Macrons race naar de finish: ‘pedante’ president zoekt contact met de ‘gewone Fransman’

Van alle denkbare oorwurmen – muziek die soms al na één zin eindeloos in het hoofd blijft doordraaien – moet ‘On est là’ (Wij zijn hier) bovenaan in de ergernissenlijst staan van Emmanuel Macron. Oorspronkelijk is het een stadionlied; wij zijn hier uit liefde voor de club. Maar bij de gele hesjes, de protestbeweging die Macrons presidentschap bijna twee jaar in haar greep hield, groeide het uit tot protestlied. Wij zijn hier ter ere van de arbeider, klonk het maandenlang op rotondes door heel Frankrijk. Nu klinkt het opnieuw aan de kade van Le Havre, waar een handjevol demonstranten op een zonovergoten middag Macron opwacht voor zijn campagnebezoek aan de stad.

Of het protestlied Macron bereikt, is maar de vraag. Aan de andere kant van de dranghekken verdringen tientallen journalisten zich rond de haag van beveiligers. Dat de presidentskandidaat daar ergens tussenin loopt is zeker, maar de meeste toeschouwers zullen achteraf de televisie moeten aanzetten om een glimp van hem op te vangen. “Hij is gekomen om het volk te ontmoeten”, roept een boze man die bij de dranghekken wordt tegengehouden. “Waarom praat hij dan niet met ons?”

Niets wordt aan het toeval overgelaten in het charmeoffensief dat Macron daags na de eerste ronde van de Franse presidentsverkiezingen heeft geopend. De finale, die op zondag 24 april plaatsvindt, belooft onverwacht spannend te worden. Net als in 2017 neemt Macron het in deze tweede ronde op tegen Marine Le Pen, leider van Rassemblement National. Maar anders dan destijds is de afstand tussen beide kandidaten in de peilingen slechts enkele procentpunten.

Verzoeningspoging

Veel hangt af van wat de achterban zal doen van Jean-Luc Mélenchon, de radicaal-linkse kandidaat die zondag als derde eindigde. Als enige onder de verliezers wist hij een groot deel van de Fransen achter zich te krijgen. Met 21,95 procent van de stemmen eindigde hij vlak achter de finalisten voor de tweede ronde (Le Pen eindigde op 23,15 procent, Macron op 27,85).

En dus staat Macrons campagne sinds de uitslag zondagavond iedere dag in het teken van een nieuwe aanval op Le Pen die tegelijkertijd de linkse kiezer moet verleiden. Maandag was het de pensioenleeftijd, een zeer gevoelig onderwerp. Plots was verhoging naar 65, zoals Macron wil, ‘geen dogma’ meer. De president zegt de benauwdheid van de Fransen aan te voelen en houdt het voorlopig op maximaal 64 jaar in 2028. Later volgde een verzoeningspoging met zorgpersoneel in Straatsburg en Mulhouse, steden waar Mélenchon aan kop ging, met de belofte van investeringen in de ziekenhuizen als Macron wordt herkozen.

Ook in de Normandische havenstad Le Havre is woensdag terrein te winnen. Decennialang was dit een communistisch bastion, waar havenarbeiders en zeelieden nauw verbonden waren met de communistische vakbond en -partij. Dat veranderde in de jaren negentig, toen het gemeentebestuur in rechtse handen kwam. Inmiddels is Édouard Philippe hier burgemeester, de man die in de eerste jaren van Macrons presidentschap zijn premier was. Maar een meerderheid van de inwoners stemde hier zondag op de linkse leider Mélenchon.

Zo ook Kamal Brik, die op zijn richteltje balkon een peuk rookt. Hij kijkt uit over het museumplein waar burgemeester Philippe zojuist de presidentskandidaat heeft ontvangen. “Nog vijf jaar Macron, dat stemt niet vrolijk”, zegt de salesmanager bij een scheepvaartbedrijf in de stad. “De werkloosheid is onder hem gedaald, maar als je beter kijkt zie je dat we er vooral precaire banen bijgekregen hebben, met korte contracten. Sociaal beleid ontbreekt volkomen.”

Dat is riskant, zegt Brik, want veel Fransen hebben moeite om rond te komen. “Ik ken collega’s die zwart of Arabier zijn en om die reden nu op Le Pen willen stemmen. Ik zeg hen: besef je dat ze racistisch is? Mijn ouders zijn in Algerije geboren, ik heb veel pijnlijke herinneringen aan extreemrechts. Met name jongeren lijken die geschiedenis te zijn vergeten.”

Hybride president

Volgende week stemt Brik op Macron, al is het niet van harte. “Met zijn politieke visie ben ik het totaal niet eens. Ik noem hem de hybride president: hij is niet links, niet rechts. Met die koers van allebei heeft hij het landschap totaal veranderd.” Maar anders dan de meeste Mélenchon- en ook Le Pen-stemmers kan Brik Macrons persoonlijkheid wel waarderen. “Ze noemen hem arrogant en pedant, maar ik zie vooral een jonge, moderne en open-minded man. Dat waardeer ik. En die man heeft twee stel hersens, hij is in elk geval intelligent.”

Met zijn strategie van aanvallen en verleiden tegelijkertijd richt Macron zich in Le Havre op ecologie. In de haven bezoekt hij de gloednieuwe Siemens-fabriek, waar windmolens voor op zee worden gebouwd. Marine Le Pen wil niet alleen een moratorium op windmolens, ze wil ze zelfs ontmantelen, houdt Macron het personeel voor. Zo bezien zou de keuze volgende week logisch moeten zijn. Maar honderd procent hernieuwbare energie belooft hij evenmin – kernenergie blijft voor de president onmisbaar.

Het bezoek is strak georganiseerd – personeel dat vragen mag stellen aan de president is vooraf geselecteerd, de werknemers met een managementfunctie zijn gesommeerd niet met de pers te praten. “Onze baas heeft gezegd: als jullie willen dat dit project na 2025 nog bestaat, stem je Macron”, vertelt werknemer Christelle, die in de eerste ronde op geen van beide kandidaten heeft gestemd. Wat ze gaat doen volgende week, houdt ze liever voor zich. Maar wat ze wel kwijt wel: “De pensioenleeftijd houdt ons heel erg bezig. Naar 65, dat is nogal wat. Marine Le Pen wil terug naar 60.”