Migratieroots op tv ook nu weer goed voor racistische commentaren

Salima Belabbas mocht deze week voor het eerst aan de bak als RTL-nieuwsanker. Ze kreeg meteen de wind van voren van enkele kijkers – omwille van haar afkomst. ‘Televisie is nog steeds geen afspiegeling van de gemeenschap.’

“Mogen we nog een Belg hebben die in België presenteert op televisie?” “Je moet je soms concentreren om te beseffen dat we in België zijn.” Niet iedereen kon het debuut appreciëren van RTL-nieuwsanker Salima Belabbas. Zij testte dinsdag voor het eerst tijdens het middagjournaal op de commerciële omroep, die op zoek is naar nieuwe ankers. Maar al snel volgden op sociale media opmerkingen over de afkomst van Belabbas, een Brusselse met Algerijnse ouders.

RTBF-weervrouw

Volgens RTL is het tijd dat de mediasector gezamenlijk de schouders zet onder een concreet actieplan. “Dit is systematisch, er zit een regelmaat in dergelijke opmerkingen tegenover onze medewerkers in het kader van hun professionele bezigheden, zegt RTL-woordvoerder Christopher Barzal in Le Soir.

Het incident doet denken aan wat RTBF-weervrouw Cécile Djunga overkwam. Vorig jaar deelde ze een video-oproep om de racistische en denigrerende opmerkingen over haar afkomst eindelijk te stoppen. “Gisteren, op het werk, belde een vrouw om te zeggen dat ik te zwart ben. Dat ze niets kon zien op het scherm, alleen maar mijn kleren. Dat ik me moest realiseren dat ik niet geschikt was om op tv te komen, omdat ik te zwart ben.” Na een jaar had Djunga het gehad met dat soort commentaren.

Onzichtbaar

Dat een schermgezicht met buitenlandse roots anno 2019 nog altijd niet door iedereen aanvaard wordt, hoeft niet te verbazen, zegt VTM NIEUWS-journalist Faroek Özgünes. “De Vlaamse televisie is nog steeds geen afspiegeling van de Vlaamse gemeenschap. De diversiteit is nog vaak onzichtbaar op het beeldscherm.” Özgünes, die Turkse roots heeft, startte in 1991 op de nieuwsredactie van VTM na een korte periode als sportjournalist. Enkele jaren later werd hij een van de ankers.

“Maar ik heb nooit zulke racistische commentaren gekregen,” zegt hij. “Toen ik bij VTM begon, werd dat wel als unicum voorgesteld in de kranten. Dat werd echt als iets speciaals gezien, terwijl ik het nooit uitzonderlijk vond. Ik heb me er altijd voor gehoed niet als vertegenwoordiger van de allochtone gemeenschap uitgespeeld te worden. Ik ben een journalist als een ander, en ik vertegenwoordig helemaal niemand.”

Sinds het debuut van Özgünes zijn journalisten en schermgezichten echter veel makkelijker te benaderen. Stonden iets te verwachtingsvolle bewonderaars van Birgit Van Mol vroeger met een bos bloemen op de parking van het VTM-gebouw te wachten, tegenwoordig loopt het snelste contact via het internet. Sociale media hebben publieke personen direct aanspreekbaar gemaakt. Wie niet kan verkroppen dat iemand met buitenlandse wortels het journaal presenteert, kan zijn frustraties sneller dan ooit kwijt.

Discretie

RTL maakte er een punt van om alle racistische commentaren zo snel mogelijk te verwijderen van haar kanalen. Ook bij de openbare omroep worden sociale media goed in de gaten gehouden en zo nodig gemodereerd, zegt VRT-woordvoerder Hans Van Goethem. Als het de spuigaten uitloopt, kan de klantendienst inspringen en kwaadsprekers op de vingers tikken. “Discretie en sereniteit kunnen daarbij wel helpen. Onze ervaring is dat mensen zichzelf snel corrigeren als ze terechtgewezen worden.”

Een incident zoals met Belabbas of Djunga heeft de VRT tot op heden nog niet gehad. Journaalanker Fatma Taspinar, net als Özgünes van Turkse afkomst, heeft naar eigen zeggen nooit racistische beledigingen moeten incasseren omwille van haar werk. “Ik zie er natuurlijk niet donker uit, dat zal zeker meespelen. Er zijn wel af en toe opmerkingen in de zin van: ze zal wel anker geworden zijn bij de VRT omwille van haar afkomst. Dat is een manier voor mensen om hun eigen onzekerheid te verdoezelen”, zegt Taspinar. “Ik leef wel heel erg mee met Belabbas. Ze staat er toch maar. Op haar eigen manier is ze eigenlijk een pionier, hè.”