Leven met een narcistische echtgenoot: ‘Zelfs onze kinderen wilden dat ik de relatie met hun vader verbrak’

Een narcist slaagt er vaak in om mensen te verleiden met mooie woorden en gebaren, maar achter dat masker schuilt een destructief persoon. Dorcas van der Smissen (48) is vijftien jaar getrouwd geweest met een narcist en vertelt haar verhaal. ‘Zelfs onze kinderen wilden dat ik de relatie met hun vader verbrak.’

“Vlak na de bruiloft veranderde mijn partner in een ander mens. Hij had weinig inlevingsvermogen en kon zich niet verplaatsen in mij”, zegt Dorcas van der Smissen, die na vijftien jaar het huwelijk met haar narcistische partner verbrak. “Tegen onze omgeving deed mijn ex altijd heel normaal en leuk. Zelfs zijn ouders hadden niets door.”

Dorcas kon in de ogen van haar partner niets goed doen. “Als ik de aardappelen verkeerd had gekookt, kon hij al boos worden en vaak werd hij ook fysiek agressief. Die onvoorspelbaarheid was om gek van te worden. Ik was zo ver verwijderd van mezelf. Op een gegeven moment zit je in zo’n negatieve spiraal dat je niet meer weet hoe je eruit komt. Zelfs onze kinderen wilden dat ik de relatie met hun vader zou verbreken.”

Ware aard

“Narcisme is een persoonlijkheidsstoornis”, zegt Alice Vlottes, psycholoog en expert in narcisme. “Op het eerste gezicht lijkt een narcist heel charmant, welbespraakt en sociaal. Ze zien er vaak goed en verzorgd uit, hebben een vlotte babbel, veel zelfvertrouwen en geven je het gevoel dat je belangrijk bent. Een narcist zal veel moeite doen om je te vangen, maar zodra hij of zij je heeft, komt zijn ware aard naar boven.”

“Narcisten hebben twee gezichten, kunnen geen kritiek ontvangen, worden om alles boos en kunnen zowel verbaal als fysiek zeer agressief worden. Ze hebben weinig inlevingsvermogen, maar weten rationeel gezien wel precies hoe ze je moeten inpalmen”, schetst Vlottes.

Relatie verbreken

De relatie met een narcist heeft zo vaak een grote negatieve impact op het zelfvertrouwen van de partner. Depressie, somberheid, angst en isolatie liggen op de loer. Het gevaar van narcisten is dat hun gedrag heel geleidelijk tot uiting komt. “Ze zijn geraffineerd en het eerste jaar zal je misschien helemaal niet doorhebben dat je partner een narcist is”, zegt Vlottes.

Vlottes legt uit dat een relatie met een narcist niet goedkomt en dat narcisme eigenlijk niet te behandelen is. “Narcisten voelen zich simpelweg vaak veel te goed om in therapie te gaan, want er is met hen niets mis. Dus ik behandel voornamelijk de partners van narcisten.”

Een relatie verbreken is vaak de beste oplossing, maar gemakkelijk is dat niet. Als partner wil je een relatie leuk en leefbaar houden. “Gelijkwaardigheid is belangrijk voor elke relatie. Besef dat je met een narcist nooit een gelijkwaardige relatie kunt opbouwen”, zegt Vlottes. “Ze zijn verslaafd aan aandacht en macht, hebben een groot ego maar geen empathie en zullen zichzelf altijd in het middelpunt zetten. Narcisten zien simpelweg niet in wat ze fout doen. Zelf stappen ze trouwens heel gemakkelijk van de ene in de andere relatie.”

Wat kun je verder doen?

“Wees niet uit op je eigen gelijk, want dat krijg je toch niet en zal alleen maar discussies veroorzaken. Verwacht niet veel van je partner, want het wordt niet beter.” Vlottes voegt eraan toe dat het heel belangrijk is om je eigen leven te leven. “Een narcist zal je misschien willen isoleren van je vrienden en familie en juist daarom is het belangrijk dat je emotionele steun kan vinden bij je omgeving. Doe dingen waar jij je goed bij voelt en probeer je zelfvertrouwen en waardigheid te behouden.”

Als je in een relatie zit, geniet dan van de leuke dingen die je samen doet, zoals etentjes en vakanties. “Mocht je toch een keer kritiek willen geven, pak het dan in als een compliment. Laat op een neutrale manier weten waar je grenzen liggen en verwacht geen begrip. Desondanks zal een narcist waarschijnlijk weinig doen met deze boodschap, dat maakt het zo ontzettend complex.”

Inmiddels is Dorcas al heel wat jaren verder en heeft ze een leuke en lieve nieuwe partner. “Ik hoop dat anderen het gedrag van hun narcistische partner herkennen en het hen helpt eerder aan de alarmbel te trekken. Het is ook belangrijk dat er meer aandacht uitgaat naar de impact van narcisme op kinderen.”