Mensen getuigen over torenhoge energiefacturen: ‘Het leven wordt duurder, maar mijn loon stijgt amper’

De energieprijzen swingen de pan uit en dat voelt een groot deel van de bevolking in zijn portefeuille. Vier burgers vertellen welke invloed hun gas- en elektriciteitsrekening op hun leven heeft.

Bert De Belder (61): ‘Schandalig dat we evenveel belastingen op kaviaar als op energie betalen’

“Energieleveranciers zeggen dat ze het goed met hun klanten voorhebben, maar ik heb daar mijn bedenkingen bij.” Bert De Belder uit Brussel had jarenlang een vast en voordelig contract bij aanbieder Mega, maar daar kwam recent verandering in. “Ik kreeg een brief waarin stond dat het bedrijf tijdelijk geen vaste tarieven meer zou aanbieden omdat het door de stijgende marktprijzen zelf het risico liep om verlies te draaien.”

Toen De Belders contract eind oktober afliep, moest hij daarom voor de dure variabele optie kiezen. Zijn maandelijkse voorschotfactuur voor gas en elektriciteit steeg prompt van 101 naar 256 euro. “Ik overwoog wel om naar een andere leverancier over te stappen, maar alle spelers moeten vandaag meer betalen en willen ondertussen ook nog winst maken. Grote verschillen waren er dus nergens te zien.”

De stijgende energiefactuur heeft wel degelijk gevolgen voor De Belder en zijn partner. Hoewel het koppel een zuinige levensstijl heeft en in het verleden wat geld aan de kant gezet had, zoeken ze sinds kort naar manieren om extra middelen vrij te maken. “We verkochten onze auto en denken nu misschien wat langer na voor we een deelwagen reserveren. Zulke aanpassingen kosten weinig moeite, maar ze kunnen een groot verschil maken.”

De Belder merkt wel op dat er heel wat mensen zijn voor wie het minder makkelijk is om dergelijke besparingsoperaties uit te voeren. Het gaat daarbij niet enkel om mensen die sowieso al met de armoedegrens flirten, maar ook om middenklassers voor wie het leven steeds duurder wordt. “Elektriciteit en gas zijn basisvoorzieningen waarop iedereen recht heeft, het kan niet dat burgers zelf eindeloos contracten moeten vergelijken om uiteindelijk een torenhoge prijs te betalen.”

De afgelopen maanden dacht De Belder na over manieren om de energieprijzen te hervormen. Zo pleit hij ervoor om de taksen op de facturen voor gas en elektriciteit terug te brengen naar 6 procent. “Ik vind het schandalig dat we evenveel btw betalen bij de aankoop van champagne en kaviaar als bij producten die we nodig hebben om een waardig leven te leiden.”

Daarnaast gelooft hij dat het afromen van de winsten van energieleveranciers een stap in de goede richting is. “Mega belooft immers wel dat de vaste tarieven op een bepaald moment zullen terugkomen, maar ik vind het geen goed idee om zulke bedrijven op hun woord te geloven.”

Kim Buggenhout (38): ‘Het leven wordt duurder, maar mijn loon stijgt amper’

Een aantrekkelijk energietarief, onderhandeld met de hulp van een overheidsorgaan. Toen Gentenaar Kim Buggenhout anderhalf jaar geleden hoorde dat de provincie Oost-Vlaanderen een groepsaankoop bij de Vlaamse Energieleverancier op poten zette, aarzelde ze niet om in te tekenen. “Ik ben alleenstaande en het bedrijf bood lagere prijzen aan dan vele andere spelers. Volgens het vaste contract zou ik maandelijks slechts 100 euro voor gas en elektriciteit betalen, dat viel bijzonder goed mee.”

Tijdens het eerste jaar was Buggenhout dan ook lovend over de Vlaamse Energieleverancier, maar recent kwam de prijsbreker in de problemen. De hoge tarieven op de internationale energiemarkt leidden ertoe dat het bedrijf failliet ging. Zeventigduizend mensen moesten plots op zoek naar een nieuwe aanbieder en kregen te horen dat de kans klein was dat ze hun betaalde voorschotten zouden terugkrijgen. “Ik ontving mijn vorige eindafrekening gelukkig al in augustus, maar ik hoor verhalen van mensen die nu heel wat geld kwijt zijn”, vertelt Buggenhout.

Na het faillissement van haar vertrouwde aanbieder koos de vrouw voor een vast contract bij Engie, al is aan de zekerheid die dat tarief biedt wel een flink prijskaartje verbonden. “Ik betaal nu iedere maand 140 euro voor gas en elektriciteit. Dat verschil is immens en ik ben bovendien helemaal niet zeker dat dat bedrag mijn kosten dekt, terwijl ik bij de Vlaamse Energieleverancier bij de vorige eindafrekening nog 380 euro terugkreeg.”

Als alleenstaande vindt Buggenhout het niet vanzelfsprekend om de stijgende energiefacturen zomaar te betalen. “Ik ontzeg mezelf nu dingen om toch maar wat geld te kunnen sparen. Zo ga ik minder vaak op restaurant of op café. Dat is niet fijn, maar ik klaag niet. Er zijn mensen die vandaag veel zwaardere inspanningen leveren om het hoofd boven water te houden.”

Ze wijst erop dat verschillende bedrijven de prijzen voor hun producten de afgelopen maanden optrokken en dat ook de inflatie toenam. “Het leven wordt duurder, maar ondertussen stijgt het loon dat ik voor mijn job als kleuterleidster krijg niet mee.”

Eerder deze week zette de federale regering het licht op groen voor de invoering van een energienorm, een maatregel die een gemiddeld gezin volgens de bevoegde minister in 2022 een besparing van 30 euro per jaar zou opleveren. Buggenhout vindt de maatregel een druppel op een hete plaat en is verontwaardigd door het gebrek aan verdere politieke actie. “Er wordt bijzonder veel beloofd, maar uiteindelijk komt er weinig van terecht.”

Liselotte Van der Gucht (25) uit Gent: ‘Ongelofelijk hoe snel het ging’

“We kunnen het alleen maar ondergaan, dat is wellicht het meest frustrerende”, zegt Liselotte Van der Gucht. Twee jaar geleden sloot ze voor het eerste een energiecontract af voor het Gentse appartement waar ze met haar vriend en een cohouser woont. “Als starters leek het ons toen de logische keuze om, nog even los van groen of duurzaam, voor de goedkoopste optie te gaan.”

Na een online vergelijking bleek dat een vaste formule bij Mega, met een maandelijks voorschot van 90 euro. “Vanaf het begin van corona werd onze voorschotfactuur geleidelijk aan ongevraagd bijgesteld, het is ongelofelijk hoe snel dat is gegaan.” Voor de huidige maand klonk het voorstel plots als volgt: 342 euro, zogezegd op basis van hun huidig verbruik. Dat ze als doctoraatsstudente sinds november weer fulltime van thuis uit werkt, zou een reden kunnen zijn. Anderzijds: die ochtend was het 14 graden in hun appartement, stoken als een gek doen ze dus zeker niet.

“Wij stelden dat voorschot dan wel telkens bij naar het minimumbedrag, maar ook dat bleek al 160 euro te zijn.”

In de zomer zagen ze natuurlijk ook de verontrustende berichten over de energieprijzen. “Maar we dachten toen echt dat we veilig waren met ons vast contract en een verbruik dat vrij laag ligt. Geen ramp, leek het ons.” Na de zomer dook echter het woord ‘variabel’ plots op bij de voorschotfactuur, en vonden ze “een vaag zinnetje in een mail uit juli” over een bijstelling naar een variabel contract, zonder dat ze daarin hadden toegestemd. “Op het moment van die ontdekking waren andere vaste formules al lang niet meer interessant.

“Er zullen wellicht heel veel mensen in die ambetante situatie zitten. Door de pandemie zitten we sowieso met veel minder sociale uitgaven, op restaurant gaan bijvoorbeeld. We kunnen het dus in principe zeker betalen. Maar het betekent natuurlijk wel dat we elke maand iets minder kunnen opzijzetten.

“We houden nu vooral ons hart vast voor de finale afrekening. Door telkens voor het minimumbedrag te kiezen, is het bang afwachten”, zegt ze. Die afrekening komt volgende week, wanneer de overstap naar een nieuwe leverancier gepland staat, met een variabel contract en een startbedrag van 150 euro. Nog steeds veel hoger dan twee jaar geleden dus. “Dat flexibele kan een voordeel zijn, maar wie weet blijft het de slechte richting uitgaan. Je kunt ook maar doen wat het beste lijkt, zoveel verstand hebben wij daar ook niet van.”

Laura van Eijndhoven (24): ‘Niet oké dat we ons zoveel zorgen moeten maken’

“Ik vind het heel erg dat je als burger voortdurend moet oppassen omdat leveranciers je zomaar kunnen bedotten.” Laura van Eijndhoven uit Gent kan haar teleurstelling in de Belgische energiesector maar moeilijk verbergen. Samen met haar man heeft de studente sinds kort recht op een sociaal tarief voor gas en elektriciteit, maar de tarieven bij aanbieder Mega blijven bijzonder hoog. “Ons vaste contract werd omgezet naar een variabel tarief, waardoor het maandelijkse voorschot van 103 naar 220 euro steeg.”

Omdat de studente dat bedrag te hoog vond, koos ze ervoor om slechts 180 euro per maand te betalen. Al beseft ze dat die beslissing risico’s met zich kan meebrengen. “Enkele jaren geleden werden we bij de eindafrekening gevraagd om 350 euro extra op tafel te leggen. Dat was al bijzonder veel geld, en in die periode vielen de energieprijzen nog een stuk lager uit dan momenteel.”

Van Eijndhoven vindt dat haar leverancier het sociale tarief niet correct toepast en ergert zich aan de manier waarop over het verhoogde voorschot gecommuniceerd werd. “We kregen helemaal nooit de vraag of we wel akkoord waren met het voorstel, we werden schijnbaar voor voldongen feiten gesteld.”

Na de strubbelingen bij Mega besloot Van Eijndhoven om over te stappen naar Luminus. Dat gebeurt binnenkort. “Ik hoorde van verschillende mensen die ook recht hebben op het sociaal tarief dat ze bij mijn huidige energieleverancier met problemen geconfronteerd werden. Hopelijk zal dat in de toekomst veranderen. Ik kijk er alleszins naar uit om financieel weer wat meer speelruimte te krijgen.”

Door de pandemie zijn Van Eijndhoven en haar echtgenoot vandaag haast voortdurend thuis. Dat betekent dat ze automatisch meer elektriciteit en gas verbruiken dan in het verleden, al springen ze er steeds voorzichtig mee om.

“We gebruiken extra dekens en proberen er op die manier voor te zorgen dat we de verwarming zo laat mogelijk aanzetten.” Heel wat mensen zetten hun verwarming dezer dagen sowieso een standje lager, maar Van Eijndhoven vindt het jammer dat die alertheid vaak gepaard gaat met een gebrek aan comfort. “Soms merk ik in de zetel dat mijn handen ijskoud zijn. Pas dan realiseer ik me weer dat het niet oké is dat we ons zoveel zorgen over de energiefactuur moeten maken. Een warm en verlicht huis, eigenlijk is dat een basisrecht.”