Live - Britten en Europese Unie sluiten handelsdeal: chaotische brexit op het nippertje vermeden

Toen 1.645 dagen na het brexitreferendum een handelsdeal op tafel lag, twitterde 10 Downing Street een foto van een juichende Johnson. ‘The deal is done’, luidde het onderschrift. Johnson verklaarde dat alle beloften aan de kiezers stand hebben gehouden. De deal lijkt een overwinning voor oer-Brexiteers. Vissers en Noord-Ieren zullen zich geslachtofferd voelen. Lees onze analyse hier.

Europese autofabrikanten zijn zeer opgelucht over het sluiten van een handelsdeal tussen het Verenigd Koninkrijk en de Europese Unie. Als er een no-dealbrexit was gekomen, zou dat namelijk rampzalige gevolgen hebben gehad voor de autosector in Europa, aldus de Europese sectororganisatie ACEA.

"Er is geen industrie in Europa die nauwer is geïntegreerd dan de autosector, met complexe logistieke ketens door de hele regio", zegt directeur Eric-Mark Huitema van ACEA. "De impact van een no-deal zou simpelweg verwoestend zijn geweest, dus we zijn vooral buitengewoon opgelucht dat een akkoord is bereikt voor het aflopen van de transitieperiode."

ACEA gaat nu eerst de details bestuderen om de exacte gevolgen te kunnen inschatten. Daarnaast waarschuwt de organisatie ervoor dat er nog grote uitdagingen aankomen door nieuwe douaneformaliteiten die ingaan vanaf 1 januari. De jaarlijkse handel in auto's en auto-onderdelen tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU is tientallen miljarden euro's waard.

Premier De Croo (Open Vld) verwelkomt het akkoord tussen de EU en het Verenigd Koninkrijk. De Croo wijst erop dat de lidstaten en het Europees Parlement het akkoord nog moeten goedkeuren. De Belgische regering zal nu samen met de deelstaten de tekst grondig analyseren. "Voor mij staat uiteindelijk maar één ding centraal: het zo goed mogelijk beschermen van de Belgische economische belangen", zo meldt hij in een persmededeling. "We moeten onze Belgische bedrijven vrijwaren van oneerlijke Britse concurrentie. Op basis van de eerste berichten, lijkt dit akkoord ons deze cruciale garantie te geven. Met een harde brexit is iedereen slechter af. Dit akkoord helpt de grootste schok opvangen."

"Met dit akkoord kunnen we de intense discussies van de voorbije vier jaar achter ons laten. Nu kunnen we werk maken van een nieuwe, sterke relatie met de historische partner die het Verenigd Koninkrijk voor ons land blijft. Het is nu tijd om vooruit te kijken", zegt de eerste minister tot slot. 

Het Britse parlement komt op 30 december samen om te stemmen over het handelsakkoord. Dat heeft premier Boris Johnson donderdag aangekondigd. Een brexit zonder akkoord, een zogenaamde no deal, lijkt met dat akkoord afgewend.

Het handelsakkoord waarover Brussel en Londen het donderdag eens geworden zijn betekent "een nieuwe stabiliteit en nieuwe zekerheid in wat soms een moeilijke relatie geweest is", tussen het Koninkrijk en de Unie. Dat was de boodschap aan de Europese partners die de Britse premier Boris Johnson bracht tijdens zijn persconferentie. "We zullen jullie vriend, bondgenoot en steun zijn, en - nooit vergeten - jullie voornaamste markt. Dit land blijft cultureel, emotioneel, historisch, strategisch en geologisch gehecht aan de Europese Unie."

Johnson vindt dan ook dat het akkoord dat voorligt "goed is voor heel Europa". Voor het Verenigd Koninkrijk is deze deal "de grootste tot nu toe", en Britse exportbedrijven zullen hierdoor "nog meer zaken kunnen doen met onze Europese vrienden".

De premier haalde regelmatig aan dat vaak werd gezegd dat het onmogelijk was om een goed akkoord te onderhandelen met de EU, maar dat het hem toch gelukt is. "We hebben de controle terug over elke jota en detail van onze regelgeving op een complete en onbelemmerde manier."

Het is van historisch belang dat de toekomstige betrekkingen tussen de Europese Unie en Groot-Brittannië duidelijk zijn geregeld, vindt de Duitse bondskanselier Angela Merkel. Ze zegt er alle vertrouwen in te hebben dat er een goed resultaat is bereikt.

Met de overeenkomst "leggen we de basis voor een nieuw hoofdstuk in onze relatie", meent de regeringsleider. "Groot-Brittannië blijft ook buiten de Europese Unie een belangrijke partner voor Duitsland en de EU."

De Duitse regering bespreekt het akkoord op 28 december. Merkel benadrukt dat de deal pas definitief in werking kan treden als het Europees Parlement het ook heeft goedgekeurd.

Het vrijhandelsakkoord met het Verenigd Koninkrijk is een "eerlijke, rechtvaardige en evenwichtige" overeenkomst die de Europese belangen zal beschermen. Dat heeft Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen donderdag gezegd bij de aankondiging van de langverwachte deal. "Eindelijk kunnen we brexit achter ons laten. Europa blijft vooruitgaan."

Von der Leyen maakt zich sterk dat het resultaat de Europese belangen zal beschermen. Het bevat "doeltreffende instrumenten" om te vermijden dat de concurrentie op de Europese markt wordt verstoord, legt samenwerking op domeinen als klimaatverandering, energie en transport vast en biedt Europese vissers voor een overgangsperiode van 5,5 jaar "volledige voorspelbaarheid".

De afspraken in het akkoord bieden volgens von der Leyen "solide fundamenten voor een nieuw begin met een oude vriend". Eerder dan blij voelt de Commissievoorzitter zich "tevreden en opgelucht" met de deal die het eerste vertrek van een lidstaat uit de Europese Unie definitief bezegelt. "Eindelijk kunnen we brexit achter ons laten. Europa blijft vooruitgaan", verzekerde von der Leyen.

De Britse premier Boris Johnson viert de handelsdeal voor de periode na de brexit als een overwinning. Op Twitter zette hij donderdagmiddag een foto van zichzelf met de handen juichend in de lucht. Daarbij schreef hij: "De deal is rond."

Johnson zal later op de middag ook een persconferentie geven waarin hij de details van de overeenkomst zal toelichten.

Onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk hebben een akkoord bereikt over hun handelsrelatie na 1 januari. Dat meldt de Britse overheid. Een harde brexit, waarbij de Britten zonder deal de Unie verlaten, is zo op het nippertje vermeden. Rond 16 uur wordt er een persconferentie verwacht.

Breekpunt in de handelsgesprekken tussen het Verenigd Koninkrijk en de EU is de toegang van Europese vissers tot Britse wateren. Al de hele dag worden daarover 'de laatste details' besproken. Het gaat om quota voor verschillende vissoorten en de snelheid waarmee de vangsten van Europese vissers worden afgebouwd. 

Lees: Visserij: het heikele brexitpunt waar ook Vlaanderen van wakker ligt

Wanneer er een principieel akkoord is over de handelsbetrekkingen tussen Europa en het Verenigd Koninkrijk, moet de deal nog bekrachtigd worden door zowel het Britse en het Europese parlement als de EU-lidstaten. Dat is een hele klus, want volgens de BBC bestaat het verdrag uit meer dan 2.000 pagina’s met veel technische details.

Nadat de EU-commissie groen licht gegeven heeft, zou het Europees Parlement het handelsakkoord volgens de BBC provisioneel goedkeuren. In januari zou dan een definitieve goedkeuring volgen, samen met de ratificering door de lidstaten.

Het akkoord zal mogelijke extra problemen aan de grens eind december en begin januari overigens niet voorkomen. Het Verenigd Koninkrijk verlaat op 1 januari nog altijd de interne markt en de douane-unie, met strengere controles tot gevolg.

Aan 10 Downing Street, de ambtswoning van de Britse eerste minister, staan tientallen journalisten al urenlang de kou te verbijten in afwachting van de aangekondigde persconferentie van Johnson. Hun geduld mag stilaan opgeraken, de Britse humor blijft intact.

Aanvankelijk klonk het dat Boris Johnson om 9 uur (Belgische tijd) een brexit-handelsakkoord zou aankondigen. Dat tijdstip werd vervolgens enkele malen uitgesteld, en de hele ochtend bleef het verlossende nieuws uit. Breekpunt is het visserij-akkoord, waarvan de laatste details nog besproken worden.

Viswoordspelingen konden niet uitblijven. ‘Still talking fish’, stelt Gavin Lee in zijn live-verslaggeving voor de BBC. En ook: ‘De gesprekken verlopen haring per haring, makreel per makreel.’

Ook op Twitter komen journalisten origineel uit de hoek. Het maakt het wachten op witte rook op deze kerstavond iets draaglijker.

Larry, de huiskat van 10 Downing Street, zorgde alvast voor wat vermaak voor de wachtende perslui:

Brexiteer Nigel Farage vreest dat het Verenigd Koninkrijk door het handelsakkoord dat op tafel ligt te nauwe banden blijft houden met de EU. "Een oorlog winnen is een ding, vrede winnen is iets anders", zei hij aan Talk Radio.

Farage voegde er nog aan toe te hopen dat de brexit "het begin van het einde van de Europese Unie" is. 

De teneur in de Britse pers over de nakende brexit-handelsdeal is opluchting, hoewel er wordt gewezen op de vele tekortkomingen, door tijdgebrek en andere hinderpalen. 

The Sun noemt het akkoord een 'zonnestraal aan de somberste hemel'. Het akkoord bevat op het eerste zicht alle cruciale punten, schrijft de krant, die Boris Johnson looft en naar Europa sneert. "De EU zal laten uitschijnen dat Johnson zich heeft overgegeven. Ze moet wel. Elke deal moet overkomen als een overwinning voor Brussel. Maar als het akkoord er uitziet zoals we verwachten, dan feliciteren we de eerste minister."

"Als de berichten over een doorbraak kloppen, betekent dat het einde van een buitengewone episode in de Britse geschiedenis, die veel verdeeldheid heeft gezaaid", schrijft Stephen Glover van Daily Mail. "Twee eerste ministers - David Cameron en Theresa May - zijn gevallen over het dossier of kregen een mes in de rug geplant. Het debat heeft familieleden tegen elkaar opgezet en vele vriendschappen verwoest. Uiteindelijk wordt de wil van de Britse democratie gevolgd."

George Parker van Financial Times wijst erop dat een deal niet zaligmakend is. "Dit is het eerste handelsakkoord in de geschiedenis waarbij er belemmeringen worden opgeworpen in plaats van weggenomen", schrijft hij. Maar toch is een akkoord de verhoopte uitkomst: "Het is fantastisch nieuws voor de bedrijven, na maanden van onzekerheid en het biedt een platform voor toekomstige samenwerking met Europa. Maak het officieel alsjeblieft."

Times-columnist Iain Martin concludeert dat de huidige gesprekken tussen Europa en China bewijzen dat het Verenigd Koninkrijk gelijk had om uit de Unie te stappen. "De Amerikaanse president-elect Joe Biden probeert een internationale coalitie op de been te krijgen, in de hoop dat westerse eenheid China ertoe kan bewegen zich minder agressief te gedragen rond onderwerpen als Hongkong. Groot-Brittannië, de voornaamste veiligheidspartner van de VS, staat klaar." Martin argumenteert dat Europa de omgekeerde beweging maakt en zich tegen China aanschurkt. 

Op de valreep blijken er toch nog enkele onduidelijkheden te zijn met betrekking tot de visserij. Volgens de BBC worden op dit moment de laatste details uitgeplozen. De zender meldt dat er nu wordt gesproken over een persmoment rond 10 uur Britse tijd, 11 uur Belgische tijd.

Hoewel er over de hoofdlijnen een deal is bereikt, wordt er volgens verschillende media nog altijd gesproken over de details. Volgens de Ierse minister van Buitenlandse Zaken Simon Coveney heeft het uitstel daarmee te maken. Volgens hem is er "een kink in de kabel" die waarschijnlijk te maken heeft met de details van het compromis over de visserij.

Al voor zijn premierschap ging Boris Johnson over lijken, schreven we vorig jaar. De Britse ambassadeur in Washington offerde hij op om zijn relatie met Donald Trump veilig te stellen. Daags nadien hemelde hij de diplomaat weer op. Deze januskop karakteriseert Johnson al sinds zijn studietijd in Oxford.

Herlees het portret van Boris Johnson.

De Britten verlieten eind januari de EU, maar zijn in de overgangsfase tot 31 december nog gebonden aan bestaande afspraken met het landenblok. Als er voor die tijd geen overeenkomst over handel is, valt die terug op de basisregels van de Wereldhandelsorganisatie (WTO). Daardoor zouden tijdrovende douaneprocedures en hoge invoertarieven aan de grens gaan gelden.

Het zag er lang naar uit dat een harde brexit nakend was. De onderhandelingen tussen Londen en Brussel lopen al maanden moeizaam, maar lijken de laatste dagen in een versnelling te zijn geraakt. De grote twistappels zijn vooral welke concurrentieregels van de Europese interne markt van kracht blijven voor de Britten, en de visserijrechten.

Brits eerste minister Boris Johnson en Europees Commissievoorzitter Ursula von der Leyen houden op dit moment telefonisch overleg om de laatste details van het handelsakkoord uit te werken. Dat meldt de BBC. Nog niet alles is helemaal uitgewerkt, maar er is wel een akkoord over de grote lijnen, zoals de visserij.

Na afloop zal Johnson een persconferentie houden. Eerder had BBC gemeld dat die persconferentie om 9 uur (Belgische tijd) zou volgen. Even later schreef BBC-journaliste Laura Kuenssberg echter op Twitter dat de timing kan afwijken.

De harde brexit op 1 januari zou er dan toch niet komen. De onderhandelaars van de Europese Unie en het Verenigd Koninkrijk lijken op weg naar een kerstakkoord.

Dinsdag al zei Michel Barnier, de Europese hoofdonderhandelaar, aan de internationale pers dat er gewerkt wordt aan ‘het laatste duwtje’ en op woensdag bleef de hoop op witte rook overeind. Een brexitdeal kan volgens bronnen van persagentschap Reuters tegen kerstavond worden afgesloten. “Het is een kwestie van het akkoord vandaag of morgen aan te kondigen”, sprak een EU-diplomaat op woensdag.

Lees het artikel.