Mijn eigen ‘Belgavoxke’
Mijn ex-collega’s van Radio 1 organiseerden vorig weekend in Mechelen een identiteitsdebat. Waarom ze dat deden is me een raadsel, want die gesprekken worden toch niet uitgezonden. Zoals te voorzien was, werd het een zeer ‘Belgische’ avond. Radio 1 ging op zoek naar ‘de identiteit van België’, en in zo’n kader zul je de belgicisten niet veel tegen het concept identiteit horen inbrengen. Het maakt immers deel uit van de rebelgiseringsgolf. Toch bleef het allemaal steken in de sfeer van het jaarlijkse schoolreisje, precies zoals Radio 1-man Gilles de Coster hier vorige week al had gehoopt (DM 3/3).
Gelukkig voor de VRT. Want er zijn de afgelopen jaren lelijke precedenten geweest. De steun voor het Belgavox-concert van 2009 was er één van. In volle sperperiode zond de VRT spotjes uit om dit evenement te sponsoren. Aan de voet van het Atomium, het Belgicistisch monument par excellence, traden een paar tientallen schlagerzangers op. Ze verkondigden de kiezers dat ze er verkeerd aan deden te willen weten wie de Belgische solidariteit vandaag betaalt, wie vroeger betaald heeft, en wie in de toekomst zal blijven betalen. Volgens de Belgavoxers vertoonden deze kiezers alreeds onsolidair gedrag wanneer ze nog maar zouden willen weten waar exact hun bijdrage naartoe ging, en of ze goed werd besteed.
In de afkondiging van een uitzending over (het niet-bestaan van) de omgekeerde transfers zei ik toen dat deze zangers ‘de schlagers van de omgekeerde wereld’ zongen. In de middeleeuwen was de mundus inversus een ludiek spel tijdens carnaval. In het België van de 21ste eeuw duikt de omgekeerde wereld telkens op net voor verkiezingen - in dit geval de regionale van 2009 en de federale van 2010. Hoe minder verkiezingen, hoe minder Belgavoxen: iets om over na te denken.
Mijn Klara-nethoofd nam me vooral kwalijk dat ik deze rockers (Arno! Putijn putijn!) ‘schlagerzangers’ had genoemd, en dat kon ik begrijpen: het hoofd kwam immers zelf van de rockzender Studio Brussel. Rockers haten schlagerzangers, daarom noemde ik hen ook zo. Belet niet dat door Belgavox te promoten de VRT zwaar in de fout was gegaan, en dat de verantwoordelijken (ook veelal afkomstig van Studio Brussel) dat niet eens beseften, verblind als ze waren door de vigerende opinie in de wandelgangen van het Huis. En toch ben ik zelf in de verleiding gekomen om op Klara ook eens een ‘Belgavoxke’ te organiseren, weliswaar in samenwerking met een andere stichting, Kunst en Democratie (K&D).
Deze vzw had een heel goeie band met de media. Niet te verwonderen, want ze werd opgericht door de charismatische Luikse organist Bernard Foccroulle, toen hij pas een jaartje directeur was van de Brusselse Koninklijke Muntschouwburg. Dat was in 1993, en het had alles te maken met Zwarte Zondag. De mannen en vrouwen van K&D zouden het Vlaams Blok uit Brussel uitdrijven door middel van Kunst. Dat is voorspelbaar niet gelukt.
Maar in 2008 werden de KaDees plots weer actief als agitproppers pro Belgica. In die hoedanigheid deden ze een oproep tot de culturele wereld om ‘partnerschappen tussen de media van de verschillende gemeenschappen’ te organiseren. Dialoog en samenwerking tussen de culturen van dit land, elk op zijn domein.
Toen keek ik in het VRT-gebouw even naar de overkant, zag daar de RTBF liggen, en dacht: ik heb als radioproducer niet alleen een domein, ik heb ook een partner. Ik interviewde in mijn programma sowieso al vaak in het Frans. Luc Ferry, Philippe Claudel, Frédéric Lenoir, Alain Finkielkraut, Michel Onfray, om er een paar te noemen. Oké, Fransen, maar die konden we vervangen door Franstalige Belgen, een uur per man/vrouw, één per maand, verpakt met wat parafrase in het Nederlands. Mijn uitdaging voor jullie, zo schreef ik aan Foccroulle: op de RTBF moet hetzelfde gebeuren. RTBF interviewt, monteert op dezelfde wijze, en zendt uit: interviews met Vlamingen, in het Nederlands, verpakt met wat parafrase in het Frans. Welke Vlamingen? Dat lieten we natuurlijk over aan de RTBF-interviewers, want precies die Franstalige keuze maakt de zaak relevant. Maar het moest wel in het Nederlands gebeuren. Een spiegelbeeld. Belgische reciprociteit.
Neen dus. Stel ik eens iets voor wat ons tot gelijken maakt, en ’t kan weer niet zijn! Foccroulle was zo eerlijk om me nadien te berichten dat het hier misschien ging om ‘une partie du problème que nous connaissons’. Het is geen deel van het probleem, het is het probleem bij uitstek. Er moet wederkerigheid komen in deze staat. Maar ik weet dat we die niet kunnen krijgen. Ik denk de premissen van België tot het einde door. Misschien een onderwerp voor Kwesties van Radio 1 volgend jaar? Buiten de sperperiode natuurlijk. Kwestie van een beetje goodwill te kweken bij de opdrachtgever.
