Lotte Vanwezemael legt de vinger op zere wonden: ‘Elk land heeft zijn wake-upcall nodig’

Haar klacht tegen vijftig mannen die ongewenste seksuele berichten en dickpics verstuurden, wordt dan toch niet geseponeerd, maar het gesprek rond grensoverschrijdend gedrag heeft seksuologe Lotte Vanwezemael sowieso weer op gang getrokken. Zo toont Van­wezemael zich nog maar eens een vrouw die de vinger op zere wonden legt.

Lotte Vanwezemael herinnert zich haar eerste dickpic nog. “Die jongen had er een tekstje bijgeschreven: ‘Hey, heb je zin om op een dikke pik te rijden?’” Het citaat dateert uit een interview dat de seksuologe in 2019 gaf aan weekblad Humo. In die tijd kreeg ze ongeveer drie ongewenste dickpics per maand. Het waren er, ook toen al, drie te veel.

Een jaar na het bewuste interview was de seksuologe nationaal bekend geworden, en liet ze weten dat ze er genoeg van had: het aantal seksueel getinte berichten en dickpics dat ze op sociale media ontving, was compleet ontspoord. Ze diende klacht in, in totaal tegen vijftig mannen van wie ze de screenshots van hun berichten in een mapje op haar computer had bewaard, als bewijs. To no avance, zo liet de seksuologe woensdagmiddag weten op Instagram, vergezeld van een foto met het nieuws dat haar klacht was geseponeerd. “Blijkbaar waren de berichten en foto’s van vijftig profielen niet genoeg om hier gevolg aan te geven”, klonk het.

Woensdagavond komt er een staartje aan het verhaal: de klacht van Vanwezemael zou dan tóch niet helemaal van tafel geveegd zijn, zo liet het parket van Limburg weten. Het ging om een communicatiefout, en om slechts één klacht die wegens gebrek aan bewijs was geseponeerd. Het onderzoek naar de andere cases loopt nog steeds, en die mannen riskeren dus wel degelijk een straf.

Maar op dat moment barstte het op sociale media al van de verontwaardigde reacties. Ook in traditionele media bulkt het sindsdien van opinies over het fenomeen van digitaal grensoverschrijdend gedrag, en ook actrice Kim Van Oncen, Julie Van den Steen en Jitske Van de Veire spreken zich uit over de ongewenste dickpics die ook zij regelmatig ontvangen. Het onderwerp lijkt Vanwezemael dus alleszins weer als discussiepunt op tafel te hebben gegooid. Vervolging of niet.

Adjunct-directeur van het Instituut voor de Gelijkheid van Vrouwen en Mannen en professor seksueel strafrecht Liesbet Stevens vertelde in De Standaard eerder al dat het fenomeen zowel bij vrouwen als bij jongens voorkomt. “Vooral bij vrouwen met een mening, die in het publieke oog lopen. Die digitale aanvallen hebben als effect dat vrouwen voortaan twee keer nadenken voor ze deelnemen aan het publieke debat en aan zelfcensuur gaan doen. Dat is heel negatief voor de democratie. Het duidt erop dat seksisme er nog steeds is, dat er mannen zijn die het aanvaardbaar vinden om op die manier mensen seksueel te intimideren.”

En Lotte Vanwezemael ís een vrouw die frank en vrij voor haar mening uitkomt­. Toen ze eerder dit jaar aan het Play4-­programma Dancing with the Stars meedeed, kreeg ze prompt heel wat opmerkingen over haar lichaam en gewicht over zich heen gekieperd. Opmerkingen over haar uiterlijk was Vanwezemael, als vrouw op de voorgrond, al gewend. Maar deze keer waren de reacties van een andere heftigheid en kaliber, en beet ze wederom op sociale media van zich af. Niet voor zichzelf, maar voor haar jongere volgers die kwetsbaarder waren voor dit soort opmerkingen. “Je kan hier iemands leven mee kapotmaken”, klonk het toen.

Ook toen was de bijval aanzienlijk. Hele analyses volgden over het hoe en waarom van body­shaming, en sociologen repten zich om het fenomeen te duiden. Het toont nog maar eens aan dat sociale media, naast een plek van onveiligheid, ook een plaats kunnen zijn waar slachtoffers elkaar nadien een hart onder de riem steken. Dat lijkt Vanwezemael, met haar 183.000 volgers, als geen ander te beseffen.

Zwaar gepest

Als prille tiener was Vanwezemael niet zo populair als vandaag. “Ik was een seutje”, liet ze zich ontvallen in Humo. “Ik studeerde graag en had goeie punten, en ik zag er nog echt uit als een kind: twee paardenstaarten, truien van K3 en beenwarmers met verschillende kleuren. Ik viel compleet uit de toon.” Ze werd zo zwaar gepest door de jongens in haar klas dat ze op een bepaald moment niet meer wilde leven. Later zou ze daar op radiozender MNM over uitweiden. Over de vriendinnen die gemene berichten over haar schreven, en de jongens uit haar klas die strips maakten over hoe ze zich van het leven moest beroven. De pesterijen stopten pas toen ze naar de schooldirectie stapte.

Thuis was er gelukkig wél voldoende nestwarmte. Ze komt uit een warm Limburgs gezin van vijf – ze liet vogeltjes tatoeëren op haar pols, één voor elk familielid – en droomde ook toen al groots. Ze wilde eerst wetsdokter worden, tot ze een afkeer voor bloed ontwikkelde. Dus werd het een master in de psychologie en seksuologie. Het was ook toen al haar droom om seks en relaties in de media te brengen, en om een eigen programma te hebben. Niet zo smeuïg als Temptation Island, maar ook weer niet zo droog dat je de boodschap niet meer – ahum – kreeg doorgeslikt.

Mediageniek

Toch belandt de jonge Vanwezemael eerder per toeval bij MNM. Toen Kaat Bollen bij diezelfde zender afzwaaide – daar is nóg zo’n seksuologe die bakken kritiek over zich heen kreeg wegens ‘te sexy’ en die daar zelfs haar officiële titel als psychologe voor moest inleveren –, zochten ze een nieuwe stem die het wekelijks bij Generation M wou gaan uitleggen. De voormalige professor seksuologie van Vanwezemael tipte haar, en na een screentest was de deal beklonken.

Vanwezemael maakt naam als Seksuolotte, en toont zich meteen ontzettend mediageniek. Ze presenteert samen met radiopresentatrice Dorianne Aussems het MNM-programma Hot N Cold over liefde, relaties en seks. En wanneer ze in 2019 deelneemt aan ’s lands populairste quizje De slimste mens ter wereld heeft ze pas écht haar ticket richting bekendheid in handen. Ze schrijft een boek, werkt als seksuologe mee aan Blind getrouwd en heeft met Lotte gaat diep nu ook een eigen podcast op MNM.

De nieuwe Goedele Liekens wil ze niet worden, zegt ze. En het werk voor de media alléén zou ze ook te eenzijdig vinden: want naast haar werk voor radio en tv is Vanwezemael ook aan de slag bij het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) Hasselt, waar ze onder anderen zedendelinquenten begeleidt. Ze buigt zich dus niet énkel over puber-­perikelen.

Haar eigen zaak wordt ondertussen verder onderzocht. Of het effectief tot een veroordeling komt, wordt afwachten, al benadrukt de seksuologe dat ze hoe dan ook “zal blijven vechten” en haar stem zal “blijven gebruiken om dit gedrag af te keuren”. Een boodschap die ze kracht bijzette door op Instagram een snippet van het nummer ‘Fighter’ van Christina Aguilera te delen. En hoewel haar mondigheid alleen de maatschappelijke misstanden waarover ze zich uitspreekt misschien niet eigenhandig zal rechttrekken, mist ze ook haar effect niet. “Elk land heeft zijn wake-upcall nodig”, vertelde Ayke Gubbels van ‘PUNT. vzw’, een organisatie die zich inzet voor slachtoffers van seksueel grensoverschrijdend gedrag, donderdag op MNM. “Dankzij de stem van Lotte kunnen er nu dingen gaan veranderen.”