Malaise op automarkt blijft aanhouden: hoe komt dat?

Wat zeggen de cijfers?

Vorige maand werden in de EU 718.598 auto’s geregistreerd. Volgens de Europese branchevereniging voor de auto-industrie ACEA is het sinds 1995 niet voorgekomen dat in september zo weinig auto’s werden verkocht. De inschrijvingen lagen 23,1 procent lager dan in september vorig jaar.

Ook in België laat de slabakkende verkoop zich voelen. In september werden in ons land 26.554 nieuwe auto’s ingeschreven, ruim een kwart minder (-26,4 procent) dan in september vorig jaar.

2021 begon nochtans hoopgevend voor autofabrikanten, met duidelijk hogere cijfers dan in de eerste maanden van 2020. Toen sloeg de coronapandemie hard toe in de sector. Autofabrieken moesten wegens het gevaar voor besmettingen dicht en een tijdlang viel de vraag naar nieuwe auto’s weg.

Over de eerste negen maanden van 2021 gezien was er een groei van 6,6 procent tot 7,5 miljoen auto’s, maar dat is dus in vergelijking met het moeilijke jaar 2020 met verschillende lockdownperiodes. Die groei is er overigens niet in alle landen. In ons land was er bijvoorbeeld een daling van 6 procent, en ook in Nederland en Duitsland zijn in de eerste drie kwartalen minder nieuwe auto’s verkocht.

Wat is er aan de hand?

Het grootste probleem voor autofabrikanten wereldwijd is het aanhoudende tekort aan computerchips, schrijft de Europese branchevereniging ACEA.

De oorzaak ligt bij de coronapandemie. Autofabrikanten verwachtten vorig jaar een economische crisis waardoor de autoverkopen zouden kelderen, en besloten massaal orders te annuleren bij chipfabrikanten. Intussen steeg - mede door het vele thuiswerk - de vraag naar chips voor elektrische apparatuur, zoals webcams, spelcomputers en tablets. Het gevolg: de wereld kampt nu met massale tekorten.

De auto-industrie als geheel is hard getroffen. Moderne auto’s zitten vol met chips die allerlei taken vervullen, van het openen en sluiten van ramen tot het regelen van de stuurbekrachtiging. Verschillende autobouwers hebben de jongste maanden fabrieken tijdelijk moeten stilleggen omdat er geen chips voorhanden waren.

Maar ook andere onderdelen laten op zich wachten. De meeste fabrikanten halen die onderdelen uit landen als Maleisië en Vietnam, maar door een opleving van de coronapandemie en nieuwe beperkende maatregelen is de toelevering verstoord.

Daarnaast speelt de afwachtende houding in de markt een rol, volgens Clem Dickmann, directeur bij de Nederlandse automarktanalist Aumacon. “Corona speelt ook daar een rol bij. Zo hebben mensen bijvoorbeeld minder behoefte aan lease-auto’s.”

Hoe zijn de vooruitzichten?

De vooruitzichten blijven voorlopig somber. Vrijdag maakte Toyota nog bekend dat het ook in november de productie gaat verlagen vanwege de nijpende tekorten aan chips en andere onderdelen. Door de tekorten draaien zijn fabrieken nu al niet op de volledige capaciteit. Het bedrijf schroeft de productie volgende maand met circa 15 procent omlaag.

Het kan naar verwachting nog een hele tijd duren voordat vraag en aanbod van chips weer in balans zijn. Dat komt onder meer omdat de machines die chips produceren extreem complex zijn, waardoor het relatief lang duurt om ze bij te bouwen.

En wat met andere fabrikanten?

Niet alleen autofabrikanten, iedereen die chips nodig heeft vreest tekorten. Zo waren eerder al de leveringen van Sony’s spelcomputer PlayStation 5 vertraagd. Apple zei eerder dit jaar te verwachten miljarden aan omzet mis te lopen doordat het niet aan de vraag van iPads en Macs kon voldoen.

Maar enkele bedrijven hebben met succes gereageerd op de leveringsproblemen. Zo wist Tesla nieuwe elektrische auto’s razendsnel geschikt te maken voor chips van andere leveranciers dan voorheen, waardoor het bedrijf de gevolgen van het chiptekort goeddeels wist te omzeilen.