Leerlingen hebben weinig klimaatkennis, blijkt uit bevraging: ‘Zet het in eindtermen’

Een op de tien gelooft niet dat de klimaatverandering een feit is. Bijna negen op de tien weten niet hoe de opwarming ontstaat. Zes op de tien denken dat kerncentrales grote hoeveelheden CO2 uitstoten. Ook ziet een op de tien steenkool als een hernieuwbare energiebron en wijt een op de vier de zeespiegelstijging aan zware regenval.

Het zijn enkele resultaten uit een representatieve bevraging bij 3.259 leerlingen uit de derde graad van het middelbaar onderwijs in Vlaanderen, Brussel en Wallonië en in zowel het aso, bso als tso. Die enquête is opgezet door de nationale lerarenorganisatie Oproep voor een democratische school (OVDS), die ijvert voor gelijke onderwijskansen.

Infrarode straling

De antwoorden tonen een tegenstelling: het engagement is groot. Zo zijn vier op de tien van de jongeren bereid het vliegtuig niet meer te nemen en wil de helft gerust minder vlees eten om de uitstoot in te perken. Maar met de kennis zit het niet goed. Slechts ruim een op de tien (13 procent) kan het juiste mechanisme van de opwarming (CO2 belet dat de infrarode straling de aarde verlaat) uit een rijtje opties herkennen. Dat is minder dan in 2015, toen OVDS een gelijkaardige enquête uitvoerde.

Bijna een op de vijf (17,5 procent) antwoordt nu ‘Ik weet het niet’, bijna drie keer zoveel als vier jaar geleden. Ruim vier op de tien (44 procent) van de leerlingen die het wel denken te weten, kiezen een fout antwoord waarbij ze de opwarming verwarren met het gat in de ozonlaag. Vier jaar geleden beging bijna de helft die fout.

Aso-leerlingen scoren systematisch beter. Het zijn ook vooral leerlingen uit de middenklasse en het aso die aan klimaatacties deelnemen en zich uit eigen interesse informeren. “Niet dat de resultaten voor het aso goed zijn”, zegt Nico Hirtt van OVDS. “Maar jongeren in lagere sociale klassen die vaker in het bso en tso zitten, ontberen nog veel meer kennis. Wil de overheid alle burgers meekrijgen voor klimaatactie, dan moet dat echt beter.”

Dat stelt ook Pieter Boussemaere, docent geschiedenis en klimaat aan de hogeschool Vives en auteur van Eerste hulp bij klimaatverwarring. In 2016 stelde hij vast dat de klimaatkennis onder studenten in de lerarenopleidingen ook pover is.

Eindtermen

“Gelukkig toont de nieuwe enquête ook hier en daar vooruitgang”, zegt hij. “Maar algemeen bevestigt ze het probleem. Dat verhelp je alleen door klimaatwetenschap concreet en helder in de eindtermen te zetten en ze doordacht en telkens aangepast aan het niveau van de leerling door de schoolcarrière te weven.”

Omdat dat nu niet gebeurt, is het volgens pedagoog en onderzoeker Pedro De Bruyckere (Arteveldehogeschool) niet fair leerlingen gebrek aan kennis te verwijten. “Het hoort nu niet bij de te kennen leerstof.”

Volgens De Bruyckere wil OVDS met de enquête mogelijk het debat beïnvloeden dat nu over de hervorming van de eindtermen in de tweede en derde graad loopt. “Dat is een valabel punt, maar ook heikel want klimaat wordt snel ideologisch. Het is nu aan het parlement om te beslissen of het verplichte leerstof wordt.”