Liberale Mutualiteit zal leden informeren over palliatieve zorg en euthanasie: ‘Krijgen veel vragen over waardig levenseinde’

De Liberale Mutualiteit is het eerste ziekenfonds in ons land dat een structurele samenwerking aangaat met LEIF, de vereniging die streeft voor een waardig levenseinde voor iedereen. Medewerkers zullen voortaan cliënten informeren rond palliatieve zorg en levenseinde. Volgens professor Wim Distelmans - bezieler van LEIF - zal het akkoord een doorbraak zijn om meer Belgen wegwijs te maken in beslissingen rond levenseinde.

Twintig jaar geleden stemde het parlement wetten over patiëntenrechten, palliatieve zorg en euthanasie, die het mogelijk maakte dat er in datzelfde jaar voor het eerst een Belg euthanasie kreeg. Vlak daarna richtte Wim Distelmans - professor palliatieve zorg - de organisatie LEIF op met als doel landgenoten te informeren over die nieuwe wetten en mogelijkheden tot een waardig levenseinde. Die staan opgelijst in het LEIFplan, een document opgesteld samen met de overheid dat dankzij sponsoring en giften voor geïnteresseerden gratis bij onder meer apothekers en LEIF-punten te krijgen is.

Voor het eerst belooft ook een ziekenfonds mee te werken aan het informeren van leden over de mogelijkheden op een waardig levenseinde. De Liberale Mutualiteit sloot daarover een akkoord met LEIF. “Onze medewerkers hebben doorgaans al jarenlang een band met hun cliënten en ze krijgen - zeker wanneer iemand ernstig ziek is - heel wat vragen over wat nu precies kan in ons land op vlak van palliatieve zorg, euthanasie en levenseinde”, zegt Johan Van Tittelboom namens LM, een organisatie met 300.000 leden.

“Over het levenseinde hangt nog een zeker taboe. Het bespreekbaar maken van palliatieve zorg en niet meer willen leven is nog steeds niet evident in de hulpverlening. We vinden het daarom als ziekenfonds belangrijk om onze cliënten correct te informeren over hun rechten, maar we merkten ook een leemte in de kennis bij onze medewerkers.”

Alle maatschappelijke werkers en kantoormedewerkers krijgen de volgende maanden bij LEIF een opleiding over voorafgaande zorgplanning en de verschillende wilsverklaringen. Als cliënten dat wensen zullen de maatschappelijke werkers voortaan helpen met het opstellen van bijvoorbeeld een negatieve wilsverklaring (behandelingen die je niet meer wil wanneer je dat zelf niet meer kan aangeven door bijvoorbeeld dementie of coma), een wilsverklaring euthanasie (de wil om euthanasie te krijgen in een onomkeerbare coma) of een wilsbeschikking teraardebestelling (de wensen voor je uitvaart vastleggen).

“Wij zijn uiteraard geen artsen en van zodra we over iets twijfelen, wijzen we cliënten door, in de eerste plaats naar hun huisarts”, zegt Van Tittelboom. “Maar we zijn wel vertrouwde gezichten die de juiste antwoorden kunnen geven wanneer mensen met vragen zitten. Dat komt heel vaak voor.”

Dankzij financiële steun van de Liberale Mutualiteit voorziet LEIF voortaan ook in psychologische hulp voor nabestaanden van wie euthanasie krijgt. Volgens professor Wim Distelmans kan de samenwerking een gamechanger zijn.

“Dit is een uniek verhaal: voor het eerst steekt een ziekenfonds de hand uit naar een organisatie zoals LEIF. In Nederland is dat tien jaar geleden ook gebeurd met één zorgverzekeraar en daarna zijn alle andere zorgverzekeraars gevolgd. Natuurlijk zijn andere ziekenfondsen ook welkom bij ons. Het is trouwens een misvatting dat wij euthanasie promoten, we willen gewoon mensen de juiste informatie geven zodat ze zelf kunnen beslissen. Soms hoor je wel eens kritiek op die wet op euthanasie, maar ze is net heel liberaal. Wie er gebruik van wil maken, kan dat en wie dat niet wenst, hoeft er geen gebruik van te maken.”

Ondertussen loopt er een petitie bij LEIF met al meer dan 85.000 handtekeningen voor een uitbreiding van de wet, waarbij ook mensen met dementie euthanasie kunnen krijgen. “Op lezingen krijg ik daar de meeste vragen over. De samenleving is er klaar voor, maar er is afgesproken om ethische dossiers in consensus te behandelen in de federale meerderheid, dus het is lastig om dit op de politieke agenda te krijgen.”