Lied voor de anonieme soldaat

'foto's in de storm' is van het beste wat woestijn '93 al gemaakt heeft

Zijn nieuwe status als gesubsidieerd theatergezelschap doet Woestijn '93 blijkbaar goed. Niet alleen was er in Theater Zuidpool een niet geringe publieksopkomst - wat in het verleden wel eens anders was -, voor de premièrereeks van Foto's in de storm, ook de voorstelling behoort tot het beste van wat de Antwerpse groep al gemaakt heeft.

Antwerpen / Van onze medewerker

Peter Anthonissen

Tegen de achtergrond van zijn eigen oorlogservaringen schreef de van oorsprong Iraakse schrijver en regisseur Hazim Kamaledin, samen met Ilse Heip, een tekst over een soldaat in de oorlog. De politieke actualiteit dringt op onmiskenbare wijze het stuk binnen. Op het eind van de voorstelling spreekt het hoofdpersonage Domosi het publiek aan op een patstelling. De Leider, de Imam, houdt zich in een ark schuil en gebruikt duizenden burgers als levend schild. Domosi is de enige die daarvan op de hoogte is, maar wat moet hij doen? Heeft het überhaupt zin de andere mensen te verwittigen? Ze kunnen nergens heen, want aan de ene kant maakt de Leider hen deel van "een prachtig doelwit", en aan de andere kant staat de nietsontziende vijand klaar om "alles te verwoesten". Wegens haar concreetheid zorgt deze passage voor een stijlbreuk in de tekst, maar voor die schok valt iets te zeggen. Het gegeven wordt immers plots erg tastbaar.

De rest van het stuk speelt in een tijdloze wereld die enerzijds aan Arabische verhalen en anderzijds aan Griekse mythes refereert. De ene figuur doet aan Oedipus, de andere aan Orpheus denken. Voorts lijkt Domosi heel erg op Georg Büchners Woyzeck, de soldaat die door het systeem wordt platgewalst en in een vlaag van zinsverbijstering zijn vriendin Marie doodt. Ook Domosi staat zijn vrouw, Maria, naar het leven. Kamaledin volgt hem op een tocht die op het slagveld begint en hem naar zijn moeder, "de plek waar hij vandaan kwam", brengen moet. Onderweg wordt hij bezocht door stemmen, geesten en figuren uit zijn persoonlijke leven.

Onophoudelijk woedt intussen de oorlog. De soldaat staat machteloos tegenover het wapengekletter. Toch gunt Kamaledin Domosi aan het slot zijn individuele rust.

Meer nog dan zijn vroegere voorstellingen bewijst Foto's in de storm dat Kamaledin een heel eigen verhaal vertelt dat net zo eigenzinnig is als dat van, pakweg, Eric De Volder of Jan Lauwers. In het verleden was dat niet altijd even duidelijk en werd zijn osmose van westerse en oosterse theatervormen al te vaak geklasseerd onder de generaliserende term 'multicultureel theater'. Hoe onvruchtbaar die notie is, blijkt nu Kamaledin zijn kunst verder verfijnt. Foto's in de storm is een hechte en coherente voorstelling die gedragen wordt door vier goede acteurs. Onder anderen Jan Bollen en Tania Poppe springen op een zeer bewuste manier met het door Kamaledin aangereikte tekst- en bewegingsmateriaal om. Het nochtans loodzware aluminium decor van Kristof Morel, dat uit losse, verplaatsbare elementen bestaat, weten zij soepel te hanteren in wat een choreografie op zich wordt. Een opmerkelijke rol is tevens weggelegd voor componist Osama Abdulrasol, die sferische snaarmuziek afwisselt met snedige gitaaruithalen. De hele voorstelling ademt overigens een grote muzikaliteit uit, als zingt Kamaledin een poëtisch lied ter ere van de anonieme soldaat.

WAT: Foto's in de storm WIE: Woestijn '93 WAAR EN WANNEER: Nog op 16 november in de Stadsschouwburg Sint-Niklaas; op 8 december in Waaigat, Zwijndrecht; op 25 januari in MMT, Mechelen. Info op tel. 03/235.05.89, www.woestijn93.be.ONS OORDEEL: Een hechte en coherente voorstelling die gedragen wordt door vier goede acteurs.

Kamaledin vertelt heel eigenzinnig verhaal dat verder gaat dan 'multicultureel theater'