Meer discriminatie op huurmarkt in ‘witte buurten’, maar minister Matthias Diependaele (N-VA) houdt het been stijf

Verschillende academische studies toonden eerder aan dat etnische minderheidsgroepen het structureel moeilijker hebben op de huurmarkt, maar sociologen Billie Martiniello en Pieter-Paul Verhaeghe (VUB) wilden achterhalen welke factoren daartoe bijdragen. Daarom voerden ze tussen oktober 2019 en oktober 2020 2.385 correspondentietests uit via immobiliënwebsites.

Bij die geschreven vorm van de praktijktest reageerden telkens twee kandidaten op eenzelfde advertentie. Zij hadden een gelijkaardig profiel, met uitzondering van hun etnische achtergrond. De academici focusten zich op zoekertjes in de stad Antwerpen en stelden vast dat hoe minder etnische minderheden in de buurt van de huurwoning leefden, hoe groter de kans op discriminatie was. In het centrum van Ekeren, Donk en Mariaburg verliep de zoektocht voor minderheden heel wat moeilijker dan op Linkeroever of in het centrum van Hoboken.

“Zodra meer dan 30 procent van een buurt uit etnische minderheden bestaat, daalt de discriminatie”, vertelt Martiniello. De studie spitst zich toe op de Antwerpse huurmarkt, maar gelijkaardige onderzoeken in andere landsdelen toonden eenzelfde tendens aan. De verklaring voor de locatiegebonden discriminatie ligt volgens de sociologen deels bij de inschattingen van makelaars. Zij gaan er vaak vanuit dat witte kandidaat-huurders liefst in wijken leven met buurtbewoners die op etnisch vlak op hen lijken.

Daarnaast maakt onbekend onbemind. “Verhuurders hebben vaak weinig informatie over kandidaten en laten zich dan leiden door vooroordelen”, zegt Verhaeghe. Dat blijft weliswaar niet zonder gevolgen: de voorliefde voor homogene groepen kan op termijn residentiële segregatie in de hand werken.

De cijfers wakkeren het debat over de nood aan praktijktests opnieuw aan. Terwijl het Brussels Parlement vorige week nog extra middelen voor proactieve tests met acteurs goedkeurde, mikt Vlaanderen op zelfregulering. Infosessies, workshops en een verplicht meldpunt voor discriminatie in alle 255 gemeenten die subsidies voor intergemeentelijke samenwerkingsprojecten krijgen, moeten zoden aan de dijk brengen.

“De overheid zendt een verkeerd signaal uit wanneer ze de eigen burgers in de val probeert te lokken met leugens”, klinkt het op het kabinet van Vlaams minister van Wonen Matthias Diependaele (N-VA). Praktijktests leiden volgens hem niet tot gedragsveranderingen.

Dat ziet Verhaeghe anders. Volgens hem kunnen de resultaten van sensibiliserende tests ingezet worden om verhuurders of makelaars duidelijk te maken dat de bestaande vormingen nodig zijn. Ze hoeven daarom niet meteen tot straffen te leiden, al vindt Verhaeghe wel dat er een juridische stok achter de deur moet zijn voor wie keer op keer discrimineert. “Er is al vijf à tien jaar een non-beleid wanneer het over de woningmarkt gaat, de tests kunnen een toevoeging zijn.”