Live - Kremlin: ‘Geen staat van beleg na droneaanval op Moskou’ • VS kondigen nieuw steunpakket voor Oekraïne aan van 300 miljoen dollar

De Verenigde Staten hebben nieuwe hulp voor Oekraïne aangekondigd, met daarin 300 miljoen dollar aan luchtverdedigingssystemen, munitie en ander defensiematerieel.

Het gaat om het 39ste steunpakket voor Oekraïne uit voorraden van het ministerie van Defensie, aldus het Pentagon. Het omvat onder meer munitie voor de Patriot-luchtverdedigingssystemen, Stinger-luchtafweersystemen en tankmunitie.

In totaal heeft de Amerikaanse regering sinds de Russische invasie meer dan 37,6 miljard dollar (omgerekend 35.2 miljard euro) uitgetrokken voor veiligheidssteun aan Oekraïne.

Bij een Russische luchtaanval op de Oekraïense stad Vovtsjansk is vandaag één persoon om het leven gekomen. Een andere persoon raakte gewond. Dat heeft de gouverneur van de regio Charkiv, Oleh Synjehoebov, bekendgemaakt.

Volgens Synjehoebov werden er woonhuizen geraakt tijdens de aanval, waarbij de 60-jarige man werd gedood. Op een andere plaats in de regio, bij het dorp Zelene, probeerden Russische troepen door te breken in Oekraïens territorium, aldus de gouverneur. Volgens hem is het Russische leger daar vooralsnog niet in geslaagd.

Charkiv heeft al sinds het begin van de invasie hevig te lijden onder luchtaanvallen. Volgens Synjehoebov zitten er momenteel meer dan 10 duizend huishoudens in de regio zonder stroom als gevolg van schade aan het elektriciteitsnet.

Eva Selderbeek

De Verenigde Naties hebben voorgesteld dat Kiev, Moskou en Ankara voorbereidingen treffen om de doorvoer van Russische ammoniak mogelijk te maken als onderdeel van de nieuwe graandeal.

Met dit voorstel hoopt de VN de verlenging van de graandeal, die Oekraïense graanexport over de Zwarte Zee mogelijk maakt, veilig te stellen. Eerder deze maand ging Rusland akkoord met een verlenging van twee maanden, maar zei daarbij dat het de deal niet verder zal verlengen als er niet wordt voldaan aan de eisen vanuit Moskou.

Als onderdeel van de nieuwe deal wil het Kremlin dat beperkingen op Russische landbouwproducten worden opgeheven.

Oekraïne en Turkije, dat bemiddelt bij de onderhandelingen, zijn al akkoord gegaan met het voorstel van de VN. Rusland heeft vooralsnog niet gereageerd.

Eva Selderbeek

Moskou is niet van plan de staat van beleg af te kondigen. Enkele Russische hoogwaardigheidsbekleders hadden het Kremlin daartoe verzocht in reactie op de drone-aanval op Moskou die dinsdag plaatsvond.

Moskou werd dinsdag opgeschrikt door de grootste drone-aanval op Rusland sinds het begin van de invasie. Direct na de aanval riepen hooggeplaatste Russen, waaronder de Tsjetsjeense leider Ramzan Kadyrov, de Russische president op om de staat van beleg af te roepen en alle beschikbare middelen in te zetten in Oekraïne om ‘die terroristen van de kaart te vegen’.

President Poetin lijkt het voorval echter te willen bagatelliseren.Hij zei tegen Russische staatsmedia dat er ‘geen paniek’ was in de stad. Wel beschuldigt hij Oekraïne openlijk van de aanval. Kiev ontkent echter iedere betrokkenheid, zoals het eerder deze maand al ontkende verantwoordelijk te zijn voor de aanval op het Kremlin.

Eva Selderbeek

De NAVO moet Oekraïne ‘tastbare en geloofwaardige’ veiligheidsgaranties bieden, vindt de Franse president Emmanuel Macron. Dat zei hij op een veiligheidsbijeenkomst in de Slowaakse stad Bratislava.

In aanloop van de NAVO-top van aankomende juli rijst de vraag of Oekraïne, dat geen lid kan worden van de NAVO zolang het in oorlog met Rusland verkeert, wel veiligheidsgaranties kan krijgen. Die zouden erop neerkomen dat het Westen zichzelf verplicht het land te hulp te schieten als Rusland bepaalde rode lijnen overschrijdt. Dit kan met meer militaire steun, of met direct ingrijpen.

Macron verwees verder naar zijn eigen uitspraken uit 2019, toen hij de NAVO ‘hersendood’ had genoemd. ‘Ik kan vandaag zeggen dat Vladimir Poetin het wakker heeft geschokt met de ergste stroomstoten.’

Ook riep hij de EU op om zijn verdediging te versterken en een belangrijkere factor binnen de Navo te worden. ‘Dat is de enige manier om op de lange termijn geloofwaardig te blijven.’ De Franse president pleit er al langer voor om minder afhankelijk van de Amerikanen te worden voor de verdediging van het continent. Volgens Macron is het ‘aan ons Europeanen om in de toekomst de mogelijkheid hebben om onszelf te verdedigen’.

Niels Waarlo

De Duitse regering heeft Rusland opgedragen vier van zijn vijf consulaten in Duitsland nog dit jaar te sluiten. Dat als reactie op de limiet aan het aantal Duitse overheidsmedewerkers in Rusland dat Moskou heeft gesteld.

Rusland laat nog maximaal 350 medewerkers van de Duitse overheid toe. Als gevolg hiervan zegt Duitsland consulaten te moeten sluiten. Alleen de ambassade in Moskou en het consulaat in St.-Petersburg blijven open.

Volgens het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken is zijn beslissing dan ook bedoeld om "evenwicht" aan te brengen in het aantal mensen en organisaties dat beide landen bij elkaar toestaan. Volgens een woordvoerder van het ministerie is de beslissing "spijtig", maar is er gezien de oorlog in Oekraïne ook "simpelweg geen basis" meer voor een groot aantal bilaterale activiteiten tussen Rusland en Duitsland.

Niels Waarlo

Het Russische ministerie van Defensie zegt het ‘laatste oorlogsschip’ van Oekraïne tot zinken te hebben gebracht. Dat zou zijn gebeurd met een raketaanval op de haven van Odessa, twee dagen geleden.

Het gaat volgens het ministerie om de Joeri Olefirenko, een amfibisch transportschip van de Oekraïense marine dat sinds 1971 in gebruik is. Oekraïne heeft niet op de Russische bewering gereageerd. Maandag, toen de raketaanval zou hebben plaatsgevonden, stelden Oekraïense functionarissen dat er bij luchtaanvallen brand was uitgebroken in de haven van Odessa.

De woordvoerder van het Russische ministerie stelde verder in zijn dagelijkse briefing over de oorlog dat het Russische leger Oekraïense eenheden zou hebben verdreven uit de plaatsen Krasnohorivka en Jasynoevata in de provincie Donetsk. Ook deze claims zijn niet onafhankelijk geverifieerd. De plaatsjes liggen in de buurt van het stadje Avdijivka, dat door maandenlange zware gevechten grotendeels in puin ligt.

Niels Waarlo

Rusland is begonnen met de evacuatie van honderden kinderen uit het grensgebied met Oekraïne. Dat heeft de gouverneur woensdag gemeld. Na enkele dagen van bombardementen "verslechtert de situatie", klinkt het. Het gaat om de districten Sjebekino en Grajvoron.

"Vandaag wordt een eerste groep van 300 kinderen naar Voronezj gestuurd", schijft gouverneur Vjatsjeslav Gladkov op berichtendienst Telegram. Voronezj ligt zo'n 250 kilometer naar het noordoosten. De komende dagen zullen nog meer kinderen verder van de grens weg worden gebracht.

Gladkov staat aan het hoofd van de regio Belgorod. Volgens Rusland is het gebied al een week het doelwit van bombardementen en invallen door gewapende strijders uit Oekraïne. Kiev ontkent hun betrokkenheid bij de aanvallen.

Gladkov zegt dat dinsdag meer dan 260 projectielen neervielen op de regio Belgorod. Tijdens een bombardement op een opvangcentrum voor ontheemden zou een persoon zijn gedood en raakten twee mensen gewond. In de nacht van dinsdag op woensdag zouden nog vier mensen gewond zijn geraakt bij een "massale" aanval op de grensstad Sjebekino.

De vzw BEforUkraine heeft haar tiende konvooi met humanitaire hulp aan Oekraïne verstuurd. De organisatie heeft woensdag ook een manifestatie gehouden op het Luxemburgplein in Brussel om "eraan te herinneren dat hulp aan Oekraïne nog steeds nodig blijft". Symbool van de bewustmakingsmanifestatie was een door kogels doorboorde ambulance.

"Al ruim een jaar stuurt de non-profitorganisatie BEforUkraine ziekenwagens, schoolbussen en generatoren naar Oekraïne om de lokale bevolking te helpen", aldus de vzw. In totaal stuurde de organisatie al 68 voertuigen en 90 ton aan materiaal richting Oekraïne. Dat werd gefinancierd door vijf miljoen euro aan geldelijke en materiële donaties. Onder de voertuigen waren 61 ziekenwagens, twee koelwagens en drie busjes voor vervoer van mensen met beperkte mobiliteit. Initieel werd BEforUkraine opgericht om vluchtende Oekraïners veilig de grenzen over te brengen.

"We zijn bijzonder trots op de acties die wij sinds het begin van de oorlog in Oekraïne hebben ondernomen", aldus Evrard van Zuylen, bestuurder van BEforUkraine. "Deze acties hebben de burgers in nood daadwerkelijk geholpen, met deze actie willen we onder de aandacht brengen hoezeer de Oekraïense bevolking onze hulp nog nodig heeft."

De zaakgelastigde van de ambassade van Oekraïne in België, Natalia Anoshyna, is "erg blij om BEforUkraine als partners naast ons te hebben". "Sinds het begin van de grootschalige militaire invasie in Oekraïne heeft BEforUkraine zeer actief humanitaire steun geleverd aan ons land", zei ze.

De Russische president Poetin en zijn onlangs herkozen Turkse ambtsgenoot Erdogan zullen elkaar op korte termijn ontmoeten. Dat meldt het Kremlin. Poetin feliciteerde zijn ‘goede vriend’ Erdogan met diens verkiezingswinst van afgelopen zondag. De twee hebben elkaar sinds het begin van de invasie herhaaldelijk persoonlijk ontmoet.

Turkije houdt er een diffuse relatie met het regime van Poetin op na. Het is tegen Westerse sancties en blijft ogenschijnlijk warme banden met Poetin onderhouden. Tegelijkertijd veroordeelt Turkije de Russische annexaties van Oekraïens grondgebied en heeft het Oekraïne van drones voorzien. Het land probeert zich op te stellen als bemiddelaar, een rol waarmee het vooral succes heeft geboekt met de deal die de export van Oekraïens graan via de Zwarte Zee mogelijk maakt.

Lees ook. Iedereen weet dat Turkije niet zonder Amerika en Europa kan, en Erdogan weet dat als geen ander

Niels Waarlo

Er zijn videobeelden opgedoken van hoe een Russische kruisraket maandagmiddag pal tussen de auto's neerstortte op een drukke weg in Kiev. Bij het incident raakte gelukkig niemand gewond.

Bekijk de beelden hier.

Het Verenigd Koninkrijk voert een "niet-verklaarde oorlog" tegen Rusland en Britse functionarissen die de oorlog in Oekraïne faciliteren zijn "legitieme militaire doelwitten", aldus Dmitri Medvedev. Volgens de plaatsvervangend voorzitter van de Russische Veiligheidsraad en voormalige Russische president is het Verenigd Koninkrijk een "eeuwige vijand" van Moskou.

Medvedev reageert hiermee op de opmerking van de Britse minister van Buitenlandse Zaken, James Cleverly, dat Oekraïne het recht heeft om buiten zijn landsgrenzen op te treden uit zelfverdediging. De harde woorden van Medvedev zijn exemplarisch voor de toon die hij sinds het begin van de invasie aanslaat. Zo zei hij dat het Westen met de levering van tanks een stap richting een wereldoorlog had gezet en dreigde hij herhaaldelijk met de inzet van kernwapens.

Niels Waarlo

Een olieraffinaderij in het Russische plaatsje Ilski is getroffen door een drone, waarbij geen infrastructuur is beschadigd, aldus het Russische staatspersbureau RIA. Ilski, gelegen in de provincie Krasnodar, werd begin deze maand ook getroffen volgens Russische media. Toen ontstond brand.

Er lijkt deze ochtend sprake te zijn geweest van een reeks vermoedelijk Oekraïense aanvallen op Russisch grondgebied. Bij een drone-aanval op het plaatsje Afipski, dat eveneens in Krasnodar ligt, zou een olieraffinaderij in brand zijn gevlogen. Verder zouden er vier gewonden zijn gevallen bij een bombardement van de Russische plaats Sjebekino, in de provincie Belgorod. In geen van de gevallen zijn de claims onafhankelijk geverifieerd.

Aanvallen op Russisch grondgebied, veelal in de grensstreken, komen sinds het begin van de invasie vaker voor. Kiev eist dergelijke aanvallen nooit op.

Niels Waarlo

Een nachtelijk bombardement op een pluimveebedrijf in de bezette Oekraïense regio Loehansk heeft aan vijf mensen het leven gekost. Negentien anderen raakten gewond. Dat hebben de Russische autoriteiten, die Oekraïne beschuldigen van de aanval, woensdag gezegd. Het bericht viel niet onafhankelijk te verifiëren.

"Het bombardement op het dorp Karpaty (35 kilometer ten westen van Loehansk, red.) door gewapende Oekraïense groepen (...) heeft 24 slachtoffers gemaakt: vijf doden en negentien gewonden. Volgens voorlopige informatie werd de aanval uitgevoerd met (Amerikaanse) HIMARS-raketsystemen", zei de Russische veiligheidsdienst in de regio Loehansk op Telegram. Het pluimveebedrijf en een locatie waar tijdelijk arbeiders verbleven werden beschadigd volgens dezelfde bron, die niet verduidelijkte of de slachtoffers militairen of burgers waren.

De regio Loehansk is grotendeels bezet door het Russische leger en is een van de vier Oekraïense gebieden die Moskou illegaal annexeerde in september.

Oekraïne heeft het Russische plaatsje Sjebekino in de provincie Belgorod gebombardeerd, volgens de gouverneur van de provincie. Daarbij zouden vier gewonden zijn gevallen. Ook zouden gebouwen en een voertuig zijn beschadigd.

De claims zijn niet onafhankelijk te verifiëren en Kiev reageert zelden op beschuldigingen dat het Russisch of door Rusland bezet gebied heeft aangevallen. Het is in elk geval niet voor het eerst dat de Russische provincie is getroffen. Sinds vorig jaar zijn er herhaaldelijk aanvallen uitgevoerd, veelal met drones en op Russische bases. Afgelopen maandag claimde de gouverneur dat twee industriële faciliteiten in Sjebekino waren geraakt.

Eerder deze maand vielen gewapende leden van twee Russische rebellengroepen de grensregio aan. Ook vonden er twee drone-aanvallen plaats op Moskou. In geen van de aanvallen op Russisch grondgebied is vast te stellen in hoeverre Oekraïne betrokken is. Mogelijk wil het land, naast het treffen van militaire doelen, de Russen laten zien hoe kwetsbaar ze zijn.

Niels Waarlo

De Amerikaanse Republikeinse senator Lindsey Graham zegt dat Rusland "voor een ruw ontwaken staat" wanneer het Oekraïense leger binnenkort aan zijn tegenoffensief begint. Dat zei Graham in een interview aan Politico na een bezoek aan de Oekraïense hoofdstad Kiev waar hij ook met president Zelensky sprak.

Volgens Graham kreeg hij van Zelensky "een diepe duik" in de Oekraïense plannen. "In de komende dagen gaan we een erg indrukwekkende tentoonspreiding van militaire kracht van de kant van de Oekraïners zien", aldus de Republikein. Verdere informatie over de timing van het offensief gaf hij niet, maar Graham bevestigde dat Oekraïne volop bezig is met 'shaping operations' zoals aanvallen op Russische doelwitten achter het front. 

Een adviseur van Zelensky, Michailjo Podoljak, bevestigde die lezing in een apart interview met CNN. "Alles wat nu gebeurt, is een voorafname op het offensief, een noodzakelijke voorwaarde." Gisteren zei president Zelensky zelf ook al dat er "belangrijke beslissingen" waren genomen over de timing van het offensief, zonder verder in detail te treden.

Bij een olieraffinaderij in de Russische regio Krasnodar is een grote brand uitgebroken die waarschijnlijk is veroorzaakt door een drone. Dat meldt de gouverneur van de regio op Telegram. Er zijn volgens hem geen slachtoffers gevallen. Krasnodar, een gebied met veel olie-industrie, ligt ten oosten van het door Rusland geannexeerde schiereiland De Krim.

Vorige week richtten twee drones nog materiële schade aan in de stad Krasnodar. En begin deze maand werd volgens het Russische staatspersbureau 'TASS' de nabijgelegen olieraffinaderij in het plaatsje Ilski getroffen door een drone, waardoor een opslagtank in brand vloog.

In de nacht van maandag op dinsdag was de Russische hoofdstad Moskou nog het doelwit geweest van droneaanvallen. Alle acht drones zouden zijn neergehaald. Wel was er volgens de burgemeester lichte schade aan twee gebouwen en vielen er twee gewonden. Rusland houdt Oekraïne verantwoordelijk voor de aanvallen, Kiev ontkent.

Het Kremlin zei begin mei twee drones te hebben neergehaald die Oekraïne wilde gebruiken voor een aanslag op de Russische president Vladimir Poetin. Kiev ontkende eveneens betrokkenheid bij die vermeende aanval.

Rafael Grossi, het hoofd van het Internationale Atoomenergieagentschap (IAEA), heeft dinsdag verschillende veiligheidsmaatregelen voorgesteld ter bescherming van de Zuid-Oekraïense kernsite in Zaporizja. Die nucleaire site is al maanden belegerd door Russische troepen.

"Er mogen geen aanvallen van eender welke aard plaatsvinden tegen de centrale, in het bijzonder niet tegen de reactoren, de opslag van gebruikte brandstof, of tegen andere kritieke infrastructuur of personeel", zo zei Argentijn Grossi dinsdag voor de vergadering van de VN-Veiligheidsraad in New York.

Hij riep Rusland en Oekraïne op om de regels te volgen om zo te verhinderen dat radioactieve stoffen zouden vrijkomen. Bovendien mag Zaporizja niet worden gebruikt als militaire basis of als opslagplaats voor wapens zoals tanks of artillerie die vanuit de centrale zouden kunnen worden ingezet. Ook moet de externe stroomvoorziening worden gewaarborgd en moet de centrale worden beschermd tegen sabotage.

Sinds maart 2022 is de site in handen van Russische strijdkrachten. Door gevechten in de buurt van Zaporizja afgelopen zomer werd gevreesd voor een nucleaire ramp. De zes eenheden, goed voor een totaal (netto) vermogen van 5.700 megawatt, werden daarom stilgelegd en worden nu enkel nog gekoeld.

Volgens de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Antony Blinken hangt een deal met Turkije over F-16’s niet af van Turkse goedkeuring van het NAVO-lidmaatschap van Zweden. De Amerikaanse president Joe Biden leek de zaken gisteren wel aan elkaar te koppelen, toen hij zijn Turkse ambtgenoot Recep Tayyip Erdogan belde om hem te feliciteren met zijn herverkiezing.

"Hij wil dat er gewerkt wordt aan de F-16’s, ik heb hem gezegd dat we een akkoord willen over Zweden. Dus laten we dat voor elkaar krijgen", aldus Biden na het gesprek. De regering van de VS is akkoord met Turkije over de verkoop van nieuwe F-16’s en renovatie van tachtig oudere toestellen. Met de deal is een bedrag van 20 miljard dollar gemoeid.

Hoewel Blinken volhoudt dat het NAVO-lidmaatschap van Zweden er niets mee te maken heeft, denken Amerikaanse senatoren daar anders over. Zij hebben gezegd dat ze hun goedkeuring af laten hangen van Turkse goedkeuring voor Zweden. Tot het Amerikaanse Congres zich achter het akkoord schaart, krijgt Turkije geen F-16’s.

Blinken is op dit moment in Zweden, waar hij onder meer een ontmoeting had met premier Ulf Kristersson. Volgens de VS heeft Zweden aan alle Turkse eisen voor NAVO-lidmaatschap voldaan. Hij hoopt op definitieve goedkeuring tijdens de NAVO-top in Vilnius in juli: "We hebben geen twijfel dat het dan kan en zou moeten, en we verwachten dat het dan gebeurt."

Waar Blinken zijn hoop op baseert, is onduidelijk. In het afgelopen jaar heeft president Erdogan geen duimbreed toegegeven aan Zweden. Volgens Erdogan herbergt Zweden terroristen die gelinkt zijn aan de Koerdische PKK. Het is mogelijk dat Erdogans opstelling vooral bedoeld was om zijn imago in eigen land op te vijzelen in aanloop naar de presidentsverkiezingen. Die heeft hij inmiddels gewonnen, maar er zijn nog geen aanwijzingen dat Erdogan zijn standpunt richting Zweden heeft bijgesteld.

Joram Bolle 

Oekraïne heeft ook het ‘legitieme recht’ zich te verdedigen op Russisch grondgebied, vindt de Britse minister van Buitenlandse Zaken James Cleverly. Bij Sky News reageerde hij op de droneaanvallen op Moskou, zonder te willen speculeren of Oekraïne daar überhaupt achter zit. Dat is volgens Cleverly nog te vroeg.

De Britse minister maakt wel een voorbehoud bij de verdediging op Russisch grondgebied: Oekraïne mag wat hem betreft alleen militaire doelen bestoken in Rusland met als doel het tegenhouden van aanvallen op Oekraïens gebied. ‘Legitieme militaire doelen zijn onderdeel van zelfverdediging. Dat moeten we erkennen.’

De VS zijn een andere mening toegedaan. In een verklaring zegt het Witte Huis ‘in het algemeen geen voorstander te zijn van aanvallen in Rusland’. Ook de VS zeggen nog niet te kunnen reageren op wie verantwoordelijk is voor de aanvallen op Moskou en daar nog informatie over te verzamelen.

De angst dat Oekraïne ook doelen in Rusland bestookt is voor de VS precies de reden om terughoudend te zijn met de levering van wapens met een groot bereik. De Oekraïners willen graag dat de VS Atacms-raketten sturen, maar daar is het vooralsnog niet toe bereid.

Het VK daarentegen heeft recent wel raketten met een groot bereik aan Oekraïne geleverd. Met de Storm Shadow is al het door Rusland bezette gebied in Oekraïne, inclusief de Krim, binnen bereik. In theorie kan ook Russisch grondgebied worden getroffen. De Britten hebben half mei ook drones met groot bereik toegezegd.

Joram Bolle

Terwijl de levering van F-16’s nog niet eens rond is, heeft Oekraïne zijn oog al laten vallen op een volgend gevechtsvliegtuig: het roept het Verenigd Koninkrijk en Duitsland op de Eurofighter Typhoon te leveren. Het VK en Duitsland hebben zelf geen beschikking over de F-16, maar wel over dat in Europa ontwikkelde gevechtsvliegtuig.

Volgens de Oekraïense minister van Defensie Reznikov kunnen Duitsland en het VK door de levering van de Eurofighter Typhoon toch bijdragen aan de coalitie van landen die Oekraïne aan moderne gevechtsvliegtuigen moet helpen. Tot nu toe heeft Oekraïne alleen MiG’s uit het Sovjet-tijdperk in het arsenaal. Polen en Slowakije hebben ook MiG’s uit hun voorraad geleverd aan Oekraïne.

Vooralsnog willen het VK en Duitsland niks beloven. Oekraïne zou op korte termijn weinig aan het toestel hebben, omdat de opleiding om er in te kunnen vliegen lang duurt. Desondanks zou het een ‘belangrijke stap’ zijn als Duitsland en het VK wel tot levering overgaan, aldus Reznikov.

Hetzelfde argument over de lange opleidingsduur werd gebruikt bij de F-16. Recentelijk leidde de G7-top in Japan echter tot een doorbraak, toen de VS zeiden niet langer dwars te liggen. Als land waar de F-16 is ontwikkeld, moesten de VS toestemming geven om Oekraïense piloten op te leiden voor de F-16. Nederland is een van de landen die de piloten training gaat geven.

Tot een concrete toezegging voor levering van de toestellen is het alleen nog niet gekomen. Ook daarvoor is Nederland een van de bondgenoten waar Oekraïne zijn hoop op heeft gevestigd.

Joram Bolle

Rusland heeft al 1,5 miljoen paspoorten uitgereikt aan inwoners van bezette gebieden in Oekraïne. Dat heeft de Russische eerste minister Michail Misjoestin meegedeeld. Het uitdelen van Russische paspoorten wordt beschouwd als een strategie van Moskou om die gebieden steviger in zijn greep te krijgen.

In september vorig jaar had Rusland illegaal de annexatie aangekondigd van Donetsk, Loehansk, Cherson en Zaporizja, vier Oekraïense regio’s die gedeeltelijk door het Russische leger worden gecontroleerd. Sindsdien hebben bijna anderhalf miljoen mensen uit die regio’s een Russisch paspoort gekregen, zo beklemtoont Misjoestin op een regeringsvergadering. Hij roept de inwoners van die gebieden ook op “om de reële veranderingen in de steden en dorpen te voelen”, voornamelijk op het vlak van wederopbouw, werk en de kansen op onderwijs.

Inwoners van de Oekraïense regio’s hadden al aan journalisten verklaard dat ze onder druk worden gezet om de Russische paspoorten aan te nemen. Het document is noodzakelijk geworden bij de uitvoering van een hele reeks administratieve procedures.

Rusland had eerder al jarenlang Russische paspoorten uitgedeeld aan inwoners van de Oost-Oekraïense regio’s die door pro-Russische separatisten worden gecontroleerd. Moskou heeft diezelfde strategie ook toegepast op de Krim en in separatistische gebieden in Georgië en Moldavië.

Kiev zegt dat Rusland de paspoorten uitdeelt om de zogenaamde missie ter bescherming van Russischsprekenden in Oekraïne te kunnen rechtvaardigen.

De Russische president Poetin heeft gereageerd op de droneaanvallen van vanochtend in Moskou. Volgens Poetin werden er burgerdoelen bestookt en zit Oekraïne achter de aanvallen: ‘Dit is een teken van terroristische activiteit.' Oekraïne ontkent betrokkenheid.

Poetin meent dat Rusland slechts militaire doelen bestookt met ‘precieze langeafstandswapens’. De realiteit is anders. Regelmatig worden Oekraïense burgerdoelen uitgekozen. De afgelopen maand voert het Russische leger weer intensiever dan voorheen nachtelijke luchtaanvallen uit op Oekraïense steden, ver weg van het front. De Oekraïense luchtafweer weet de meeste raketten en drones uit de lucht te schieten.

De Russische president zegt dat de luchtafweer in Moskou, die alle acht drones zou hebben neergehaald, naar behoren werkte. Tegelijkertijd zei Poetin dat er nog verbeteringen nodig zijn aan het systeem.

Joram Bolle

Jevgeni Prigozjin, leider van huurlingenleger Wagner, heeft de droneaanval op Moskou van vanochtend aangegrepen om nogmaals felle kritiek te uiten op het Russische ministerie van Defensie. Hij reageerde op zijn Telegramkanaal: ‘Jullie zijn het ministerie van Defensie. Waarom staan jullie verdomme toe dat deze drones naar Moskou vliegen?’, foeterde Prigozjin in een geluidsopname. ‘Ik heb hier al zo vaak voor gewaarschuwd, maar niemand wil luisteren.’

Moskou werd vanochtend aangevallen door zeker acht drones. Hoewel de onbemande vliegtuigen volgens de Russische autoriteiten onschadelijk zijn gemaakt, komt de oorlog door het incident ook in de hoofdstad gevaarlijk dichtbij – en niet voor het eerst. Begin deze maand werd het Kremlin getroffen door een droneaanval, waarvan de toedracht nog steeds onduidelijk is.

In de ogen van Prigozjin laten de aanvallen zien dat het Russische leger niet in staat is zijn burgers te beschermen. Dat de Wagnerbaas dit vindt, is niet verrassend; hij is al maanden verwikkeld in een machtsstrijd met het Russische leger, in het bijzonder met minister van Defensie Sergej Sjojgoe en Valeri Gerasimov, de chef van de generale staf. Ook dit keer richt Prigozjin zijn pijlen nadrukkelijk op de legerleiding: ‘Als burger ben ik diep verontwaardigd dat dit tuig rustig op zijn vette, met dure crème ingesmeerde achterste blijft zitten.'

Daan de Vries

Vier leden van de Russische Nationale Garde worden in Oekraïne aangeklaagd wegens oorlogsmisdaden. De vier Russen zouden zich in een Zuid-Oekraïense gevangenis onder meer schuldig hebben gemaakt aan marteling en seksueel geweld. Drie gevangenen kwamen daarbij om.

In een artikel in The New York Times komen verschillende slachtoffers aan het woord die hebben geholpen om de aangeklaagde Russen te identificeren. De oud-gevangenen doen verslag van de martelingen, die onder meer bestonden uit waterboarden en elektrische schokken op genitaliën en oorlellen. Marteling met elektrische schokken is een veelvoorkomende martelmethode in Russische gevangenissen en strafkampen.

Volgens de openbaar aanklager van de Oekraïense provincie Cherson zijn de vier aangeklaagde Nationale Garde-leden de baas van de gevangenis en drie van zijn ondergeschikten. De zaak komt voort uit een grootschalig onderzoek naar oorlogsmisdaden in de stad Cherson, die van 2 maart tot 10 november 2022 door Rusland werd bezet. Het proces vindt bij verstek plaats.

Daan de Vries

De Oekraïense presidentieel adviseur Mychajlo Podoljak zegt dat Kiev niet betrokken is bij de droneaanval op Moskou van vanochtend. Wel kijkt Oekraïne volgens Podoljak "met plezier" naar de gebeurtenissen in de Russische hoofdstad: "Misschien hebben niet alle drones zin om Oekraïne aan te vallen en willen ze terugkeren naar hun makers."

Daan de Vries

Moskou werd maandagochtend vroeg opgeschrikt door een gecoördineerde droneaanval. Zit Oekraïne hierachter of is er sprake van een ‘false flag’-operatie? En welke invloed heeft de aanval op het verloop van de oorlog? We bellen met correspondent Geert Groot Koerkamp in Moskou.

Lees het interview.

Het Russische ministerie van Defensie zegt dat de Russische luchtafweer vanmorgen acht drones heeft neergehaald boven Moskou. Drie zouden met ‘elektronische oorlogsvoering’ zijn verstoord, vijf zijn neergeschoten door Pantsir-luchtafweerraketten. De beweringen van het ministerie zijn niet onafhankelijk te verifiëren.

Twee flatgebouwen raakten licht beschadigd door vallende brokstukken. In totaal twee mensen hadden verzorging nodig, maar moesten niet naar het ziekenhuis gebracht worden.

Volgens Rusland zit Kiev achter de "terroristische drone-aanvallen". Bewijs daarvoor is er nog niet, Oekraïne heeft ook nog niet gereageerd. Mogelijk gaat het ook om een valse vlag-operatie van Rusland.

De burgemeester van Moskou zegt dat twee residentiële gebouwen in de stad vanmorgen vroeg licht beschadigd zijn geraakt door een droneaanval. Daarbij zou een persoon gewond zijn geraakt, meldt het Russische staatspersagentschap RIA op basis van de hulpdiensten.

De drone-aanval op Moskou van vanmorgen komt er na een bijzonder intense 48 uur in de Oekraïense hoofdstad Kiev en andere steden. Bij vier Russische raket- en droneaanvallen werden volgens de Oekraïense luchtmacht 110 drones, 37 kruisraketten en 11 ballistische raketten afgevuurd. 

De meeste drones en raketten konden uit de lucht worden geschoten, volgens president Zelensky vooral met dank aan het Amerikaanse Patriot-systeem dat Kiev beschermt. Volgens hem is het luchtafweersysteem 100 procent betrouwbaar gebleken in het onderscheppen van onder andere ballistische raketten. Zo konden bijvoorbeeld alle elf Iskander-raketten, die maandagochtend op Kiev werden afgevuurd, worden onderschept.

Rusland lijkt er daarbij alles aan gedaan om de Oekraïense luchtafweer zoveel als mogelijk uit te putten in aanloop naar het verwachte tegenoffensief. Om in de aanval te gaan heeft Oekraïne die luchtafweer ook nodig om zich te kunnen verdedigen tegen de Russische luchtmacht.

Verschillende drones hebben vanmorgen schade veroorzaakt aan minstens twee gebouwen in Moskou. Dat meldt de burgemeester van de Russische hoofdstad. De schade zou "beperkt" zijn en er zou één gewonde zijn gevallen. "Alle nooddiensten van de stad zijn op de plaatsen van de incidenten", aldus burgemeester Sergej Sobjanin. 

Volgens het staatspersbureau RIA zijn verschillende gebouwen geëvacueerd. 

Beelden op sociale media toonden verschillende explosies van luchtafweer en toonden ook hoe minstens één drone uit de lucht werd geschoten. Het zou gaan om minstens 13 drones die de Russische hoofdstad hebben proberen aanvallen, waarvan er "meerdere werden neergeschoten", aldus de gouverneur van de regio Moskou, Andrej Vorobjov, op Telegram.

Vanwaar de drones kwamen en wie er achter de aanval zit, is niet bekend. De voorbije maanden werden sporadisch al drones uit de lucht gehaald die op weg waren naar Moskou, maar Oekraïne gaf officieel nooit commentaar op die incidenten. Begin deze maand raakten twee drones dan weer het Kremlin, het Russische regeringscentrum, in Moskou. Ook daarvan is officieel nog altijd niet geweten of Oekraïne er achter zat.

Vanuit Oekraïne kwam er ook dit keer nog geen commentaar. De Russische hoofdstad ligt op meer dan 450 kilometer van de Oekraïense grens.

Oekraïne heeft het tijdspad van zijn tegenoffensief tegen het Russische leger vastgelegd. Dat zei president Volodymyr Zelensky gisteren in zijn avondtoespraak na een vergadering met de Generale Staf van het Oekraïense leger.  

"Vandaag had ik een ontmoeting met de staf. De rapporten zijn zeer specifiek, waaronder de levering van nieuwe luchtafweer en luchtafweerraketten. (...) Ook de opperbevelhebber en de commandanten van de operationale districten brachten verslag uit. Niet alleen over de levering van munitie, de training van brigades of onze tactieken. Maar ook over de timing. Dat is het allerbelangrijkste. De timing hoe we vooruit zullen trekken. De beslissingen zijn genomen."

Voor de derde keer binnen 24 uur heeft Rusland de Oekraïense hoofdstad Kiev bestookt met luchtaanvallen. Daarbij zijn volgens burgemeester Vitali Klitsjko een dode en drie gewonden gevallen.

In verschillende wijken in de stad loeiden vannacht de sirenes van het luchtalarm. "Een massale aanval!", zo schreef de burgemeester op de Telegram-berichtenapp. "Verlaat je schuilplaatsen niet."

Hoewel het luchtverdedigingssysteem 29 van de 31 aanvallen met drones wist af te slaan, werden verschillende gebouwen in de hoofdstad getroffen door vallend puin, waaronder in de historische wijken Podil en Pecherskyi. Daarbij werd ook een flatgebouw geraakt, waarna brand uitbrak. De twee bovenste verdiepingen van het gebouw zijn verwoest en reddingswerkers zoeken naar mogelijke slachtoffers onder het puin.

Klitsjko zei dat ten minste één persoon was overleden, één in het ziekenhuis was opgenomen en nog twee anderen gewond waren geraakt.

De aanvallen van dinsdag waren al de 17de luchtaanval van Rusland op de hoofdstad deze maand.

In een reactie op de aanhoudende Russische aanvallen op Kiev heeft de Amerikaanse president Joe Biden maandag tegen verslaggevers ervoor gepleit om "Oekraïne alles te blijven geven wat het nodig heeft."

Kiev ontving in april de eerste zendingen van het Amerikaanse Patriot grond-luchtraketsysteem, en Biden suggereerde maandag dat er meer hulp zou komen.

Na een aanval zaterdag met drones lanceerde Rusland maandag overdag elf raketten richting Kiev die alle werden neergehaald, meldt het Oekraïense opperbevel. President Volodymyr Zelensky noemde het "een zeer lange dag" in een avondtoespraak tot de Oekraïners en hij zei dat "Rusland tot het einde wil gaan op het pad van het kwaad" met zijn aanvallen. 

Zelensky prees het door de Verenigde Staten geleverde Patriot-antiraketsysteem. "De wereld moet zien dat de terreur verliest. Als de Patriots in handen van de Oekraïners ervoor zorgen dat alle Russische raketten voor honderd procent worden neergeschoten, verliest de terreur", zei Zelensky.

Het Oekraïense parlement nam ook een sanctiepakket aan tegen de Russische bondgenoot Iran, omdat Moskou volgens Oekraïne zaterdag Iraanse Shahed-drones gebruikte bij de grootste drone-aanval op de hoofdstad sinds het begin van de invasie.

Zweden en Turkije gaan snel opnieuw om tafel om het te hebben over de Zweedse toetreding tot de NAVO. Dat zegt de Zweedse minister van Buitenlandse Zaken Tobias Billström. Voor komende donderdag stond er een ontmoeting gepland met zijn Turkse ambtgenoot Mevlüt Cavusoglu in Oslo, tijdens een NAVO-vergadering, maar Cavosoglu is daarbij toch niet aanwezig. Wanneer het gesprek dan wel moet plaatsvinden, is onduidelijk.

Nu de Turkse president Erdogan herkozen is, blijft het de vraag hoe het land omgaat met Zweedse toetreding tot de NAVO. Erdogan ligt al bijna een jaar dwars, omdat hij meent dat Zweden onderdak biedt aan terroristen gelieerd aan de Koerdische PKK. Een overwinning van Erdogans concurrent Kilicdaroglu had de Zweedse kansen daarom goed gedaan.

Desondanks zei Billström te hopen dat de gesprekken tussen Zweden en Turkije in een ‘hogere versnelling’ kunnen worden voortgezet. Tijdens de verkiezingscampagne in Turkije lagen de onderhandelingen stil. Zweden hoopte samen toe te treden met Finland, dat inmiddels wel lid is van de NAVO. In juli, als de jaarlijkse NAVO-top in het Litouwse Vilnius wordt gehouden, hoopt Zweden alsnog de 32ste lidstaat van NAVO te worden.

Joram Bolle

De aanval die aan het eind van de ochtend op Kiev werd uitgevoerd, vond plaats met ballistische raketten en niet met drones. Dat zegt de Oekraïense legerleiding. Het gaat volgens Oekraïne om elf Iskander-raketten, die vanuit noordelijke richting op Kiev werden afgevuurd.

De Oekraïense luchtafweer slaagde erin alle elf raketten onschadelijk te maken, aldus Kiev. Desondanks belandde toch één persoon in het ziekenhuis. Die raakte gewond toen een gebouw vlam vatte nadat er brokstukken van een raket op waren neergekomen. Ook op andere plekken veroorzaakten brokstukken van neergeschoten raketten schade.

De afgelopen maand hebben de Russen regelmatig nachtelijke aanvallen uitgevoerd op Kiev. Aanvallen gedurende de dag zijn zeldzamer. Bovendien worden er vooral drones gebruikt en in mindere mate ballistische raketten. 

De luchtaanvallen op Kiev gaan ook overdag door. In de stad klinkt het luchtalarm en zijn zeker twaalf explosies gehoord. Waarschijnlijk zijn de explosies afkomstig van luchtafweer die Russische raketten en drones uit de lucht schiet. De bevolking wordt opgeroepen te schuilen. Over schade of slachtoffers is nog niets bekend.

Afgelopen nacht werd Kiev ook bestookt, net als andere delen van Oekraïne. Volgens het Oekraïense leger vuurde Rusland in totaal 40 kruisraketten en 35 drones af. De meeste projectielen konden door de luchtafweer worden neergehaald.

Een van de succesvolste Russische aanvallen was op een militaire basis in Chmelnytsky in het westen van Oekraïne. Volgens de lokale autoriteiten werden daarbij vijf vliegtuigen beschadigd. Ook brak er brand uit in onder meer een brandstofopslag. De landingsbaan van de basis is beschadigd, maar wordt gerepareerd.

Ook in andere delen van het land probeerde Rusland met drones schade aan te richten, zoals in Odesa en Lviv. Het waren echter met name de brokstukken van de neergeschoten drones die schade veroorzaakten. Slachtoffers waren er niet.

De Oekraïense hoofdstad Kiev is in de nacht van zondag op maandag opnieuw onder vuur komen te liggen van raketten en drones. Dat hebben de militaire autoriteiten gemeld, minder dan 24 uur nadat de stad zijn grootste droneaanval sinds het begin van de Russische invasie op 24 februari 2022 te slikken kreeg.

Volgens de opperbevelhebber van het Oekraïense leger vuurde Moskou "tot 40 kruisraketten" af op Oekraïne. Er waren aanvallen met "ongeveer 35 drones". Er werden 37 kruisraketten en 29 drones onderschept, aldus de commandant op Telegram.

"Meer dan veertig luchtdoelen werden gedetecteerd en vernield door onze luchtafweer. De aanvallen op Kiev werden afgeslagen", liet het civiele en militaire bestuur van de stad weten. Volgens de autoriteiten probeert "de vijand met deze voortdurende aanvallen de burgerbevolking in een staat van diepe psychologische stress te houden".

De burgemeester van Kiev, Vitali Klitsjko, meldde via Telegram dat er geen doden of gewonden zijn gevallen. In de nacht van zaterdag op zondag kwamen bij de veelvuldige droneaanvallen op de stad wel nog twee mensen om het leven en raakten drie anderen gewond.

"Rusland heeft een massale aanval uitgevoerd op Oekraïne, met Iraanse Shahed-drones", stelt het Oekraïense leger in een mededeling. "58 van de 59 werden uitgeschakeld door onze luchtafweer."

De Oekraïense hoofdstad Kiev kwam in de nacht van zaterdag op zondag onder vuur te liggen. De Oekraïense luchtmacht sprak op Telegram over de "grootste drone-aanval" op Kiev sinds het begin van de Russische invasie op 24 februari 2022. De bevolking van de hoofdstad werd opgeroepen om zich schuil te houden. Toch vielen er meerdere doden.

Het Westen "speelt met vuur" als het F-16-gevechtsvliegtuigen gaat leveren aan Oekraïne. Dat heeft de Russische minister van Buitenlandse Zaken Sergej Lavrov zondag gezegd in een interview met de Russische televisie. Hij spreekt over een "onaanvaardbare escalatie".

De Amerikaanse president Joe Biden zette recentelijk het licht op groen voor de opleiding van Oekraïense piloten op F-16. Nederland en Denemarken beslisten dat ze een Europese coalitie zullen leiden voor die opleiding, met daarbij ook België als deelnemend land.

"Dat is spelen met vuur, dat lijdt geen enkele twijfel", aldus Lavrov in het interview waarvan een fragment gepost werd op de sociale media van de journalist die de buitenlandminister ondervroeg. "Het is een onaanvaardbare escalatie" onder leiding van Washington, Londen en "hun satellieten binnen de EU die Rusland willen verzwakken."

Russische burgers worden er steeds meer toe aangemaand actief offers te brengen voor de oorlog in Oekraïne. Dat zeggen experts van de Britse geheime dienst. "Door de staat ondersteunde Russische media en ondernemersorganisaties hebben het ministerie van Economie verzocht in het licht van de economische behoeftes van de oorlog een zesdagenweek voor werknemers goed te keuren, klaarblijkelijk zonder extra betaling", luidt het zondag in de dagelijkse update van het Britse ministerie van Defensie.

Op 21 mei pleitte de bekende Kremlinpropagandiste Margarita Simonjan ervoor dat burgers na hun reguliere job elke dag twee uur extra in munitiefabrieken zouden moeten werken, aldus de experts van de Britse geheime diensten. De toon die zich in het openbaar ontwikkelt, weerspiegelt duidelijk een Sovjetgevoel van maatschappelijke dwang, luidt het. "Het onderstreept ook dat de leiding zeer waarschijnlijk de economische prestatie als een beslissende factor voor de zege in de oorlog aanziet."

Het Britse ministerie van Defensie geeft sinds het begin van de Russische aanvalsoorlog tegen Oekraïne dagelijks informatie over het verloop van de oorlog, op basis van inlichtingen van de geheime diensten. Moskou verwijt Londen een desinformatiecampagne.

De Oekraïense president Volodymyr Zelensky heeft zaterdagavond in zijn dagelijkse videoboodschap vanuit Kiev Duitsland, Finland, Canada en IJsland bedankt voor hun meest recente wapenleveringen. De steun zal bijdragen tot een betere luchtverdediging en de algemene defensiecapaciteit tegen de Russische terreur versterken, zei hij.

Zelensky kondigde tegelijk nog hardere sancties aan tegen Rusland. Zo voegde hij 220 bedrijven en 51 personen toe aan de lijst van "degenen die werken voor terreur". In de meeste gevallen gaat het om wapenfirma's die banden hebben met Russische bedrijven, aldus Zelensky. Ze opereren niet allemaal op Russisch grondgebied, maar ze zullen wel allemaal onder internationale druk komen te staan, klonk het.

Tot slot bedankte de Oekraïense president ook nog Japan, dat deze week eveneens een nieuw pakket sancties tegen Rusland uitvaardigde.

De Oekraïense hoofdstad Kiev kwam in de nacht van zaterdag op zondag opnieuw onder vuur te liggen door een "massale" aanval met Russische drones, zo heeft de burgemeester van Kiev, Vitali Klitsjko, gezegd. Er zijn voorlopig twee doden en drie gewonden.

De Oekraïense luchtmacht sprak op Telegram over de "grootste drone-aanval" op Kiev sinds het begin van de Russische invasie op 24 februari 2022. Tweeënvijftig van de 54 Russische drones zouden onschadelijk zijn gemaakt, waarvan "meer dan 40" boven de Oekraïense hoofdstad.

Eerder had Klitsjko al verklaard dat de luchtafweer van de stad "meer dan twintig drones" had neergehaald. De burgemeester noemde de nieuwe golf van drones "massief" en riep de bevolking op om zich schuil te houden. Ook zou er op verschillende plaatsen in Kiev brand zijn uitgebroken.

In grote delen van Oekraïne loeit vannacht het luchtalarm. In Kiev is volgens burgemeester Vitali Klitsjko de luchtverdediging actief. “Luchtafweersystemen hebben al meer dan 20 drones die op weg waren naar Kiev neergehaald”, schreef hij op Telegram. “Maar een nieuwe golf drones is onderweg naar de hoofdstad. Blijf in schuilplaatsen.”

Een 41-jarige man kwam om het leven nadat brokstukken van een neergehaalde drone op een benzinestation terechtkwamen, zegt Klitsjko. 

Volgens de autoriteiten vatten ook een niet-residentieel gebouw van zeven verdiepingen hoog en een gebouw van negen verdiepingen hoog in verschillende delen van de stad vuur, nadat er brokstukken van drones op waren beland.

Volgens het leger raakten ook minstens drie mensen gewond bij de Russische aanval op de stad.

Oekraïne is klaar om zijn langverwachte tegenoffensief tegen de Russische troepen te lanceren. Dat zegt Oleksiy Danilov, secretaris van de Oekraïense Nationale Veiligheids- en Defensieraad, tegen de BBC. Hij stelt dat de aanval “morgen, overmorgen of over een week” kan beginnen. Volgens een presidentieel adviseur worden Russische aanvoerlijnen en munitiedepots al bestookt. Zaterdag worden door verschillende bronnen meerdere explosies gemeld in bezette plaatsen in Oekraïne en in Rusland.

Lees meer. 

Volgens Russische bronnen is er zaterdagochtend een aanval geweest met twee drones in de regio van Pskov, in het westen van Rusland. Daarbij ontplofte een administratief gebouw dat gelinkt is aan een oliepijpleiding. Dat maakte de regionale gouverneur bekend via Telegram. Het is het zoveelste incident de voorbije dagen op Russisch grondgebied met drones.

De ontploffing gebeurde in de buurt van Litvinovo, op ongeveer tien kilometer van de grens met Wit-Rusland. Dat bevestigde gouverneur Michail Vedernikov. Het gebouw liep schade op, maar niemand raakte gewond, zei hij.

Volgens niet-bevestigde informatie van Baza, een Russisch medium dat bronnen heeft bij de Russische geheime dienst, zouden de drones het oliepompstation van Transneft in Pskov geviseerd hebben. Baza maakte bovendien melding van nog een andere drone-aanval in de regio Tver, ten noordwesten van Moskou en zo'n 500 kilometer van de grens met Oekraïne. Daarbij zou ook een oliepompstation zijn geviseerd. Het zou volgens Russische media gaan om aanvallen op de zogenaamde Droezjba-pijpleiding, een van de grootste installaties ter wereld, die ruwe olie vanuit Siberië naar Europa stuurt.

In de Russische regio Belgorod, waar eerder deze week al aanvallen plaatsvonden, vonden er volgens de lokale gouverneur zaterdag opnieuw aanvallen plaats op een dorp dicht bij de grens. Er zouden geen gewonden zijn gevallen.

De droneaanvallen in de grensregio werden nog niet opgeëist, maar Moskou beschuldigt Kiev ervan achter de aanvallen te zitten.

Oekraïne heeft in de afgelopen dagen Duitsland gevraagd om de levering van Taurus-kruisraketten, zegt een Duitse defensiewoordvoerder. Ze zei niet om hoeveel raketten is gevraagd en het is niet bekend of de Bondsrepubliek bereid is ze te leveren.

De Taurus-kruisraket is een Duits-Zweeds wapen dat een bereik heeft van 500 kilometer. De raket kost rond de 950.000 euro. Het zou de Oekraïners in staat stellen de Russische militaire infrastructuur ver achter de frontlijn te treffen, stelt een CDU-lid van de Bondsdag, gepensioneerd kolonel Roderich Kiesewetter. De christendemocraat Kiesewetter is groot voorstander van wapenleveranties aan Oekraïne.

De troepen van huurlingenleger Wagner zijn begonnen met een terugtrekking uit enkele van hun posities rond de verwoeste Oekraïense stad Bachmoet en zullen wellicht worden gebruikt voor andere offensieven in de Donbas-regio, aldus de Britse inlichtingendienst.

Het Britse ministerie van Defensie schrijft in zijn jongste inlichtingenupdate dat de Wagner-baas, Jevgeni Prigozjin, zegt dat de terugtrekking is begonnen en dat posities zijn overgedragen aan troepen van het Russische ministerie van Defensie. Kiev bevestigde de terugtrekking van Wagner uit de buitenwijken van de stad.

Het Britse ministerie zei in zijn update, geplaatst op Twitter, dat troepen van de zogenaamde Donetsk People's Republic waarschijnlijk sinds woensdag de oostelijke Oekraïense stad waren binnengetrokken om te beginnen met "opruimingsoperaties".

Bachmoet is al maandenlang het toneel van de langste en bloedigste strijd van de oorlog in Oekraïne. Sinds vorige week zegt Rusland dat de stad volledig in Russische handen is. Oekraïne ontkent dat.

Bij de Russische raketaanval op een medische kliniek in de Oekraïense stad Dnipro vrijdag, zijn twee doden gevallen. Dat melden lokale media. Aanvankelijk was er sprake van één dodelijk slachtoffer. Er raakten ook dertig mensen gewond.

"Russische terroristen bevestigen nogmaals hun status van strijders tegen alles wat humaan en eerlijk is", schreef president Volodymyr Zelensky gisteren al op sociale media over de aanval.

De Oekraïense autoriteiten maakten eerder op vrijdag ook nog bekend dat de luchtverdediging tien raketten en meer dan twintig drones van Rusland had neergehaald. Rusland had 's nachts aanvallen uitgevoerd op onder meer Kiev en Dnipro. Toen ontstond in Dnipro een brand in een huis en raakten ook twee andere huizen beschadigd, aldus de regionale autoriteiten.

De Amerikaanse president Joe Biden had een "uiterst negatieve" reactie toen hij hoorde dat Rusland is begonnen met het verplaatsen van kernwapens naar Wit-Rusland. Dat vertelde Biden vrijdagavond tijdens een persmoment in Washington.

Eerder op de dag verklaarde het Amerikaanse Institute for the Study of War (ISW) dat de actie van Rusland niet betekent dat de nucleaire dreiging verhoogd is. De denktank wees erop dat Rusland nu al in staat is om verschillende doelen te raken. Daarvoor was het niet nodig om de wapens naar Wit-Rusland te verhuizen. 

Volgens het ISW is het voornamelijk een manier om Wit-Rusland verder in te lijven in de Russische invloedssfeer. Daarnaast stelt het ISW dat het sowieso onwaarschijnlijk is dat Rusland kernwapens zal inzetten tegen Oekraïne of andere doelen.

Donderdag veroordeelde de Japanse kabinetschef Hirokazu Matsuno het verplaatsen van de kernwapens. "Als het enige land dat tijdens een conflict is aangevallen met kernwapens, zal Japan nooit Ruslands dreiging met kernwapens accepteren, laat staan het gebruik ervan", aldus Matsuno.

Duitsland verplaatst zijn Patriot-raketafweersysteem dat momenteel in Slowakije is gestationeerd naar Litouwen om de NAVO-top in juli in Vilnius te beschermen. Op de top wordt de Oekraïense president Volodymyr Zelensky verwacht. Doordat Oekraïne is aangevallen door Rusland, raakten Finland en Zweden ervan overtuigd dat ze zich bij de NAVO moesten aansluiten.

De Finnen zijn inmiddels lid. De Zweden hopen rond de top te kunnen toetreden. De NAVO-leden Hongarije en Turkije liggen om uiteenlopende redenen nog dwars.

Vilnius ligt vlak bij de grens met Wit-Rusland, een trouwe bondgenoot van Rusland.

De Braziliaanse president Luiz Inácio Lula da Silva heeft vrijdag met zijn Russische ambtgenoot Vladimir Poetin over Oekraïne gesproken en herhaald dat Brazilië bereid is te bemiddelen. Hij wil met beide partijen in de oorlog tussen Rusland en Oekraïne in gesprek gaan.

Lula da Silva dankte Poetin voor de uitnodiging naar een internationaal economisch forum in Sint-Petersburg te komen, maar hij heeft geantwoord dat hij momenteel niet in staat is Rusland te bezoeken.

Lula da Silva beschouwt zijn beleid en land als neutraal in de al sinds 2014 woedende strijd tussen Kiev en Moskou en wijt de oorlog niet exclusief aan Rusland. Hij staat kritisch tegenover de VS en de wapenleveranties aan de oorlogvoerende landen. Lula heeft eerder al gezegd naar een coalitie voor vrede te zoeken.

Ruslands machtige buurland China ziet zich ook als een neutrale mogendheid die in gesprek moet gaan met de strijdende partijen.

Ondanks de westerse sancties tegen Rusland is de Russische president Vladimir Poetin optimistisch over de economische vooruitzichten van het land. "Ik ben overtuigd dat Rusland een goede toekomst heeft", zo zei Poetin tijdens een ontmoeting met de ondernemersorganisatie Delovaya Rossiya.

De Russische president zei dat er nog economische problemen overwonnen moeten worden, maar dat de leveringsketens stilaan weer op gang komen. "Dat is ongelooflijk. Ook voor mij", klonk het.

Na de Russische inval in Oekraïne hadden westerse sancties en het vertrek van westerse bedrijven uit Rusland de Russische economie doen krimpen. Maar volgens Poetin zijn die vertrekkende bedrijven "een geluk bij een ongeluk", omdat ze nieuwe niches hebben gecreëerd voor Russische producenten.

Kort na de start van de oorlog richtte de Russische regering een speciale commissie op die de verkoop van eigendommen van buitenlandse investeerders moet goedkeuren. Sindsdien hebben veel westerse bedrijven hun bezittingen in Rusland ver onder hun waarde van de hand gedaan.

Nieuwe pistes in het onderzoek naar de sabotage van de Nord Stream-gaspijpleiding tussen Rusland en Duitsland wijzen in de richting van Oekraïne. Dat schrijft het Duitse weekblad Der Spiegel.

Het politieonderzoek focust vooral op de zeilboot Andromeda. Die zou gebruikt zijn om de explosieven gehanteerd bij de sabotage in september 2022 op de bodem van de Baltische Zee te transporteren.

Metadata van een e-mail verzonden vanuit de locatie van de boot, wijzen nu richting Oekraïne, aldus Der Spiegel. Ook zouden in het schip sporen aangetroffen zijn van het explosief octogen of HMX, een springstof die volgens het weekblad zowel in het westen als in voormalige Sovjetrepublieken vaak gebruikt wordt.

Al snel na de explosies op 26 september werd een aanval vermoed. Die werd al zowel aan Rusland als Oekraïne toegeschreven. De ware toedracht is nog steeds niet gekend, ondanks strafonderzoeken in Duitsland, Zweden en Denemarken, de nabije landen.

Het schip zou op 6 september vertrokken zijn in het Noord-Duitse Rostock met zes mensen aan boord, onder wie duikers en een dokter.

Het Oekraïense ministerie van Defensie verwacht 48 gevechtsvliegtuigen van het type F-16 voor de bevrijding van het land. "Vier squadrons F-16's is precies wat we nodig hebben om ons land te bevrijden van de agressor", aldus het ministerie vrijdag op Twitter. Eerder hadden de Oekraïense luchtstrijdkrachten gesproken over tientallen vliegtuigen, zonder precieze aantallen te noemen.

Oekraïne verwacht veel van de F-16-gevechtsvliegtuigen. De toestellen van Amerikaanse makelij zullen volgens Kiev niet enkel de verdediging van het land versterken, maar ook een sterk signaal naar Rusland sturen dat de agressie zal mislukken, zo zei Oekraïens president Volodymyr Zelensky woensdag. Rusland meent echter dat de vliegtuigen een doelwit voor het Russisch leger zullen worden en ook niet beslissend zullen zijn voor het verloop van de oorlog.

De Amerikaanse president Joe Biden maakte de weg vrij voor de opleiding van Oekraïense piloten in F-16's. De hoogste officier in het Amerikaanse leger, generaal Mark Milley, waarschuwde donderdag wel al dat de F-16's geen "magisch wapen" zijn. Geen enkel wapensysteem is dat volgens hem. Intussen beslisten Nederland en Denemarken dat ze een Europese coalitie zullen leiden voor die opleiding, met daarbij ook België als deelnemend land.

De Russische president Vladimir Poetin is bereid om een nieuw telefoongesprek te voeren met de Duitse bondskanselier Olaf Scholz over de oorlog in Oekraïne. Dat meldt Kremlinwoordvoerder Dmitri Peskov. Scholz had eerder vandaag gezegd dat hij het contact met Poetin binnenkort mogelijk weer wilde herstellen.

De twee wereldleiders hebben begin december voor het laatst met elkaar gebeld over de oorlog in Oekraïne. Sinds Rusland die oorlog begon, hebben westerse leiders nog maar sporadisch direct contact onderhouden met de Russische president. Poetin en Scholz beloofden elkaar tijdens hun vorige telefoongesprek, dat ongeveer een uur duurde, in contact te blijven.

Vrijdag meldde het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken dat de Duitse regering aan de Chinese gezant Li Hui, die bezig is aan een Europese rondreis, heeft gevraagd om ‘druk uit te oefenen’ op Rusland. Li is vandaag in Moskou gearriveerd voor een overleg met de Russische minister van Buitenlandse Zaken, Sergej Lavrov. Eerder bezocht Li ook de Oekraïense president Volodymyr Zelensky.

Pepijn de Lange

Nederland gaat waarschijnlijk enkele F-16’s aan Oekraïne geven. Dat meldt het internationale persbureau Bloomberg op basis van twee anonieme bronnen. Het Nederlandse leger beschikt in totaal over 42 van deze Amerikaanse gevechtsvliegtuigen. Hoeveel daarvan naar Oekraïne gaan, is niet bekend.

Uit vrees voor een Russische reactie twijfelden westerse bondgenoten van Oekraïne lang over de levering van gevechtsvliegtuigen. Pas afgelopen weekend gaven de Verenigde Staten, dat de F-16’s produceert, op de G7-top in het Japanse Hiroshima groen licht. Een aantal West-Europese landen, waaronder Nederland, liet toen al weten bereid te zijn te helpen bij het opleiden van Oekraïense piloten.

Gisteravond werd bekend dat Nederland samen met Denemarken het voortouw ging nemen in de F-16-trainingen voor Oekraïense piloten. Minister Kajsa Ollongren van Defensie wil nog deze zomer beginnen met de trainingen. Toen de Oekraïense president Volodymyr Zelensky begin deze maand Nederland bezocht, zei premier Mark Rutte dat er ‘geen taboes’ waren, maar dat het tijd kostte om met alle bondgenoten tot een besluit te komen.

De Nederlandse F-16’s waar Oekraïne op aast, staan in Nederland op de lijst om te worden afgestoten. Van de 213 gevechtstoestellen van dit type die Nederland ooit had, zijn er momenteel nog maar 42 beschikbaar. Daarvan heeft de Nederlandse luchtmacht er nog 24 zelf in gebruik. De overige 18 staan ongebruikt in een hangar. Nederland stapt namelijk geleidelijk over op het nieuwe toestel F-35, beter bekend onder de naam Joint Strike Fighter.

Pepijn de Lange

De Franse bandenproducent Michelin verkoopt de Russische activiteiten aan Power International Tires, een verdeler van banden in Rusland. Het contract werd ondertekend, zo meldt Michelin vrijdag.

De verkoop aan de Russische bandenverdeler omvat twee lokale entiteiten: Michelin Russia Tyre Manufacturing en Camso CIS. Na de start van de Russische invasie in Oekraïne, had Michelin op 15 maart 2022 al de industriële activiteiten in Rusland opgeschort. Michelin is er aanwezig sinds 1997.

Volgens Michelin stemden de bevoegde lokale autoriteiten in met de verkoop. Met de transactie worden 250 banen gered, klinkt het nog.

Oekraïne heeft afgelopen nacht zowel door Rusland bezette steden als Russische steden nabij de grens aangevallen met drones en raketten. Dat blijkt uit berichten op sociale media en meldingen van de plaatselijke autoriteiten.

Gisterenavond vond er al een groot bombardement plaats in Berdjansk, een Oekraïense stad aan de Zwarte Zee tussen Marioepol en de Krim. Daarbij zou een groot fabrieksgebouw geraakt zijn dat gebruikt werd als militaire basis en munitie-opslagplaats. Ook deze voormiddag zouden er nog altijd secundaire explosies plaatsvinden door ontploffende munitie.

De stad Donetsk, niet ver achter het front, werd vanmorgen dan weer geraakt door twee Oekraïense raketsalvo's, mogelijk van Amerikaanse Himars-raketten. Ook daarbij zou een Russische militaire basis in een wetenschappelijk instituut geraakt zijn.

Na de eerste raketinslagen publiceerden Russische media beelden van het getroffen gebouw, niet veel later kwam een tweede salvo neer terwijl journalisten er Russische militairen stonden te interviewen.

In Rusland zelf hebben twee drones dan weer schade aan gebouwen aangericht in de Zuid-Russische stad Krasnodar, zo’n 290 kilometer van de Oekraïense grens. Er vielen geen gewonden, aldus lokale autoriteiten. Het is niet duidelijk of de drones door de Russen zijn neergehaald of dat ze hun doel konden raken.

In de buurt van de stad Morozovsk, in de nabijgelegen regio Rostov, haalde de Russische luchtverdediging een Oekraïense raket neer, meldt de gouverneur.

Ook meldde de gouverneur van Belgorod dat zijn regio het afgelopen etmaal door tientallen Oekraïense aanvallen werd geteisterd. De informatie viel niet onafhankelijk te verifiëren.

De laatste tijd worden Russische grenssteden met regelmaat onder vuur genomen. Eerder deze week staken twee Russische oppositiegroepen de Oekraïense grens bij Belgorod over. Het waren de meest omvangrijke gevechten op Russisch grondgebied sinds de Russische invasie van Oekraïne. Rusland beschuldigde Oekraïne van de inval, Kiev ontkende.

Een van de betrokken groepen, het Russisch Vrijwilligerskorps, zei van plan te zijn binnenkort meer aanvallen op Rusland te lanceren. "De grens is vrij lang. Er zal weer een plek zijn waar het heet wordt", zei commandant van de groep Denis Kapoestin.

Tommy Thijs