Minister Beke: ‘Waarom smeren we ouderschapsverlof uit over twaalf jaar, terwijl de eerste drie jaar cruciaal zijn?’

De kinderopvang is in crisis. Er staan momenteel meer dan 700 vacatures open, terwijl de werkdruk erg hoog is. Een crèche met meerdere medewerkers mag tot negen kinderen per volwassene aannemen. De dood van een baby van zes maanden in een crèche in Mariakerke doet de discussie over de kwaliteit van de kinderopvang oplaaien. Vrijdag komt de sector op straat. Een van hun centrale eisen: maximaal vijf kinderen per begeleider.

Welzijnsminister Wouter Beke (CD&V) acht dat niet realistisch. “Dan zou ik het aantal vacatures verdubbelen, terwijl we nu al zo moeilijk personeel vinden”, zegt hij in Humo. “In Vlaanderen gaat een op de twee Vlaamse kinderen naar de crèche. Dat ligt ver boven het Europees gemiddelde.”

Beke ziet andere mogelijkheden om de werkdruk te verlagen, en wel door “met open vizier” naar het ouderschapsverlof te kijken. “Waarom smeren wij dat uit over twaalf jaar, terwijl iedereen het erover eens is dat de eerste drie levensjaren cruciaal zijn voor de hechting van een kind?” Met andere woorden: zou het niet beter zijn als de ouders langer zélf voor de kinderen kunnen zorgen? “In landen waar begeleiders in de kinderopvang maar voor vijf kindjes moeten zorgen, is het ouderschapsverlof beperkt tot drie jaar.”

De sector en enkele academici, verenigd in het consortium kinderopvang, zijn al langer vragende partij om het debat ruimer te trekken. Dat ouders meer thuis zijn in de allerjongste levensjaren, kan ook voor het kind voordelig zijn.

“Wel moet je je meteen afragen wat de effecten zullen zijn”, zegt Hendrik Delaruelle, van het Vlaams Welzijnsverbond en een van de trekkers van het consortium. Mensen kunnen nu heel flexibel ouderschapsverlof opnemen, tot vier maanden fulltime per kind. Ook formules waar je slechts één dag of zelfs maar een halve dag per week verlof neemt, zijn mogelijk. “En waar gaat die tijd naartoe? Het opvangen van de kinderen, ook al zijn ze wat ouder.” De vorige twee jaar namen iets meer dan de helft van de mensen het ouderschapsverlof op voor de vierde verjaardag van het kind, blijkt uit een parlementaire vraag van Kamerlid Anja Vanrobaeys (Vooruit).

Volgens de Gezinsbond kan ouderschapsverlof geen structurele oplossing zijn om de personeelstekorten in de opvang weg te werken. Niet alle mensen hebben er ook recht op, bijvoorbeeld als ze nog niet lang genoeg in dienst zijn. Voor anderen is de uitkering simpelweg te laag om financieel te overleven. Bovendien is ouderschapsverlof federale materie. “Dit lijkt een bliksemafleider voor het echte probleem”, zegt woordvoerster Marie Behaeghe.

Opvallend daarbij is dat CD&V-Kamerlid Nahima Lanjri in het federaal parlement een wetsvoorstel heeft ingediend dat net het omgekeerde bepleit: ze wil de leeftijd voor ouderschapsverlof optrekken naar 18 jaar. Dat voorstel stond ook in het CD&V-verkiezingsprogramma in 2019, toen Beke nog voorzitter was. “Er was brede consensus binnen de partij om ouderschapsverlof soepeler toepassen”, zegt Lanjri. “Het kan niet de bedoeling zijn het te gebruiken om tekorten in de kinderopvang te dichten.”

Op het kabinet van Beke geven ze aan dat de minister vooral het debat op gang wil brengen en verder wil kijken dan kinderopvang alleen. “Misschien kan er net meer ouderschapsverlof gegeven worden, het gaat niet over afnemen, wel over die 1000 eerste dagen die zo belangrijk zijn.”