Liberalen niet opgezet met kritiek op het eigen nest

Wie woensdagochtend naar de radio luisterde, fronste wellicht de wenkbrauwen. Het onderwerp: de discussie binnen de kern over de besparingen die aangekondigd zijn bij het gevangenispersoneel. 393 jobs zouden daar op het spel staan. Achtereenvolgens kwamen minister van Justitie Annemie Turtelboom en vicepremier Vincent Van Quickenborne aan het woord. De eerste met de boodschap dat het aantal cipiers zich al op bodemkoers bevindt, de tweede met de waarschuwing dat iedereen inspanningen moet doen en het niet kan om neen zeggen tegen elke vorm van besparing. Niet bepaald hetzelfde geluid.

Binnen de partij wordt de tegenstelling genuanceerd. "Dit zijn gewoon twee aspecten van hetzelfde probleem", klinkt het op het kabinet-Van Quickenborne. "Die moeten nu verzoend worden, ze zullen daar wel uitraken." Volgens voorzitter Alexander De Croo is er helemaal geen sprake van een tegengestelde boodschap. "Er is enkel een verschil in nuance, maar dat is eigen aan het verschil in rol tussen een vakminister en een vicepremier."

Een vooraanstaand Kamerlid heeft het niet zo begrepen. "Volgens mij is dit symptomatisch voor de situatie waarin we ons bevinden." En die situatie is als volgt: Open Vld heeft nauwelijks nog een verhaal, de partij heeft geen fond meer. Dat zijn niet de woorden van het Kamerlid, wel van vicepremier en liberaal ondervoorzitter Van Quickenborne, deze week in Humo. Woorden die ex-voorzitter en Europees Commissaris Karel De Gucht dinsdagavond in Reyers Laat volmondig bijtrad.

'Liever eerst intern'
De analyse klinkt hard voor een partij die in de peilingen telkens verder wegzakt maar over een half jaar wél naar de kiezer moet. Voorzitter De Croo spreekt de beschouwing van zijn ondervoorzitter niet tegen. "De jongste jaren heeft het gezond verstand noodgedwongen moeten primeren op de ideologie. Maar op moeilijke momenten heb je wel dat ideologische kompas nodig, anders kun je geen knopen doorhakken. Op basis waarvan beslis je anders? Wie geen kompas heeft, dreigt te kapseizen." En de maatschappij verandert, ziet De Croo, dus moet de partij mee.

De voorzitter spreekt wel met klem tegen dat zijn partij op dit eigenste moment geen verhaal heeft. "We zijn een van de weinigen die dat wel hebben. We hebben overduidelijk een hervormingsverhaal, wij nemen onze verantwoordelijkheid op voor de volgende generaties." Vooral de kritiek van De Gucht zit De Croo hoog."In tegenstelling tot sommige andere periodes die de partij gekend heeft, koppelen wij dat verhaal bovendien aan realisaties."

De visie van Van Quickenborne moet worden gezien in het licht van het vernieuwingstraject dat de partij uitstippelt. Het startschot daarvan wordt gegeven op het liberale congres van 12 mei, dat moet uitmonden in een heus ideologisch congres in 2013. Toch betreuren verschillende partijleden de uitspraken van hun vicepremier. Niet dat iemand hem echt tegenspreekt, maar moest dat in de media? "Ik had liever gehad dat we daar eerst intern over hadden kunnen praten", zegt volksvertegenwoordiger Willem-Frederik Schiltz. Zijn Vlaamse collega Marino Keulen treedt hem bij. "Op deze manier geef je de indruk dat er verschillende kampen zijn in de partij. Dat mogen we vooral niet doen. Alle partijen, vooral de klassieke, staan voor een grote uitdaging op dit moment. Eerst en vooral moeten we nu zien dat we het goed doen op 14 oktober. Het harde werk van de lokale afdelingen mag je niet hypothekeren door in de media uitspraken te doen."

Het Kamerlid stelt het scherper. "Dezelfde analyse werd gemaakt na de verkiezingsnederlaag van 2009. Dus nu zeg je in feite dat je de afgelopen 2,5 jaar niets gedaan hebt. Terwijl er zoveel mogelijkheden liggen. Ik ben op zich helemaal niet pessimistisch, integendeel. Ik vrees alleen dat we onszelf nu in eigen voet schieten. We doen meer aan externe analyse dan aan intern overleg."