Legale hasj is geen taboe meer in Marokko

Legalisering van medische cannabis leidt in Marokko tot geruzie onder islamisten. Maar de regering lijkt door te zetten, tot vreugde van veel boeren.

Marokko, een van de grootste hasjproducenten ter wereld, staat op het punt om een taboe te doorbreken. Want de Marokkaanse regering is bezig een wetsvoorstel door het parlement te loodsen dat productie, verkoop en gebruik van medische cannabis legaliseert. De regering wil hiermee een deel van de illegale productie bovengronds halen en “de inkomsten van boeren verhogen en hen beschermen tegen drugssmokkelnetwerken”.

Het plan veroorzaakt een verhit debat in de gematigd islamistische Partij voor Gerechtigheid en Ontwikkeling (PJD), de leidende partij in de regeringscoalitie en ook de grootste fractie in het parlement. Kritische PJD’ers beschuldigen de regering ervan dat zij van Marokko ‘Colombia’ wil maken en oud-premier en voormalig PJD-leider Abdelilah Benkirane kondigde via Facebook aan dat hij zijn partij-activiteiten uit protest opschort.

Maar premier Saadeddine Othmani, zelf ook van de PJD, is ervan overtuigd dat hij genoeg steun heeft van zowel het parlement als de koning, die in Marokko aan veel touwtjes trekt. Zijn regering benadrukt dat cannabis voor recreatief gebruik verboden blijft. Volgens de regering is legalisering voor medische toepassing nodig om het land te laten profiteren van de snel groeiende “kans die de legale wereldmarkt voor cannabis biedt”.

Kif uit de Rif

Cannabis wordt in Marokko over het algemeen kif genoemd, wat oorspronkelijk in het Arabisch zoiets als ‘plezier’ betekent, en wordt er al eeuwen verbouwd. Van oudsher wordt kif er gerookt in lange dunne pijpen. Toenmalig vorst Mohammed V verbood de teelt in 1956, toen het land onafhankelijk werd. Maar de productie is vooral in het noorden van het Rif-gebergte altijd doorgegaan en Marokko heeft tegenwoordig rond de 50.000 hectare aan cannabisvelden.

Wie door het arme, ruige noorden van de Rif rijdt, ziet de akkers openlijk langs de wegen liggen. Op bergflanken wordt de kif in terrasbouw geteeld en middels kanaaltjes en slangen bevloeid met water uit bergbeekjes. Via kustplaatsen als Nador en Al Hoceima worden de softdrugs vervolgens over zee naar Europa gesmokkeld. De autoriteiten pakken geregeld smokkelaars op, maar er is ook veel corruptie en in feite wordt de teelt grotendeels gedoogd. Zo belandt de bekende ‘Maroc’ in de Nederlandse coffeeshops.

Het is ook geen toeval dat binnenlandminister Abdelouafi Laftit, die de legalisering voorbereidt en het wetsvoorstel heeft opgesteld, zelf afkomstig is uit de vaak verwaarloosde Rif, waar in 2016 en 2017 nog grote protesten tegen de regering waren. De minister weet dat zijn land, ondanks het officiële verbod, jaarlijks naar schatting 700 ton cannabis produceert en dat de smokkel een miljardenbusiness is; 80.000 tot 120.000 gezinnen leven er van de kif.

Als de wet van kracht wordt, zullen naar verwachting zes gebieden in het noorden worden aangewezen waar cannabis mag worden verbouwd door boeren met een vergunning.

Er komt ook een toezichthouder, die planten certificeert, en boeren mogen hun oogst alleen nog verkopen aan een overheidsagentschap.

In de Rif zelf zijn de verwachtingen behoorlijk hooggespannen, zo bleek toen persbureau AFP onlangs de stemming peilde. “We leefden altijd in angst”, vertelde boer Mohamed Morabet te midden van zijn cannabisplanten. “Eindelijk komen we nu uit de illegaliteit.” Maar zijn collega Fadoul Azouz voorspelde ook een mogelijke schaduwkant. “Als dit voorstel wet wordt, zullen we minder problemen hebben. Maar we zijn bang dat de prijzen zullen dalen.”

Volgens de regering en haar medestanders hoeven de agrariërs zich daarover echter geen zorgen te maken. Uit onderzoek blijkt volgens de overheid dat boeren bij legale productie juist meer winst gaan maken dan bij illegale teelt.

“De cannabis is een nationale rijkdom voor de zorg”, zei de islamistische oud-minister Lahcen Daoudi, een van de pleitbezorgers van de wet, onlangs tegen de Marokkaanse nieuwssite Le360. “We moeten die hulpbron gebruiken om de levens te verbeteren van miljoenen mensen die nu in totale armoede leven.”

Libanon had primeur

Als de wet door het parlement wordt aangenomen en wordt goedgekeurd door de koning, is Marokko het tweede Arabische land dat cannabis voor medisch gebruik legaliseert. Vorig jaar had Libanon, eveneens een grote hasjproducent, al de primeur. In Libanon verzette de sjiitische partij annex militie Hezbollah (‘Partij van God’) zich tegen de legalisering, maar economische motieven wogen toch zwaarder. “We hebben morele en sociale bedenkingen, maar we moeten de economie nu op elke mogelijke manier bevorderen”, aldus parlementariër Alain Aoun volgens persbureau Reuters. “Het is de moeite van het proberen waard.”

Wereldwijd groeit de laatste jaren de acceptatie van cannabis. Er zijn nu tientallen landen waar de medische variant wettelijk is toegestaan. Slechts twee staten, Canada en Uruguay, hebben ook de productie, de verkoop en het gebruik voor recreatieve doeleinden gelegaliseerd.