Lng stroomt massaal naar noodlijdend Europa. Maar is dat wel zo slim?

Europa importeert massaal lng om zijn energiebevoorrading te verzekeren. Het kan gewoon niet anders, toch? ‘We moeten opletten dat we onze fouten met Russisch gas niet herhalen met lng’, zegt energiespecialist Moniek de Jong (UGent).

101 miljard kubieke meter. Zoveel vloeibaar gas (lng) heeft Europa in 2022 geïmporteerd volgens nieuwe cijfers van financieel databureau Refinitiv. Een absoluut record is dat. Ter vergelijking: de hele Europese Unie verbruikt jaarlijks zowat 400 miljard kubieke meter gas.

Europa stoot op deze manier China van de troon als ‘wereldkampioen lng’. China en Japan – traditioneel de grootste importeurs van vloeibaar gas wereldwijd - hebben vorig jaar tot 40 procent minder lng ingevoerd dan de EU. China kwam aan 64 miljard kubieke meter.

“Europe has become the premium market: Europa is de eerste markt voor lng”, verduidelijkt Olumide Ajayi, analist bij Refinitiv aan de Britse zakenkrant The Financial Times. “Het is Europa dat de prijs voor lng zet en Azië dat moet volgen om cargo’s aan te trekken.”

Russische gaskraan

De Europese honger naar lng is eenvoudig te verklaren. Nu Rusland de gaskraan bijna volledig heeft dichtgedraaid, moet Europa elders op zoek naar gas om zijn energiebevoorrading te verzekeren tijdens de winter. Lng is dan het eerste en soms ook het enige alternatief.

Landen zoals de Verenigde Staten en Qatar staan klaar om het noodlijdende Europa te bevoorraden, tegen de juiste prijs. Cijfers van de Amerikaanse overheid leren dat de eigen gasboeren in 2022 minstens 32 miljard euro verdiend hebben aan transporten naar Europa.

En het heeft er alle schijn van dat de Europese lng-handel alleen maar zal groeien. Volgens het Internationaal Energieagentschap moet Europa in 2023 nog op zoek naar 27 miljard kubieke meter gas om zijn bevoorrading te verzekeren. Wellicht wordt dat gat (mee) gedicht met lng.

Een reeks Europese lidstaten heeft intussen op eigen houtje langetermijncontracten afgesloten met lng-leveranciers. Zo heeft de Duitse regering sinds november een grote deal met Qatar om vanaf 2026 jaarlijks tot 2 miljard kubieke meter vloeibaar gas te verschepen.

Onder meer in de Duitse en Nederlandse havens wordt nu naarstig gebouwd aan terminals om al dat vloeibaar gas te kunnen ontvangen.

Hellend vlak

Lang leve lng dus? Niet zo snel.

In een nieuwe onderzoekspaper wijst energiespecialist Moniek de Jong (UGent) erop dat vloeibaar gas niet zaligmakend is voor de Europese Unie. “De EU moet voorzichtig te werk gaan als het gaat om lng”, schrijft ze, “aangezien lng een hellend vlak blijkt te zijn”.

Aan de telefoon verduidelijkt de Jong dat Europa moet oppassen dat het niet het ene ‘kwaad’ (Russisch gas) inwisselt voor het andere (lng). Want vloeibaar gas blijft gas, een fossiele brandstof waar we zo snel mogelijk van af willen om de klimaatopwarming te stoppen.

De Jong zegt: “Lng is een goede noodoplossing geweest voor Europa om deze winter door te komen zonder tekorten. Maar het mag niet doorslaan. We zien nu dat Europese landen massaal investeren in vloeibaar gas. Er worden miljarden euro’s vrijgemaakt voor nieuwe contracten en de bouw van terminals. We moeten ons afvragen of dat allemaal wel zo slim is. Of we onszelf niet opnieuw in de problemen aan het werken zijn.”

Er is de strijd tegen de klimaatopwarming, die vertraging dreigt op te lopen. Vertraging die we ons moeilijk kunnen veroorloven. Er is de vaststelling dat het geld dat naar de bouw van lng-terminals gaat niet naar groene maatregelen zoals de renovatie van gebouwen gaat. Nochtans dé oplossing om minder gas te verbruiken.

En dan is er de geopolitieke dimensie van lng. We weten intussen dat het Kremlin zijn gasvoorraden durft inzetten voor het eigen politiek gewin. Maar belangrijke lng-leveranciers zoals Qatar en de Verenigde Arabische Emiraten (VAE) schrikken daar evenmin voor terug.

Qatargate

Toen Qatar eind december in opspraak kwam vanwege het omkoopschandaal in het Europees Parlement was een Qatarese diplomaat er als de kippen bij om België te waarschuwen dat een (te) strenge aanpak van het land gevolgen zou hebben voor de eigen lng-bevoorrading.

“De Duitse reactie op dat schandaal viel me op. Minister van Economische Zaken Robert Habeck verklaarde dat het geen verband hield met de gashandel”, zegt de Jong. “Dat deed denken aan de weigering van Angela Merkel om de bouw van Nord Stream 2 te stoppen na de vergiftiging van Russisch oppositieleider Aleksej Navalny.”

Maar de Amerikanen, daar kunnen we toch op rekenen? De Jong dringt aan op realiteitszin. Uiteindelijk handelen ook zij vanuit hun eigenbelang: financieel en geopolitiek. Zo hebben de Verenigde Staten onlangs hun steun aan een nieuwe gasleiding vanuit Israël naar de EU ingetrokken. De officiële verklaring is dat het werk te traag gaat. De officieuze is dat de Amerikanen liever lng promoten en verkopen aan Europa.

Een ander probleem is dat arme landen zoals Pakistan, Bangladesh, Sri Lanka, Thailand en India niet kunnen volgen in de Europese ‘scramble’ op vloeibaar gas – met alle gevolgen van dien. De landen krijgen weinig of geen lng-cargo's te pakken en hebben te maken met hoge energieprijzen, inflatie, energietekorten en onlusten.

En de scramble op vloeibaar gas zal in 2023 dus alleen maar aantrekken, waarschuwen energiespecialisten. Ook al omdat China nu afstapt van zijn strenge covidbeleid en het land zich opmaakt voor een economische relance. Een relance die gevoed zal worden met behulp van lng.