Met hogere verhuispremies, tot 7.000 euro per kind, wil Japan gezinnen van Tokio naar het platteland lokken

De Japanse hoofdstad Tokio is met 39 miljoen inwoners (inclusief omliggende forenzensteden) een van de de grootste metropolen ter wereld, terwijl in andere regio’s door de vergrijzing hele gemeenten dreigen uit te sterven. Het gaat vooral om berggebieden en andere regio’s die de Japanse stedeling links laat liggen als ‘onmodieus’.

Gezinnen uit Tokio en omstreken die de stadsdrukte willen inruilen voor zo’n ‘onaantrekkelijke’ regio krijgen vanaf april ruim 7.000 euro per meeverhuizend kind, drie keer zoveel als de 2.100 euro per kind die er de afgelopen drie jaar voor werd uitbetaald.

Het hervestigingsprogramma, dat een ‘Natie van Digitale Tuinsteden’ belooft, is tot dusver geen overweldigend succes. Zelfs tijdens de pandemie in 2021, toen Japanners massaal het thuiswerken ontdekten, maakten slechts 1.184 gezinnen uit Tokio en aangrenzende forenzenprefecturen Saitama, Chiba en Kanagawa gebruik van het financiële verhuisextraatje.

Door dat bedrag flink te verhogen, hopen de Japanse regering en de 1.300 deelnemende gemeenten, die samen de kosten delen, 10.000 gezinnen wel zover te krijgen voor 2027.

Snelle bevolkingskrimp

Tachtig procent van de Japanse gemeenten doet mee, in de hoop dat de verhuizers verlaten dorpen nieuw leven inblazen. Japan kampt met een snellere bevolkingskrimp dan demografen voorzagen. Het aantal Japanners keldert van 125 miljoen nu naar 88 miljoen over 45 jaar: een daling van 30 procent.

Er komen veel minder baby’s bij dan gedacht. Het geboortecijfer blijft steken op gemiddeld 1,3 kinderen per vrouw, terwijl er 2,1 nodig zijn om de bevolking op peil te houden. Dit jaar schrokken demografen van het tegenvallend aantal nieuwe baby’s: er werden 800.000 kinderen geboren, een dieptepunt dat pas rond 2030 werd verwacht.

Gezinnen met kinderen worden Tokio uit gelokt met het vooruitzicht van een ruime keuze aan woningen en een overvloed aan kinderopvang. Door ontvolking staan volgens het ministerie van Land, Infrastructuur, Transport en Toerisme bijna 3,5 miljoen huizen leeg. Die worden een probleem, omdat ze als rotte kiezen het platteland ontsieren.

Kleine criminaliteit

De leegstand nodigt uit tot kleine criminaliteit, zoals brandstichting of dumpingen van huisvuil, waar het dagelijks leven in saaie dorpjes niet aantrekkelijker van wordt. Het kabinet belooft ook meer openbare voorzieningen, zoals zelfrijdende bussen en voldoende huisartsenzorg.

Wie voor het geld in aanmerking wil komen, moet in zijn nieuwe woonplaats een baan hebben, een bedrijf oprichten, of beschikken over een baas die het prima vindt dat werknemers voor de volle 100 procent thuiswerken. Snel cashen en dan terug naar Tokio kan niet: wie het geen vijf jaar uithoudt in de nieuwe woonplaats moet de subsidie in zijn geheel terugbetalen.