Live - Oekraïne. VK: Russische legerleider ‘raakt aan grenzen van Kremlins tolerantie voor mislukking’

Op sociale media gaan beelden viraal van de totale vernietiging van een Russische colonne van tanks. De Russische troepen rijden nietsvermoedend over het kale en dorre landschap wanneer ze plots in een hinderlaag terechtkomen.

Het Britse ministerie van Defensie hint in zijn dagelijkse inlichtingenupdate op het mogelijke ontslag van generaal Valeri Gerasimov, Ruslands hoogste militair en sinds begin januari de bevelhebber over de Russische troepen in Oekraïne. De Britten wijzen erop dat het Gerasimovs doelstelling was om middels winteroffensief in Oekraïne de volledige Donbas te veroveren. Maar na tachtig dagen wordt het volgens het ministerie ‘steeds duidelijker dat dit project is mislukt’.

De Britten merken op dat het Russische leger langs verschillende delen van het front in de Donbas slechts marginale terreinwinst heeft geboekt, ten koste van tienduizenden doden en gewonden. De Russen gingen dankzij een ‘gedeeltelijke mobilisatie’ in het najaar met een numeriek overwicht in manschappen de winter in. Maar dat overwicht heeft Gerasimov met zijn gefaalde winteroffensief grotendeels verkwanseld.

Als chef-staf van het Russische leger is Gerasimov sinds 2012 verantwoordelijk voor de modernisering van het leger. In Oekraïne is die modernisering een farce gebleken, en is Gerasimov er als commandant niet in geslaagd om het tij te keren. De Britten suggereren dat hij binnenkort mogelijk de prijs zal betalen voor zijn falen: ‘Na tien jaar als chef-staf is het een reële mogelijkheid dat Gerasimov aan de grenzen raakt van de mate waarin het politieke leiderschap van Rusland mislukking tolereert.’

Maarten Albers

Door kogelvrije vesten, helmen en pantserplaten voor voertuigen te produceren hebben Oekraïense ijzer- en staalfabrieken aan het begin van de oorlog geholpen de Russische opmars te stuiten. Door het voortslepende conflict verkeren die bedrijven nu echter in moeilijk vaarwater.

Lees het volledige artikel.

De Oekraïense politie heeft een huiszoeking uitgevoerd bij het hoofd van het wereldberoemde Holenklooster in Kiev. De spanningen lopen al langer op tussen de Oekraïense regering en het historisch belangrijke klooster. Kiev stelt dat het klooster nog banden heeft met Moskou.

Het Holenklooster van Kiev werd in 1051 gesticht en geldt als een vooraanstaand centrum van het oosters-orthodoxe christendom in Oost-Europa. Het complex staat ook op de Werelderfgoedlijst van Unesco.

De Amerikaanse topmilitair Mark Milley denkt niet dat Oekraïne de oorlog dit jaar zal winnen. De Oekraïense president Volodymyr Zelensky wil alle Russische militairen uit het land verdrijven en dat wordt erg lastig, aldus de legerstafchef in een interview met nieuwssite Defense One.

In de bezette gebieden zitten volgens Milley honderdduizenden Russen. Over Zelensky’s doel zegt hij dat het ‘niet onmogelijk is’ om te bereiken. ‘Ik zeg alleen dat het een zeer moeilijke taak is.’ Kiev ziet het vertrek van het Russische leger als een voorwaarde voor vrede. Een wapenstilstand wordt als onacceptabel gezien, omdat Rusland dan nog steeds de controle heeft over delen van Oekraïne.

De Verenigde Staten zijn een van de belangrijkste bondgenoten van Oekraïne in de ruim een jaar durende strijd tegen Rusland. De Amerikanen leveren miljarden aan steun. Er zijn volgens Milley geen plannen om langeafstandsraketten van het type Atacms te sturen. ‘We hebben er zelf relatief weinig van en we moeten ervoor zorgen dat we onze eigen munitievoorraden onderhouden.’

Het Duitse leger zal ook na 2030 tekorten hebben aan militair materiaal. Dat heeft minister van Defensie Boris Pistorius verklaard aan de krant Welt am Sonntag. ‘We weten allemaal dat de tekorten niet volledig weggewerkt kunnen worden tegen 2030. Daarom moeten we prioriteiten stellen’, aldus Pistorius, de sociaaldemocraat die eerder dit jaar de uit de laan gestuurde Christine Lambrecht opvolgde.

Een van die prioriteiten is de bescherming van de ‘oostflank’ van de Navo. ‘Dat betekent voor ons in de eerste plaats het uitbouwen van een volledig uitgeruste divisie tegen 2025 en adequaat bijdragen aan de snelle reactiemacht van de Navo.’ Het gaat om een eenheid onder Navo-vlag die snel inzetbaar moet zijn in reactie op internationale ontwikkelingen.

Pistorius wijst erop dat de Bundeswehr drie taken heeft: de nationale verdediging en die van de verdragsalliantie, alsook internationale crisisoperaties. ‘Daar is capaciteit voor nodig, met het bijhorende materiaal en personeel’, duidde hij de hoge noden.

Door wapenleveringen aan Oekraïne om het land bij te staan in de oorlog tegen Rusland, zijn er ook manco’s ontstaan in de capaciteiten van het Duitse leger. Pistorius verklaarde in januari dat hij hierover in gesprek zal gaan met de wapenindustrie.

Vanaf vandaag is Rusland een maand lang voorzitter van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties. Dat gebeurt volgens een rotatiesysteem waarbij elk van de 15 leden een maand lang voorzitter is.

De laatste keer dat Rusland de voorzittershamer hanteerde, was in februari vorig jaar, toen Poetin midden in een raadszitting over Oekraïne zijn "speciale militaire operatie" aankondigde. 14 maanden later zijn tienduizenden mensen gedood, steden verwoest en is Poetin door het Internationaal Strafhof aangeklaagd voor de massale ontvoering van Oekraïense kinderen.

Onder deze omstandigheden lijkt het voor velen, en zeker voor Oekraïne, een "wrede aprilgrap" om Rusland aan het hoofd te plaatsen van een orgaan dat belast is met het handhaven van de internationale vrede en veiligheid.

"Vanaf 1 april tillen ze het niveau van absurditeit naar een nieuw niveau", zegt Oekraïens VN-ambassadeur Sergiy Kyslytsya. "De Veiligheidsraad in deze vorm is niet in staat de kwesties aan te pakken die onder haar primaire verantwoordelijkheid vallen, namelijk het voorkomen en aanpakken van conflicten."

Oekraïne is zelf geen lid van de raad, maar wordt vaak opgeroepen om te spreken over de oorlog. De ambassadeur zei nog dat Oekraïne in april uit de Veiligheidsraad zal wegblijven, tenzij in "kwesties van kritiek nationaal veiligheidsbelang".

Een boycot of protest door andere lidstaten komt er wellicht niet, maar de VS, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk zullen hun afkeuring vermoedelijk laten blijken door hun vertegenwoordiging in de loop van de maand terug te schroeven. De VS drongen er bij Rusland op aan zich "professioneel te gedragen", maar zeiden dat er geen middelen waren om Moskou van de post te weren.

Het overgrote deel van de Veiligheidsraad van de Verenigde Naties maakt zich zorgen over het plaatsen van kernwapens in Wit-Rusland. Alleen Rusland, eigenaar van de kernkoppen, vindt dat er niets mis is met de plaatsing in het buurland. Rusland heeft een veto in de Veiligheidsraad, dus van een resolutie zal het niet komen.

De westerse landen die aanwezig waren bij de vergadering van de raad zien de kernwapens in Wit-Rusland als een bedreiging. "Dit is een klap voor de stabiliteit in Europa en de internationale vrede en veiligheid", zei de Franse ambassadeur. De vertegenwoordiger van het Verenigd Koninkrijk benadrukte dat Rusland niet geprovoceerd wordt, zoals Moskou beweert. "Niemand bedreigt Ruslands soevereiniteit".

Rusland vindt dat er geen verschil is tussen de aanwezigheid van Russische kernwapens in Wit-Rusland en Amerikaanse kernwapens in Europese NAVO-landen.

China en Brazilië spraken zich in algemene zin uit tegen de verspreiding van kernwapens. Zelfs al zou het Kremlin zijn uitgelokt door het Westen, dan rechtvaardigt dat in de ogen van Brasilia deze actie nog niet. "Reageren op elke vermeende nucleaire dreiging met het plaatsen van wapens in een niet-kernmacht, is een schending van de non-proliferatie", verwees de Braziliaanse ambassadeur naar het verdrag dat de verspreiding van kernkoppen tegen moet gaan. "Hier wordt niemand veiliger van, ongeacht wie de eerste stap heeft gezet." China eiste de terugtrekking van alle kernwapens die in het buitenland zijn geplaatst.

De bijeenkomst van de raad was aangevraagd door Oekraïne, dat al ruim een jaar in eigen land vecht tegen de Russen. Wit-Rusland, de trouwste bondgenoot van Rusland, stelde zelf de kernwapens te verwelkomen zodat het zich naar eigen zeggen kan beschermen tegen het Westen.

De raad van bestuur van het Internationaal Monetair Fonds (IMF) heeft het steunpakket van 15,6 miljard dollar (14,4 miljard euro) voor Oekraïne goedgekeurd. Het is de allereerste lening van de instelling voor een land in oorlog.

De handtekening van het IMF-bestuur was de laatste stap in het goedkeuringsproces, nadat het IMF en de Oekraïense regering op 21 maart een overeenkomst hadden bereikt. Er kan nu een eerste schijf van 2,7 miljard dollar worden vrijgemaakt.

De steun, verspreid over vier jaar, moet het mogelijk maken om "het geleidelijke economische herstel te ondersteunen, en de voorwaarden te creëren voor een langetermijngroei in een context van heropbouw na het conflict en op de weg naar aanhechting bij de Europese Unie", aldus het IMF in een persbericht.

Finland zal ‘in de komende dagen’ officieel toetreden tot de NAVO, zegt secretaris-generaal Jens Stoltenberg. Gisteravond stemde het Turkse parlement in met de Finse toetreding, waarmee de laatste horde werd weggenomen.

Decennialang koesterden de Finnen hun neutraliteit, maar door de Russische invasie van Oekraïne sloeg de stemming in het land om. Stoltenberg kijkt ernaar uit om ook Zweden ‘zo snel mogelijk’ als NAVO-lid te verwelkomen. Hongarije en Turkije liggen daarbij dwars.

Lees ook. ‘Het is vooral mentaal. We moeten onze militaire onafhankelijkheid laten varen’: hoe Finnen denken over de NAVO-toetreding

Het Russische staatsbedrijf NAMI heeft een fabriek van de Japanse autofabrikant Toyota in Sint Petersburg overgenomen. Dat melden het Russische ministerie van Industrie en Handel en Toyota, dat in september al had besloten de autoproductie in het hele land stil te leggen. Dat kwam door problemen bij de aanlevering van belangrijke materialen en onderdelen als gevolg van de oorlog in Oekraïne.

NAMI is het Russische instituut voor onderzoek en ontwikkeling van auto's en motoren. De fabriek die het overneemt produceerde eerder de Toyota-modellen RAV4 en Camry. NAMI nam eerder al fabrieken van autobouwers Renault en Nissan over.

"De overeenkomst omvat de volledige eigendomsoverdracht van de fabrieksgebouwen en grond", laat Toyota in een verklaring weten. Welke vergoeding met de overname gemoeid is, is onbekend. Toyota weigerde daar details over bekend te maken.

In de afgelopen 24 uur zijn zeker bij Russische aanvallen twee Oekraïense burgers gedood, meldt het Oekraïense ministerie van Defensie. Ook zijn nog eens twintig burgers gewond geraakt.

In het afgelopen etmaal heeft het Russische leger volgens het Oekraïense ministerie van Defensie aanvallen uitgevoerd in negen Oekraïense provincies. Het gaat om zowel aanvallen met infanterie en tanks als luchtaanvallen. In totaal zijn volgens het ministerie van Defensie 117 dorpen, steden en nederzettingen onder vuur genomen.

Eerder vanochtend meldden de lokale autoriteiten van Zaporizja dat meerdere burgerdoelen zijn getroffen door Russische luchtaanvallen. Of daarbij ook slachtoffers zijn gevallen is nog niet bekend.

Tom Kieft

De president van Wit-Rusland, Alexander Loekasjenko, heeft vrijdag in zijn toespraak tot de natie opgeroepen tot een wapenstilstand in Oekraïne. Hij pleitte ook voor onderhandelingen tussen Moskou en Kiev, "zonder voorafgaande voorwaarden".

Loekasjenko geldt als een van de laatste Europese bondgenoten van Poetin. Wit-Rusland is politiek, militair en economisch sterk afhankelijk van Rusland.

"Er moet nu gestopt worden, voor de zaken escaleren", verklaarde de Wit-Russische president, "ik durf een wapenstilstand suggereren", klonk het. Daarnaast pleitte hij voor onderhandelingen. "Het is mogelijk, en zelfs nodig, om alle territoriale kwesties, de heropbouw, veiligheidskwesties en andere zonder voorwaarden aan de onderhandelingstafel op te lossen."

De oproep leek in de eerste plaats tot Kiev gericht. "Er zijn nu veel berichten over een tegenoffensief. Dat is het ergste dat kan gebeuren", want dat zou elke kans op een vreedzame oplossing teniet doen, klonk het.

Loekasjenko herhaalde ook zijn vrees dat het conflict in buurland Oekraïne kan leiden tot een kernoorlog. Daarbij verwees hij naar de steun die het Westen aan Oekraïne verleent. De Russische president Vladimir Poetin heeft enkele dagen geleden nog aangekondigd dat hij van plan is om tactische kernwapens te installeren in Wit-Rusland.