro voor alle reactoren

Aan de afbraak en ontmanteling van Doel 3 hangt een prijskaartje van ongeveer een miljard euro, afkomstig uit de nucleaire provisies die door uitbater Engie Electrabel zijn aangelegd. In totaal is 6,3 miljard euro voorzien voor de ontmanteling van alle zeven reactoren in Doel en Tihange.

Na de volledige ontmanteling van alle reactoren in Doel zal uiteindelijk enkel nog een depot resten, waar splijtstof in zal worden bewaard in afwachting van de definitieve ondergrondse berging. Engie Electrabel gaat ervan uit dat die gebouwen er nog tachtig jaar zullen staan, tot 2100 dus.

Makkelijk wordt het afscheid van reactor 3 vrijdag niet, zegt directeur Moens. “We gaan het sereen houden. Maar het maakt iets los bij de mensen. We zijn één grote familie. Het personeel heeft al veel meegemaakt: de kernuitstap, de geplande sluiting, dan nu weer de berichten over uitstel. Maar we gaan vrijdag elkaar troosten en steunen.” Later volgt ook nog een “eerbetoon” aan Doel 3 voor het personeel van de kerncentrale.