Minderhedenforum wil pietenpact niet ondertekenen: "Dit gaat nog niet ver genoeg"

Hoe zwart mag zwarte piet zijn? Het is een vraag die nu al een aantal jaar de kop opsteekt telkens de stoomboot van de Sint de lage landen nadert. Met het Pietenpact formuleert het Vlaams-Nederlands huis deBuren nu een antwoord waarin, hopen ze, zo veel mogelijk mensen zich kunnen vinden. De compromistekst heeft als uitgangspunt dat het Sinterklaasfeest voortaan zonder raciale stereotyperingen wordt gevierd. Dus geen rode lippen, kroezelpruiken en zwart geschminkte gezichten meer. "Voor de rest is de invulling van het feest vrij", staat in het Pietenpact. "De Sint kiest lekker zelf of hij zonder of met pieten -roetveegpieten, regenboogpieten, ongeschminkte pieten- jong en oud komt verblijden."

Meer dan twintig Vlaamse organisaties zetten ondertussen hun handtekening onder het pact. Nederland lieten ze bij deBuren voorlopig links liggen. "Bewust", vertelt directeur Wim Vanseveren. "Bij onze Noorderburen is de discussie veel feller en zijn de tegenstellingen veel scherper. We willen eerst in Vlaanderen tot een goed compromis komen in de hoop dat ze daar in Nederland een voorbeeld aan kunnen nemen."

Muziekpieten en meisjespieten

Het Pietenpact laat zich meteen voelen. In het Sinterklaasnieuws op VTMKzoom zijn voortaan camouflagepieten, muziekpieten en meisjespieten te zien. Ook de zwarte pieten die tijdens de Grote Sinterklaasshow van Studio 100 op het podium komen of de Sint vergezellen tijdens zijn bezoek aan de Dreamland-winkels zullen net iets minder zwart kleuren dan in het verleden. En wanneer de Sint vandaag voet aan wal zet in Antwerpen zal dat dus zonder traditionele zwarte pieten zijn. Al was dat laatste ook vorig jaar al het geval.

Maar dat betekent niet dat de traditionele zwarte piet nu voorgoed verdwijnt. Bij Dreamland bijvoorbeeld hebben ze nog wel wat marketingmateriaal liggen met de oude versie van zwarte piet. En de speelgoedketen is niet van plan die nu zomaar in de vuilnisbak te gooien. Bij de kinderzenders en Studio 100 klinkt hetzelfde verhaal. Bij alle nieuwe producties houden ze rekening met het Pietenpact, maar oude reeksen met een old skool zwarte piet - denk Dag Sinterklaas, De club van Sinterklaas en Slot Marsepeinstein - zullen nog steeds te zien zijn.

Behoorlijk verwarrend voor de fans van de Sint, lijkt ons. Maar pedagoog Pedro De Bruyckere relativeert. "Het zal kinderen hoogstwaarschijnlijk niet eens opvallen dat er verschillende soorten pieten zijn. Wie de komende weken door gelijk welke winkelstraat loopt zal daar trouwens een grote variatie aan Sinten zien. Ook dat is voor kinderen geen probleem. De zwarte piet-discussie is iets wat vooral bij volwassenen leeft."

Zwarte piet afschaffen

De heisa lijkt in Vlaanderen misschien beperkt, maar zwarte piet is ook bij ons wel degelijk een figuur waar behoorlijk wat mensen aanstoot aan nemen, vertelt Wouter Van Bellingen van het Minderhedenforum. "Alleen hebben die vaak schrik om dat ook hardop te zeggen, net omdat daar vaak heel fel op gereageerd wordt."

Net omdat de kwestie gevoelig ligt, ondertekent het Minderhedenforum het Pietenpact voorlopig niet. "Dit pact gaat voor ons niet ver genoeg", legt Van Bellingen uit. "Het is een goed vertrekpunt, meer niet. Zo lang er geen duidelijkheid is over het einddoel van dit pact kunnen we ons er niet achter scharen." Bij het Minderhedenforum zien ze de figuur van zwarte piet liefst helemaal verdwijnen. "Niet alleen het raciale aspect is een probleem. Ook de term 'zwarte piet' en de duidelijke machtsverhouding tussen de blanke Sinterklaas en zijn gekleurde knechten past niet meer in onze hedendaagse samenleving."

En ook de Sint zelf is wat Van Bellingen betreft aan een facelift toe. "Sinterklaas was de bisschop van Myra, een bisdom in het huidige Turkije. Het lijkt me sterk mocht hij een blanke man met een lange witte baard zijn geweest. Misschien moeten we maar eens werk maken van een sintenpact."