Maak kennis met Salman, de nieuwe koning van Saoedi-Arabië

Dat we nu mogen spreken van 'koning Salman' mag toch wel een speling van het lot heten. Salman bin Abdul Aziz al-Saud was nog maar sinds 2012 kroonprins onder Abdullah. Twee van zijn broers, de kroonprinsen Sultan en Nayef, overleden al eerder, waardoor Salman in beeld kwam.

Salman werd geboren in 1935 als een van de tientallen zonen van Abdul Aziz al-Saud, de stichter van Saoedi-Arabië en vader van alle koningen van Saoedi-Arabië die hem tot nu toe opvolgden. Zijn moeder was Hessa bint Ahmad al-Sudairy. Salman maakte naam als gouverneur van de Saoedische hoofdstedelijke provincie Riyad. Die functie bekleedde hij bijna 50 jaar, tussen 1963 en 2011. In die decennia groeide de gelijknamige hoofdstad uit van een woestijnstadje met zo'n 150.000 inwoners naar een ware metropool met nu zo'n 4,8 miljoen mensen.

Salman zelf groeide met de stad mee tot een absolute topfiguur in de Al-Saud-familie. Eind 2011 werd hij aangesteld als minister van Defensie van het land, toen al een teken dat hij mogelijk de volgende kroonprins zou worden. Dat bleek ook toen zijn broer Nayef in juni 2012 overleed.

Lof en kopzorgen

Salman, die overigens ook een officieel account heeft op Twitter, is geliefd in het land en oogst respect in zijn familie. Hij staat ook bekend als een redelijke, diplomatische man, die goede politieke en economische relaties met het Westen nastreeft. "Rechtdoorzee, niet-corrupt, goed opgeleid", klinkt het in de New York Times. De nieuwe koning staat anderzijds ook te boek als bijzonder conservatief en traditioneel, zeker als het gaat over sociale en politieke veranderingen. Doch niet in die mate dat hij de bescheiden hervormingen in het land - onder meer op vlak van vrouwenrechten - zal willen terugdraaien. Het is ook geen geheim dat hij als kroonprins al heel wat taken in handen had van koning Abdullah, toen die te ziek werd, wat de continuïteit enigszins zou moeten garanderen.

En toch zijn er een aantal elementen in zijn opvolging die zorgen baren. Zo heerst er geopolitieke nervositeit over enkele kwesties waarin er steevast ook naar Saoedi-Arabië gekeken wordt: de zwakke olieprijzen, de opkomst van IS en de instabiele toestand in Jemen, dat bovendien het 'thuisland' vormt voor een erg actieve tak van al-Qaida, AQAP. Daarnaast zijn er vraagtekens over de tegenwoordigheid van geest van de intussen al 79-jarige koning Salman, die al eens een beroerte had en die volgens sommigen tekenen van dementie vertoont.

Opvolgers staan al klaar

"Vooral de manier waarop hij koning zal zijn, baart zorgen", vertelt Gerd Nonneman, professor internationale politiek en decaan aan het Georgetown University in Qatar, in 'De Ochtend' op Radio 1. "Ik denk dat het beleid niet heel coherent zal zijn. Maar mogelijke opvolgers staan al klaar." In dat opzicht is de aanstelling van Salmans halfbroer, de 69-jarige Muqrin, als kroonprins erg belangrijk. Muqrin, die evenzeer een goede reputatie geniet, is een voormalige piloot, die ook dienst deed als gouverneur van de provincie Madina en hoofd van de inlichtingendienst. Hij was sinds 2013 de tweede vicepremier van het land en dus nauw betrokken bij de dagelijkse leiding.

In ieder geval zal de opvolging van koning Abdullah geen impact hebben op het olie- en energiebeleid van het land, zegt Nonneman. "Dat wordt gevoerd via een consensus. De leiding op dat vlak is in handen van olieminister Ali al-Naimi." De rechterhand van al-Naimi is trouwens al jaren Abdulaziz bin Salman. Of beter: prins Abdulaziz, want het is de zoon van de nieuwe koning Salman.