Live - Oekraïne. Rusland zegt groot Oekraïens offensief te hebben verijdeld, Oekraïne zwijgt

Rusland heeft naar eigen zeggen een "groot offensief" door Oekraïne in de zuidelijke Oekraïense regio Donetsk afgeslagen, meldt het ministerie van Defensie in Moskou. Daarbij zou het naar eigen zeggen 250 strijders hebben gedood.

Bij het offensief waren volgens Rusland zes bataljons pantserinfanterie en twee tankbataljons betrokken, meldt het Russische leger in een verklaring. Het bericht kan tot dusver nog niet onafhankelijk worden geverifieerd. Het is onduidelijk of deze Oekraïense actie de start is van het langverwachte tegenoffensief waarmee Oekraïne gebied wil terugwinnen dat door Rusland is geannexeerd sinds de invasie in februari van vorig jaar.

Oekraïne heeft tot dusver niets bevestigd. Op 25 mei zei Kiev dat het langverwachte tegenoffensief al verschillende dagen bezig was. Oekraïne heeft er geen geheim van gemaakt dat het voorbereidingen trof voor een offensief, maar heeft tot dusver weinig losgelaten over hoe en waar de aanval zou worden ingezet. De verwachtingen zijn internationaal hooggespannen.

Zondag plaatste de Oekraïense regering nog een video op Facebook waarmee het duidelijk maakte het offensief niet officieel aan te zullen kondigen. ‘Plannen houden van stilte. Het is geen film. De start zal niet aangekondigd worden.’

"Het doel van de vijand was om onze verdediging te doorbreken in wat hij als kwetsbaarste deel van het front ziet", aldus het Russische ministerie van Defensie. "Daarin is de vijand niet geslaagd." Moskou heeft naar eigen zeggen 250 troepen gedood en 16 tanks en 21 gepantserde voertuigen vernield.

Eerder meldde Rusland dat het zondag negen Oekraïense drones onderschepte boven de Krim en één boven een plaats in de regio Koersk dicht bij de grens met Oekraïne. Recent vonden ook verschillende aanvallen plaats in het Russische gebied Belgorod.

Rusland is in de Zee van Ochotsk en de Japanse Zee met grote marine-oefeningen gestart die tot 20 juni zullen duren, meldt het Russische ministerie van Defensie.

Verantwoordelijk voor de manoeuvres is de Pacifische vloot van Rusland, die is gelegerd rond Vladivostok en Petropavlovsk-Kamtsjatski aan de oostkust van het land. "Meer dan 60 oorlogsschepen en ondersteuningsvaartuigen, ongeveer 35 marinevliegtuigen en meer dan 11.000 militairen zijn betrokken bij de oefening", zei het ministerie op de Telegram-berichtenapp.

Rusland, dat in februari vorig jaar buurland Oekraïne binnenviel, hield eerder dit jaar marine-oefeningen met China en Zuid-Afrika. Beide landen hebben de oorlog niet veroordeeld en kiezen geen partij.

Sinds de Russische inval in Oekraïne zijn minstens 485 kinderen gedood. En dat zijn enkel de slachtoffers die officieel geregistreerd zijn: het werkelijke aantal ligt hoger. Dat heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky zondagavond gezegd in zijn dagelijkse toespraak.

Hij heeft daarbij verwezen naar de meer dan 19.500 Oekraïense kinderen die vanuit bezette gebieden naar Rusland zijn gedeporteerd. Tot nu toe is het slechts in 370 gevallen gelukt om de “kleine Oekraïners” terug te halen, aldus nog president Zelensky.

Rusland viel zijn buurland binnen op 24 februari 2022. Momenteel heeft het ongeveer 20 procent van het Oekraïense grondgebied in handen. Het Internationaal Strafhof in Den Haag vaardigde in maart van dit jaar een aanhoudingsbevel uit tegen de Russische president Vladimir Poetin en Maria Lvova-Belova, de kinderrechtencommissaris van Rusland.

President Poetin “is vermoedelijk verantwoordelijk voor illegale deportatie van bevolking (kinderen) en illegale overbrenging van bevolking (kinderen) vanuit bezette zones in Oekraïne naar de Russische Federatie”, een oorlogsmisdaad, klonk het toen. De arrestatiebevelen blijven levenslang gelden, benadrukte het hof.

Turkije, Zweden en de NAVO komen op 12 juni bijeen om het NAVO-lidmaatschap van Zweden te bespreken. Dat heeft Jens Stoltenberg, secretaris-generaal van de NAVO, vandaag gezegd na een overleg met de Turkse president Recep Tayyip Erdogan.

Een klein jaar geleden vroeg Zweden samen met Finland het NAVO-lidmaatschap aan naar aanleiding van de oorlog in Oekraïne en de toenemende zorgen om de Russische agressie richting de Noordelijke landen. vanwege aanhoudende bezwaren van Turkije bleef ratificatie van de Zweedse toetreding uit. Ankara wil dat Zweden harder optreedt tegen de Koerdische PKK, een groep die door Turkije wordt gezien als terreurorganisatie.

Tegen de toetreding van Finland liet Ankara al eerder zijn bezwaren varen. Daarop werd het land op 4 april 2023 lid van de NAVO.

Stoltenberg heeft Ankara nu opgeroepen zijn verzet tegen het lidmaatschap van Zweden op te geven. Zweden heeft volgens hem ‘voldaan aan alle verplichtingen’. Stoltenberg denkt dat het mogelijk is dat Zweden nog voor de NAVO-top in Vilnius, die halverwege juli plaatsvindt, toetreedt.

Eva Selderbeek

Twee gewapende pro-Oekraïense Russische groepen claimen twee Russische soldaten gevangen te hebben genomen. Ze laten de gevangenen pas vrij als zij de regionale gouverneur van de Russische grensregio Belgorod, Vjatsjeslav Gladkov, persoonlijk te spreken krijgen. Dat zeggen de aanvoerders van de groepen in een video op Telegram.

De groepen, het Russisch Vrijwilligerskorps en het Vrijheid van Rusland Legioen, zijn al een tijdlang actief in Belgorod. Zo werd afgelopen week melding gemaakt van beschietingen bij twee grensdorpen en een grote explosie in het bos. Volgens de Oekraïense regering en het Britse ministerie van Defensie, dat dagelijks een inlichtingenupdate geeft over de oorlog, zitten de gewapende groepen achter deze aanvallen.

Hoewel het onmogelijk is de beweringen van de groepen te verifiëren, zijn er op de beelden wel twee gevangengenomen soldaten te zien. De leiders stellen in de video een deadline: de gouverneur moet voor vijf uur vanmiddag contact leggen om de Russische soldaten vrij te krijgen. De gouverneur heeft inmiddels gezegd met de leiders te willen spreken.

Waarom de mannen Gladkov willen spreken, is vooralsnog niet bekend. Wel is bekend dat de groepen Moskou verantwoordelijk houden voor de ‘slachting’ van Russische soldaten in de oorlog tegen Oekraïne. De Britten wijzen erop dat de Russische nationalistische verzetsgroepen de oorlog in Oekraïne gebruiken als springplank voor groter verzet tegen het regime van het Kremlin.

Eva Selderbeek

Bij nieuwe Russische aanvallen in het centrum van Oekraïne is een luchthaven getroffen. In totaal zijn er zaterdagnacht zes kruisraketten afgevuurd op het land, zei de woordvoerder van de Oekraïense luchtmacht, Joeri Ignat. "Van de zes zijn er vier neergehaald door de luchtafweer. Twee raakten een luchthaven in de buurt van Kropyvnyzkyj." Over de omvang van de schade is niets bekend. Rusland stuurde ook vijf gevechtsdrones naar het buurland, waarvan er drie neergehaald werden.

Intussen meldde ook de Russische bezetter op het geannexeerde Krim-schiereiland droneaanvallen, die allemaal afgeweerd zouden zijn. "De Krim zal merken dat het tot Oekraïne behoort", zei de woordvoerster van de Zuidelijke Legergroep van Oekraïne, Natalja Hoemenjoek, even later.

Rondom de door Rusland bezette resten van de stad Bachmoet wordt nog steeds gevochten. De gevechten zijn weliswaar afgenomen, maar volgens de Oekraïense legerleiding lijden de Russische troepen in Bachmoet nog steeds zware verliezen. Het is onmogelijk die berichten onafhankelijk te verifiëren.

De Oekraïense stad is na acht maanden van beschietingen en strijd vrijwel volledig verwoest. Aan Russische kant werd de aanval geleid door de huurlingen van de semi-officiële Wagner groep. Zij slaagden er, ten koste van enorme verliezen, vorige maand in Bachmoet vrijwel volledig te bezetten.

Nadat ze de inname van de stad hadden gemeld, zijn ze begonnen hun posities over te dragen aan reguliere Russische troepen. De leider van Wagner, Jevgeni Prigozjin, meldde zaterdag dat inmiddels 99 procent van de Wagnertroepen uit Bachmoet is vertrokken.

Op Telegram meldt Oleksandr Syrskyi, de commandant van de Oekraïense landstrijdkrachten ter plekke, dat Oekraïne nog altijd door vecht in de heuvels rondom de stad. Russische troepen zouden twee mislukte aanvallen hebben uitgevoerd en dorpen in de omgeving met artillerie hebben bestookt, maar ze zouden "nog altijd zware verliezen lijden in de richting van Bachmoet", aldus Syrskyi.

Bachmoet was ooit een stad met 70 duizend inwoners. Vrijwel iedereen is er vertrokken, en bijna alle gebouwen zijn verwoest of zwaar beschadigd. De strijd om Bachmoet alleen zou al aan tienduizenden manschappen het leven hebben gekost.

Michel Maas

Na de luchtaanval in de Oekraïense stad Dnipro zaterdagavond is een meisje van 2 jaar dood aangetroffen onder het puin. Dat hebben de Oekraïense autoriteiten zondag bekendgemaakt. Er raakten ook 22 mensen gewond, onder wie drie kinderen die ernstig gewond raakten.

Bij een luchtaanval in de Oekraïense stad Dnipro zijn zaterdagavond 20 mensen gewond geraakt, onder wie drie kinderen die ernstig gewond raakten. Dat hebben de Oekraïense autoriteiten bekendgemaakt.

"De Russen hebben de stad aangevallen", zei president Zelenski zaterdag op Facebook. "Ze sloegen toe tussen twee woongebouwen van twee verdiepingen. Helaas liggen er mensen onder het puin." Op een video die de president gepost heeft, is te zien hoe reddingswerkers het verwoeste gebouw doorzoeken.

"Vijf kinderen zijn gewond geraakt in Pidhorodnenska", zei Serhiy Lysak, gouverneur van de regio Dnipro. "Volgens de dokters is de toestand van drie jongens ernstig. Ze zijn in de operatiekamer." Hij voegde er nog aan toe dat van de 20 gewonden er 17 in het ziekenhuis liggen en benadrukte dat reddingswerkers blijven zoeken naar slachtoffers onder het puin.

De Russische luchtaanvallen boven Oekraïne zijn de afgelopen weken toegenomen, net als de invallen vanuit de andere zijde. Kiev zegt al maanden dat het zich voorbereidt op een groot offensief tegen de bezetter, om gebied te heroveren dat verloren ging sinds de Russische invasie in februari 2022.

In de nacht van zaterdag op zondag is opnieuw in heel Oekraïne het luchtalarm afgegaan. Luchtafweersystemen zijn in de vroege uren van zondag druk bezig met het afslaan van luchtaanvallen in de buurt van Kiev, laat de militaire top in die hoofdstad weten via Telegram.

"Volgens de eerste informatie heeft geen enkel luchtdoel de hoofdstad bereikt", luidt het bericht. Persbureau Reuters kon die informatie niet onafhankelijk verifiëren. Getuigen melden wel aan het persbureau dat er in de omgeving van Kiev inderdaad meerdere knallen zijn gehoord, en dat die klonken als luchtafweersystemen die doel troffen.

Zaterdagavond werd een woonwijk in de Oekraïense stad Dnipro geraakt door een luchtaanval. Daarbij raakten twintig mensen gewond, onder wie drie kinderen ernstig, aldus Oekraïense functionarissen. Volgens president Volodymyr Zelensky zaten er na de ontploffing bovendien nog meer mensen vast onder het puin.

Op zijn beurt stelde ook een Russische functionaris op het in 2014 door Rusland geannexeerde schiereiland de Krim dat daar in de nacht van zaterdag op zondag, in de stad Dzjankoj, een drone is neergeschoten. Volgens zijn bericht op Telegram ontstond daardoor "schade aan ramen van verschillende huizen in een woonwijk". Persbureau Reuters kon die informatie niet onafhankelijke verifiëren.

In Oekraïne is onrust ontstaan over de toegankelijkheid en staat van schuilkelders in het land. De voorbije dagen is gebleken dat van de meer dan 4.800 schuilkelders die het ministerie van Binnenlandse Zaken heeft geïnspecteerd, er 252 op slot zaten en 893 onbruikbaar waren, meldt persbureau AP.

De inspectieronde vond plaats nadat een 33-jarige vrouw uit Kiev was omgekomen tijdens een van de Russische luchtaanvallen afgelopen week, terwijl ze stond te wachten voor een schuilkelder. Uit onderzoek van het lokale Openbaar Ministerie bleek dat een beveiliger had verzuimd de schuilkelder van slot te doen. Hij is gearresteerd, samen met drie andere verdachten van plichtsverzuim.

Volgens de burgemeester van Kiev, Vitali Klitschko, heeft de gemeente ‘meer dan duizend’ klachten ontvangen over afgesloten of vervallen schuilkelders.

Het ministerie van Binnenlandse Zaken zegt dat meer dan 5.300 vrijwilligers, politieagenten en lokale ambtenaren de komende tijd schuilkelders in het hele land zullen inspecteren. Vanwege de voortdurende luchtaanvallen is dat hard nodig: ook op zaterdag zijn er zeker door heel Oekraïne vier doden gevallen door Russische raketten of bommen, blijkt uit berichten van lokale autoriteiten, die niet onafhankelijk kunnen worden geverifieerd.

Jevgeni Prigozjin zegt dat verschillende actoren binnen het Kremlin de staat kapot maken door tweedracht te zaaien tussen Wagner en Tsjetsjeense strijders. Die ruzie is nu bijgelegd, claimt de Wagner-baas, maar de onenigheid in het Kremlin heeft wel een doos van Pandora geopend die steeds meer barsten vertoont.

Troepen van de Wagner-groep hebben het voortouw genomen in de strijd om de Oost-Oekraïense stad Bachmoet en elders, maar de Wagner-baas ligt voortdurend overhoop met het Russische leger over tactieken, logistieke ondersteuning en andere kwesties. Prigozjin beweert nu dat een geschil dat was ontstaan tussen hem en Tsjetsjeense troepen - die ook aan de zijde van het Russische leger vechten - is opgelost. Maar hij legt de schuld voor die onenigheid bij niet-geïdentificeerde Kremlin-facties - die hij “Kremlin-torens” noemt.

Hun gekonkel was zo uit de hand gelopen dat Poetin zich genoodzaakt zag hen uit te schelden tijdens een vergadering van de Veiligheidsraad, vertelt hij. “De doos van Pandora is al open - wij zijn niet degenen die hem hebben geopend”, stelt Prigozjin in een verklaring die zaterdag door zijn persdienst is gepubliceerd.

“Een Kremlin-toren besloot om gevaarlijke spelletjes te spelen. Gevaarlijke spelletjes zijn gemeengoed geworden in de torens van het Kremlin... ze zijn simpelweg bezig de Russische staat te vernietigen”, zegt de Wagner-baas. Prigozjin heeft niet onthuld om welke factie van het Kremlin het hier specifiek gaat, maar hij stelt dat als deze partij zo doorgaat met haar pogingen om tweedracht te zaaien, zij dan “een zware prijs zal betalen”. 

Het Kremlin heeft geen commentaar gegeven op de opmerkingen van de Wagner-baas, aldus ‘Reuters’.

Oekraïense partizanen hebben met een autobom een Russische verkiezingskandidaat in de bezette regio Zaporizja gedood. De dood wordt bevestigd door een Russische gezagsdrager. Het gaat om een ‘lokale zakenman’, Sergei Didovoduk. Twee andere inzittenden raakten gewond, aldus de Russische gezagsdrager.

In de auto zaten ‘vier Kremlin-aanhangers’, zei Ivan Fedorov, de afgezette burgemeester van de stad Melitopol. Fedorov is doorgaans goed geïnformeerd.

Het Kremlin heeft voor september in vier bezette regio’s verkiezingen aangekondigd. Daarmee willen de Russen de illegale annexatie van Oekraïens gebied legitimeren. Oekraïne noemt die verkiezingen in Zaporizja, Cherson, Loehansk en Donetsk onwettig.

Abel Bormans

Bij bombardementen op de Russische regio Belgorod, nabij de grens met Oekraïne, zijn zaterdag zeker twee mensen om het leven gekomen. Volgens de gouverneur van de regio zijn de bombardementen het werk van het Oekraïense leger.

In een bericht op het sociale medium Telegram zegt gouverneur Viatsjeslav Gladkov dat de twee slachtoffers vrouwen zijn. Ze raakten gewond op twee verschillende plaatsen in het district Sjebekino, een stad met 40.000 inwoners die de laatste dagen regelmatig onder vuur ligt. Honderden inwoners vluchtten naar de grotere stad Belgorod. 

Vrijdag zouden al vijf doden gevallen zijn bij een Oekraïense aanval in de regio Belgorod.

Abel Bormans

De Slowaakse president Zuzana Čaputová waarschuwt in een interview met Politico voor Russische invloeden in haar land. Russische propaganda, maatschappelijke polarisatie en de populariteit van eurosceptische politieke partijen zouden ertoe kunnen leiden dat Slowakije het pad van Hongarije onder Orbán volgt, zegt Čaputová.

Dat zou ook gevolgen kunnen hebben voor de steun aan Oekraïne, waarvan Slowakije vooralsnog een uitgesproken bondgenoot is. Dat uitte zich onder meer in de de levering van 13 gevechtsvliegtuigen, type MiG-29.

De volgende verkiezingen van het land zijn in september. De populistische partij Smer, geleid door de controversiële voormalige minister-president Robert Fico, leidt in de peilingen. Smer roept op om de militaire steun aan Oekraïne te beëindigen.

Russische propaganda valt ondertussen in vruchtbare aarde in Slowakije, pas sinds 1993 een democratie. Slechts 40 procent van de Slowaken vindt dat de oorlog uitsluitend te wijten is aan Rusland, peilde denktank Globsec. Ter vergelijking: in buurland Polen vindt 85 procent dat.

Abel Bormans

Huurlingenleger Wagner heeft zich volledig teruggetrokken uit het veroverde Bachmoet. Dat stelt het Britse ministerie van Defensie in haar laatste update van de oorlog. De plek van Wagner is ingenomen door Russische legereenheden die – voor de oorlog – als elitekorpsen golden.

Het gaat onder meer om luchtlandingstroepen en onderdelen van de 76ste en 106de divisie. Zij hebben misschien niet meer de sterrenstatus die zij voor de oorlog genoten – die positie is ingenomen door Wagner en andere onderdelen van het Russische leger – maar alsnog zijn het goede legereenheden. Dat zij nu gebonden zijn aan de bewaking van Bachmoet heeft vermoedelijk gevolgen voor de slagvaardigheid van het Russische leger elders in Oekraïne, aldus een analyse van het Britse ministerie van Defensie.

Lees ook. Hoe Poetins eigen ‘creatie’ een gevaar voor hem dreigt te worden: ‘Net als Voldemort mag hij niet worden genoemd’

De kerncentrale van Zaporizja in Oekraïne zit al drie maanden zonder externe back-upstroom, waardoor de kerncentrale zich in een "extreem kwetsbare" staat bevindt. Daarvoor waarschuwt Rafael Grossi, het hoofd van het Internationale Atoomenergieagentschap (IAEA).

De centrale is afhankelijk van één overblijvende, operationele stroomlijn van 750 kilovolt (kV) voor externe elektriciteit die nodig is voor het afkoelen van de reactie en andere belangrijke veiligheidsfuncties, aldus het IAEA. Voor de Russische invasie in Oekraïne had de centrale vier zulke externe stroomlijnen.

"De algemene situatie op de site blijft erg precair en mogelijk gevaarlijk", aldus Grossi. "De kwetsbare elektriciteitssituatie op de site blijft een bron van grote ongerustheid."

Het IAEA stelde vijf principes op, die onder meer stellen dat Zaporizja niet mag gebruikt worden als een militaire basis of opslagplaats voor wapens zoals tanks en artillerie, die van daaruit kunnen worden ingezet. Ook roepen die principes op tot de garantie van de externe stroomvoorziening van de site en bescherming tegen sabotage.

Het IAEA stelt dat als de 750 kV-lijn faalt, zoals gebeurde op 22 mei, de grootste kerncentrale van Europa moet rekenen op noodgeneratoren die op diesel werken.

Een team van IAEA-experten ter plaatse berichtte dat ze twee landmijnexplosies hoorden nabij de centrale. Die "benadrukken de gespannen situatie tijdens grote speculatie over een nakende militaire actie in de regio", aldus het agentschap.

Russische troepen bezetten sinds maart 2022 de centrale met zes reactoren. Grossi verwacht de centrale snel te bezoeken, wat al de derde keer zou zijn tijdens de oorlog.

Oekraïne is klaar voor het langverwachte tegenoffensief om door Rusland bezet gebied te heroveren. Dat heeft de Oekraïense president Volodymyr Zelensky gezegd tijdens een interview met The Wall Street Journal. 

"We zouden graag bepaalde dingen hebben, maar we kunnen geen maanden wachten", zei Zelensky, die overtuigd is van een Oekraïense overwinning. "Ik weet niet hoe lang het gaat duren. Eerlijk gezegd kan het verschillende kanten uitgaan, maar we gaan het doen en we zijn er klaar voor."

Met zijn uitspraken lijkt Zelensky de druk op de ketel te willen houden bij de Russen. Tegelijkertijd met zijn interview liet vice-minister van Defensie Volodymyr Havrylov aan persbureau Reuters ook weten dat de plannen voor het lente-offensief ‘op schema’ liggen.

Zelensky zei vorige maand dat Oekraïne moest wachten op de komst van meer westerse pantservoertuigen voor het tegenoffensief kon beginnen. Hij heeft de afgelopen tijd diplomatiek gelobbyd om de steun van het Westen te behouden en meer militaire hulp en wapens te krijgen. Die zijn essentieel voor het succes van de plannen van Oekraïne. 

Lees ook. Zuidelijk doorstoten of toch verrassen in de Donbas: dit zijn de opties voor het Oekraïense tegenoffensief

Het Russische huurlingenleger Wagner heeft zijn aangekondigde terugtrekking uit de veroverde Oost-Oekraïense stad Bachmoet praktisch voltooid. Dat heeft Wagner-baas Jevgeni Prigozjin vrijdag gezegd. Van de Wagner-eenheden heeft 99 procent de stad verlaten. Alle posities zijn overgedragen aan het Russische ministerie van Defensie.

Opvallend: in diezelfde boodschap beschuldigde Prigozjin het Russische leger ervan mijnen gelegd te hebben om zijn exit te bemoeilijken. “De verrassing kwam deze keer van de overzijde. Net voor we ons zouden terugtrekken, merkten we enkele verdachte activiteiten op. Op tien verschillende plekken waren explosieven aangebracht, gaande van antitankmijnen tot plastic explosieven."

Bachmoet was maandenlang het brandpunt van de Russische strijd om Oekraïens gebied. Volgens eerdere verklaringen blijven er slechts twee Wagner-leden achter om het Russische leger te ondersteunen bij de controle van de stad in de regio Donetsk. Er zijn ook geen "provocaties" meer geweest door de Oekraïense strijdkrachten, zegt Prigozjin. Een dag eerder had de Wagner-chef verklaard dat zijn troepen zich zouden terugtrekken uit de gevechtslinie, maar gestationeerd zouden blijven in de Donetsk-regio.

Het Oekraïense leger maakte toen bekend dat de gevechten op de flanken van Bachmoet waren gestaakt om andere taken over te nemen. Oekraïne heeft Bachmoet echter niet officieel opgegeven. Het land wil zijn gebieden bevrijden van de Russische bezetting tijdens een groot tegenoffensief.

Lees ook. Hoe Poetins eigen ‘creatie’ een gevaar voor hem dreigt te worden: ‘Net als Voldemort mag hij niet worden genoemd’

Oekraïne heeft een ‘plan B’ om de graanhandel over de Zwarte Zee voort te zetten, mocht Rusland zich terugtrekken uit de deal. Dat zei de Oekraïense minister van Landbouw, Mykola Solsky, vandaag tegen persbureau Reuters. Gisteren klaagde Oekraïne dat Rusland zich niet aan de voorwaarden van het akkoord houdt, waardoor de inspectie van schepen zo goed als stil is komen te liggen.

Daardoor is het voortbestaan van de graandeal in gevaar. Vorige maand dreigde Rusland de deal niet te verlengen, maar beide partijen werden het op het laatste moment toch eens. Moskou eist dat het Westen sancties intrekt die de handel in Russische landbouwproducten zouden belemmeren. Ook wil Rusland dat een ammoniakpijplijn, die sinds de Russische invasie van Oekraïne geblokkeerd is, weer heropend wordt.

Solsky zegt dat de deal op dit moment "alleen op papier" werkt. Rusland zou per dag maar één schip doorlaten. "In werkelijkheid gebeurt er dus niet veel", aldus de minister. Als de situatie niet verandert, zal Oekraïne op korte termijn overgaan op ‘plan B’. Dat houdt volgens Solsky in dat Rusland niet langer bij het proces betrokken wordt. De Oekraïense overheid heeft een speciaal verzekeringsfonds in het leven geroepen voor bedrijven die hun schepen naar Oekraïense havens sturen. De veiligheid moet dan gegarandeerd worden door het Oekraïense leger en luchtverdediging.

Daan de Vries

Bij een Russische aanval in de provincie Charkiv zijn twee doden en vier gewonden gevallen, meldt gouverneur Oleh Synjehoebov op zijn Telegramkanaal. De aanval vond plaats in het dorpje Kivsjarivka, in het uiterste oosten van de provincie.

Het gebied werd in de eerste dagen van de Russische invasie van Oekraïne veroverd door Rusland. Afgelopen najaar wist het Oekraïense leger het grootste deel van de provincie te bevrijden. Sindsdien wordt de provincie bijna dagelijks beschoten.

Daan de Vries

De Russische president heeft gezegd dat “kwaadwillenden” in toenemende mate proberen om Rusland te destabiliseren. “Dit moet absoluut worden voorkomen”, verklaarde hij tijdens een vergadering van zijn Veiligheidsraad.

“We moeten er alles aan doen om ervoor te zorgen dat dit onder geen enkele omstandigheid wordt toegestaan”, zo drong Vladimir Poetin aan bij de leden van zijn kabinet.

In veel opzichten klonk zijn retoriek vertrouwd. Opnieuw appelleerde hij aan het Russische verhaal dat de oorlog verbonden is met vechten voor het overleven van Rusland. Het land wordt volgens het Kremlin immers geconfronteerd met een existentiële dreiging vanuit het Westen.

Sinds Rusland in februari 2022 tienduizenden troepen naar Oekraïne stuurde, heeft de Russische overheid haar optreden tegen andersdenkenden gevoelig opgedreven en de rest van de belaagde liberale oppositie naar het buitenland verdreven.

Maar Poetin maakte de opmerkingen ook in de nasleep van twee aanvallen in de Russische grensregio’s Belgorod en Brjansk die zijn opgeëist door het ‘Vrijheid voor Rusland-legioen’ en het ‘Russische Vrijwilligerskorps’ - waardoor er een nieuw front lijkt geopend. En dat veroorzaakt grote onrust bij het Russische regime en de bevolking.

Armenië is geen bondgenoot van Rusland in de oorlog in Oekraïne, zegt de Armeense premier Nikol Pasjinjan. Hij maakt zich bovendien zorgen dat de Russische invasie negatieve gevolgen kan hebben voor de Armeense verhouding met andere landen. Pasjinjans woorden zijn opvallend, omdat Rusland en Armenië traditioneel wel nauwe banden hebben.

Het land in de Kaukasus is economisch sterk afhankelijk van Rusland. Bovendien steunde Moskou Armenië decennialang in zijn strijd met buurland Azerbeidzjan. Inzet van dat conflict is het gebied Nagorno-Karabach, dat zich in de jaren negentig met steun van Armenië onafhankelijk verklaarde van Azerbeidzjan. In 2020 heroverde Azerbeidzjan grote delen van het gebied, waarna een wapenstilstand getekend werd. Tijdens die oorlog had Armenië weinig aan zijn alliantie met Rusland, terwijl Azerbeidzjan volop steun kreeg van Turkije. In de vredesonderhandelingen die momenteel bezig zijn, lijkt Azerbeidzjan, mede door het wegvallen van Rusland, aan het langste eind te trekken.

Nu het Russische leger zijn handen vol heeft aan de invasie van Oekraïne, kan Armenië nog minder hulp verwachten van zijn oude bondgenoot. Volgens Pasjinjan valt zijn land tussen wal en schip. In het Westen wordt Armenië gezien als een bondgenoot van Rusland, terwijl Rusland zich onvoldoende gesteund voelt in zijn invasie van Oekraïne.

"Dat maakt ons kwetsbaar", aldus de premier. Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov spreekt van een "belangrijke uitspraak". Rusland is zich ervan bewust dat er "bepaalde nuances" zijn in de Armeense kijk op de oorlog in Oekraïne, maar wil zijn goede verhouding met Armenië "blijven ontwikkelen".

Daan de Vries

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky begrijpt dat het voor Oekraïne op dit moment ‘onmogelijk’ is om lid te worden van de NAVO. Zelensky pleit al maanden voor een Oekraïens NAVO-lidmaatschap, maar binnen het bondgenootschap bestaat onenigheid over de termijn waarop dat kan gebeuren.

"Wij zijn redelijke mensen en we willen geen enkel NAVO-land de oorlog intrekken", zei Zelensky vandaag. "En daarom begrijpen we dat we geen NAVO-lid zullen worden zolang de oorlog voortduurt. Niet omdat we dat niet willen, maar omdat het onmogelijk is." Oekraïne beschouwt NAVO-lidmaatschap als de enige manier om te voorkomen dat Rusland het land nogmaals zal aanvallen.

Niet alle NAVO-landen zien Oekraïense toetreding zitten. Zo vrezen onder meer de Verenigde Staten dat Rusland het als een provocatie zal zien. Om dezelfde reden is Washington huiverig om Oekraïne langeafstandsraketten te geven die Russisch grondgebied kunnen raken. Het Verenigd Koninkrijk deed dat begin mei wel.

In de door Russische troepen bezette havenstad Berdjansk in het zuid-oosten van Oekraïne is een raket ingeslagen. De Russische bezettingsautoriteiten van de regio Zaporizja bevestigen de beelden die op sociale media circuleren, maar zeggen nog geen informatie te hebben over het aantal slachtoffers. Volgens Rusland werd er een Storm Shadow-raket van Britse makelij afgevuurd door het Oekraïense leger.

Berdjansk ligt aan de Zee van Azov tussen Marioepol en de Krim, en zijn haven vormt een belangrijk logistiek knooppunt voor de Russische troepen in de landbrug tussen de Donbas in het oosten en de Krim in het zuiden. In aanloop naar het Oekraïense tegenoffensief wordt de stad al enkele weken regelmatig bestookt, hoewel ze op 100 kilometer van het front ligt.

Dat doet vermoeden dat er effectief Storm Shadow-raketten voor zijn ingezet, aangezien 'gewone' Himars-raketten slechts een bereik van 80 kilometer hebben.

Lees ook. ‘Ze zijn bang’: nieuw Brits ‘droomwapen’ voor Oekraïne doet Russen Zwarte Zeevloot verplaatsen

Secretaris-generaal Jens Stoltenberg van de NAVO is morgen aanwezig bij de officiële beëdiging van de Turkse president Recep Tayyip Erdogan, die afgelopen weekeinde werd herkozen. Tijdens zijn tweedaagse bezoek aan de Turkse hoofdstad Ankara staat onder meer een gesprek met de president en andere hooggeplaatste functionarissen op de agenda.

Erdogan, die sinds 2003 aan de macht is in Turkije, is de laatste jaren een grillige partner gebleken voor de NAVO. Nu Erdogan verzekerd is van een nieuwe ambtstermijn, zal Stoltenberg de betrekkingen willen aanhalen. Turkije houdt nog altijd de Zweedse toetreding tot de militaire alliantie tegen, al verwachten veel analisten dat hij dat verzet zal staken nu hij niet langer een nationalistisch beleid hoeft te voeren om herkozen te worden.

Stoltenberg liet gisteren al weten dat hij een uitnodiging van Erdogan had ontvangen. De NAVO-chef zei toen op korte termijn naar Ankara af te zullen reizen. Hij voegde daaraan toe dat hij enkel naar Turkije zou afreizen om over de toetreding van Zweden tot het bondgenootschap te praten.