Geschiedenis
Leuke theorie of meer? Volgens VUB-prof is niet Tongeren, maar Lennik ‘de oudste’ van België
‘Niet Tongeren, maar Lennik is de oudste stad van het land.’ Tot die vaststelling komt VUB-professor Ronald Van Ham, na jaren opzoekwerk. Historici twijfelen nog aan die stelling, maar nu al is een vete in de maak. Terwijl het gemeentebestuur in Lennik al luidop fantaseert over een standbeeld van een Romeinse keizer, broedt Tongers burgemeester Patrick Dewael op de tegenaanval.
'De eerste stad' staat er op het logo van de stad Tongeren. De Limburgers pakken gráág uit met het feit dat zij de oudste stad van het land zijn en maakten er zelfs hun slogan van. Met hun Romeinse stadswallen en Gallo-Romeins Museum lokken ze elk jaar ook duizenden toeristen. Maar die toeristische troef dreigen ze in Tongeren nu misschien kwijt te spelen. Want VUB-professor Ronald Van Ham komt na nieuw onderzoek aan de hand van oppervlaktemetingen tot de conclusie: niét Tongeren, maar Lennik is de oudste nederzetting van België. En als we de prof mogen geloven, gaat het niet eens om een nipte overwinning. De oudste Romeinse vondst die ooit in Tongeren gedaan werd, dateert uit 15 voor Christus, terwijl er volgens het onderzoek van Van Ham 32 jaar eerder al sprake was van Lennik.
Centraal forum
Van Ham deed de historische vondst toen hij een boerderij kocht in Lennik en op zoek ging naar de geschiedenis van dat pand. Hij stootte op oude kaarten, waarop hij het toenmalige Lennik kon opdelen in 56 gelijke percelen waarvan de oppervlakte telkens overeenkwam met een zogenaamde 'centuria'. Die oppervlaktemaat - van 50,5 hectare - kwam alleen voor in de Romeinse tijd.
Die percelen zouden bovendien allemaal opgetrokken zijn rond een centraal 'forum', een marktplein dat elke Romeinse stad kenmerkt. Die typische indeling maakt Van Ham zeker van zijn stuk: Lennik is geen dorpje dat zich toevallig ontwikkelde, maar een Romeinse stad die bewust met rechte lijnen werd ingedeeld. En Van Ham denkt ook te weten wie de stichter was. Volgens hem gaat het om Quintus Tullius Cicero, een generaal van het leger van de Romeinse veldheer Julius Caesar, die tijdens de verovering van Gallië zijn kamp opzette dicht bij Lennik. In 47 voor Christus zou Caesar aan Quintus de toestemming hebben gegeven om daar een stad te stichten. Volgens Van Ham dankt deelgemeente Sint-Kwintens-Lennik z'n naam aan hem.
Op de toeristische kaart
De theorie van Van Ham wordt in de Vlaams-Brabantse gemeente op gejuich onthaald. Burgemeester Irina De Knop (Open Vld) wil bijkomend historisch onderzoek afwachten voor ze de titel officieel claimt, maar ziet nú al het potentieel. "Dat zou ons in één klap op de toeristische kaart zetten. Op ons marktplein staat een standbeeld van het Brabants trekpaard. Maar als dit verhaal klopt, moeten we misschien toch ook nog een Romeinse keizer op dat paard zetten." H
aar partijgenoot en burgemeester van Tongeren Patrick Dewael is minder enthousiast. Hij is niet bereid de titel 'eerste stad van België' zonder slag of stoot af te geven. "Ze mogen het proberen in Lennik, maar ze maken geen schijn van kans. En als het moet, dan trekken we met onze Ambiorix naar daar om de strijd fysiek uit te vechten." (lacht)
Weinig waarschijnlijk
Historici vermoeden dat het zo ver niet hoeft te komen. Zo noemt professor archeologie Wim De Clercq (UGent) het "weinig waarschijnlijk" dat Lennik effectief Tongeren van de troon zal stoten als oudste van het land. "Er zijn totaal geen archeologische opgravingen die erop wijzen dat er op die plaats ooit een Romeinse stad is geweest." Ook Guido Creemers, conservator van het Gallo-Romeins Museum in Tongeren, gelooft er niet in. "Als Lennik echt een Romeinse stad geweest is, zou daar al lang iets over ontdekt zijn. Het is een leuke theorie, maar meer niet.”
