Lust de wereld stilaan geen vlees meer?

Voor het tweede jaar op rij kent de wereldwijde productie van vlees een dipje. Dat blijkt uit cijfers van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties. Hebben de steak, het varkenshaasje en de kip aan’t spit hun piek bereikt?

De voorbije zestig jaar is de consumptie van dierlijke proteïnen alleen maar toegenomen. Maar nu is de piek bereikt, blijkt uit een rapport van de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties. Het is te zeggen: het rapport stelt voor het tweede jaar op rij een daling van de productie van vlees vast. Dat is niet hetzelfde als van de consumptie, het betekent niet dat we minder vlees willen eten.

In 2020 wordt er 330 miljoen ton aan vlees geproduceerd. Dat is 1,9 procent minder dan in 2019. Wie de cijfers zonder enige context bekijkt, zou denken dat we wereldwijd stilaan minder vlees produceren en dus ook consumeren. Dat zou goed nieuws zijn voor het klimaat. Voedsel is verantwoordelijk voor ruim 25 procent van de uitstoot van broeikasgassen. Meer dan de helft van die vervuiling wordt veroorzaakt door dierlijke producten. “Maar dat is jammer genoeg ijdele hoop”, zegt professor Xavier Gellynck, landbouweconoom aan de UGent.

In 2020 zal in totaal 101 miljoen ton varkensvlees geproduceerd worden, volgens het VN-rapport een daling van 8 procent. Die slabakkende productie heeft volgens Gellynck niets te maken met de wens om minder vlees te eten. “Er zijn de afgelopen jaren in China tientallen miljoenen varkens geslacht vanwege de varkenspest. Als je dergelijke aantallen varkens moet vernietigen, wordt de productiecyclus verstoord en dat krijg je niet in een-twee-drie opgelost.”

Meer zelfs, dan gaat men op zoek naar alternatieven. Dat blijkt ook uit het VN-rapport. Zo is er wereldwijd meer gevogelte geproduceerd. “Een kip is na zes à zeven weken vetmesten klaar om te slachten. Het is de ideale manier om aan de vleesvraag te voldoen”, zegt Gellynck. Bovendien is kip een goed substituut voor varken. Rundvlees is niet alleen een stuk duurder, in bepaalde regio’s, zoals in India waar de koe heilig is, zal je nooit rundsteak op het menu vinden.

Tien keer meer uitstoot

Verschillende voedselexperts wijzen erop dat de dalende cijfers in het VN-rapport slechts een knikje zijn in een trend die nog steeds op een toename van vleesproductie en -consumptie wijst. Dat heeft te maken met twee factoren. Ten eerste blijft het aantal monden dat te voeden is op deze wereld toenemen. “Ten tweede is wetenschappelijk aangetoond dat met de welvaart ook de vleesconsumptie stijgt”, zegt landbouweconoom Erik Mathijs (KU Leuven). “Dat zien we op dit moment in Azië en Afrika gebeuren.”

Gelukkig neemt die honger naar vlees niet oneindig toe. “Er is een bepaald punt waarop men de vleesconsumptie in vraag begint te stellen”, zegt Mathijs. Dat kan om verschillende redenen zijn. “Zo is te veel vlees eten niet gezond. Kijk maar hoe de overheid bij ons de voedseldriehoek met campagnes heeft omgekeerd. Het kan ook zijn dat men uit milieu-overwegingen minder vlees eet. Maar ook dierenwelzijn kan een beweegreden zijn om gewoontes in vraag te stellen. Het hangt af van de cultuur en het individu welke motivaties spelen.”

Het rapport bevestigt wel een trend die een beetje hoopgevend is voor het klimaat: de productie van rundvlees blijft relatief stabiel. “De productie van rundvlees veroorzaakt, algemeen gesproken, vijf tot tien keer meer uitstoot van broeikasgassen dan andere vleessoorten”, zegt klimaatdocent Pieter Boussemaere (Hogeschool VIVES). “We moeten, zeker in het Westen, mensen blijven sensibiliseren om minder rundvlees te eten.” Boussemaere heeft op dat vlak ook goede hoop voor de rol van kweekvlees als vervangmiddel. “Vlees uit de proefbuis kan misschien echt tot een kentering van de impact van de vleesindustrie op het klimaat leiden.”