Mede-oprichter Extinction Rebellion wekte Duitse woede met uitspraken over Holocaust

Een van de oprichters van klimaatactiegroep Extinction Rebellion wordt beschuldigd van het relativeren van de Holocaust. De Brit Roger Hallam houdt vol dat zijn uitspraken ‘uit hun verband zijn gerukt’. 

“Voor mij is het gewoon het zoveelste geklooi in de geschiedenis van de mensheid”, zei de Brit Roger Hallam, een van de oprichters van klimaatactiegroep Extinction Rebellion tegen de Duitse krant die Zeit. Hij had het over de Holocaust, die hij in hetzelfde interview ook nog “een bijna normale gebeurtenis” noemt.

In Duitsland brengen zulke uitspraken ontsteltenis teweeg. Hallam (53) wordt beschuldigd van het relativeren van de systematisch geplande moord op 6 miljoen joden. “De Holocaust is meer dan miljoenen doden en gruwelijke martelmethoden”, twitterde de Duitse minister van Defensie Heiko Maas (SPD). “Het is uniek-inhumaan.”

Dat blijkt precies te zijn wat Hallam zo stoort aan de manier waarop in Duitsland wordt omgegaan met de herinnering aan de misdaden tegen de menselijkheid die de nazi’s ruim 70 jaar geleden begingen, blijkt uit zijn gesprek met verslaggeefster Hannah Knuth van die Zeit.

Hij noemt het Duitse Holocaust-trauma verlammend. “Ik weet dat er verschillende debatten bestaan over de vraag of de Holocaust uniek is. Ik weet dat men daarvan in Duitsland overtuigd is. Maar met alle respect, dat ben ik niet.”

Negatieve ‘uniciteit’ 

De verslaggeefster bezocht de klimaatactivist, een voormalige boer die failliet ging na een bovengemiddeld natte zomer en een zeer koude winter, in zijn onverwarmde boerderij in Wales. Ze schrijft dat ze met hem wilde praten over “zijn democratiebegrip, over recht en over moraal” en dat hij zelf over de Holocaust begon.

Maar vervolgens schrijft ze dat zij een citaat van Hallam aanhaalde dat op YouTube ronddoolt, over Auschwitz. Na een optreden van Hallam op een bijeenkomst van Amnesty International, waarin hij waarschuwt voor de dodelijke kracht van de klimaatcrisis, zegt hij geen vragen uit het publiek te willen beantwoorden, “want er was toch ook geen poëzie na Auschwitz”.

Als de verslaggeefster vraagt wat hij met die uitspraak bedoelt, antwoordt Hallam dat de Holocaust “een grote emotionaliteit oproept en dat datzelfde voor de klimaatcrisis zou moeten gelden”.

Om ruimte te maken voor andere catastrofes, lijkt Hallam te willen zeggen, moet er een einde komen aan de negatieve “uniciteit” die de Holocaust in de (Duitse) herinneringscultuur inneemt.

Hallam somt in het interview ook een reeks andere genociden op, onder andere de volkerenmoord door de Belgische kolonisatoren in Congo. “Genocide heeft in de afgelopen vijfhonderd jaar steeds weer plaatsgevonden (…), om eerlijk te zijn, kunnen we zeggen: het is bijna een normale gebeurtenis.”

Framing

Armin Laschet (CDU), minister-president van de deelstaat Noordrijn-Westfalen, verfoeit op Twitter Hallams “antisemitische en extreem-rechtse framing”. Ook Robert Habeck, voorzitter van de Duitse Groenen – de Duitse klimaatpartij bij uitstek – distantieert zich stevig. “Voor antisemitisme en relativering van de Holocaust mag geen plaats zijn – nergens, in geen enkele beweging”, zei Habeck tegen Bild. De gezaghebbende uitgeverij Ullstein liet weten de Duitse vertaling van Hallams boek Common Sense ogenblikkelijk te hebben gestaakt.

De Duitse afdeling van Extinction Rebellion liet weten dat Hallam vanwege zijn Holocaust-relativeringen niet meer welkom is op bijeenkomsten van de Duitse tak. Internationaal zijn activisten van de organisatie deze week in 27 landen in hongerstaking gegaan om overheden aan te zetten tot ingrijpende klimaatmaatregelen.

Hallam zei donderdag de ophef te betreuren. Volgens hem zijn de opmerkingen uit hun verband gerukt.