Lagere opkomst voor vierde klimaatmars: ‘Willen politici leiders zijn die iets aan het probleem doen of ramptoeristen?’

Ligt het aan de oorlog? De energieprijzen? De vierde grote klimaatmars, met voorop de Keniaanse klimaatactiviste Elizabeth Wathuti, kende een wat kleinere opkomst: ‘Ons ecosysteem is tot voorbij het kritische punt geduwd.’

“Met dertigduizend!”, spraken Nicolas Van Nuffel en Zanna Van Renterghem van Klimaatcoalitie na afloop van de vierde nationale klimaatmars de aanwezigen toe onder de triomfboog van het Jubelpark. 30.000 is een pak minder dan de 50.000 die de organisatoren een jaar geleden telden op de eerste mars na corona. De Brusselse politie hield het in haar eigen telling op 25.000 deelnemers.

Volgens Van Renterghem was klimaatverandering op dat ogenblik in België ook veel tastbaarder: “Vorige zomer is de klimaatcrisis onze huiskamer binnengerold. Er vielen doden. Wie hier kon zijn, was er vandaag. Wij doen allemaal ons deel. We douchen minder, we zetten de verwarming uit, we nemen de fiets. En de politici? Willen zij leiders zijn die iets aan het probleem doen of ramptoeristen?”

Overwinsten

Aanleiding tot de mars was de internationale klimaatconferentie COP27 van de Verenigde Naties die over twee weken start in het Egyptische Sharm-el-Sheikh. Een groep ontwikkelingslanden die zes zevende van de wereldbevolking vertegenwoordigen zal er de op de COP26 in Glasgow gelanceerde oproep aan rijkere landen herhalen om zich te verbinden tot klimaatschadeloosstellingen. De wat onder de verwachting gebleven opkomst lijkt indicatief voor hoe zorgen over energiefacturen en voedselprijzen die om het klimaat wat hebben verdrongen.

“Nochtans hebben de natuur en onze facturen dezelfde vijand: fossiele brandstoffen”, zegt Nicolas Van Nuffel. “Omdat we vasthangen aan een verouderd model zijn we de speelbal van gas- en olieprijzen. De voedselprijzen exploderen, maar lokale landbouwers komen niet meer rond.” De Klimaatcoalitie eist onder meer een belasting op de overwinsten van energiebedrijven en een huisvestings- en energiepact. Ze wil ook aandacht voor het mondiaal voedselsysteem, dat lijdt onder droogte en de overstromingen.

Ook Van Nuffel relativeert het opkomstcijfer en erkent dat er sinds de eerste mars in 2018 best al wat stenen zijn verlegd. “Zonder de mobilisatie van de klimaatmarsen van 2018, 2019 en 2020 zou Europa zich niet hebben verbonden tot een klimaatwet die nul CO₂-uitstoot beoogt tegen 2050”, zegt hij. “Dat is de verdienste van mensen die in heel Europa op straat kwamen. Het cijfer van de dag is daarom niet zozeer 30.000, het is het vrij algemeen geworden besef dat elke 10 procent van een graad nu telt.”

Twee generaties leken erg sterk vertegenwoordigd op de mars: tieners/twintigers en zestigplussers. Voorop liep een man met een kartonnen bord dat aangaf dat hij 98 is en bekommerd is om zijn vijf kleinkinderen. Een klimaatmars is na drie edities stilaan een kleine competitie van originaliteit op de individuele kartonnen borden. Met deze keer onder meer: ‘Ik hou van de zee, maar niet onder mijn canapé’, ‘Mega Mindy, de tijd is om’ of ‘Pvda, Partij van de Auto’. In Brussel leidt de partij heel actief het verzet tegen pogingen om via circulatieplannen wijken autoluwer en gezonder te maken.

Net als bij vorige edities was de klimaatmars in die zin uniek in zijn soort doordat politiebegeleiding amper zichtbaar was en er aan het eind geen veegmachines van Net Brussel bij te pas komen. Zelfs het kleinste papierpropje wordt door een medemanifestant meteen opgeraapt.

Elizabeth Wathuti

Helemaal vooraan in de mars liepen vertegenwoordigers van vijf inheemse Braziliaanse bevolkingsgroepen die hun dorpen bedreigd zien door het voortkappen van het Amazonewoud en heel concreet de Braziliaanse president Jair Bolsonaro. Tussen hen in, wat bedeesd, stapte de Keniaanse klimaatactiviste Elizabeth Wanjiru Wathuti (27). Zij is oprichtster van het Green Generation Initiative, dat jonge mensen liefde voor de natuur wil bijbrengen en 30.000 boomplantingen realiseerde in Kenia.

Wathuti, die weleens wordt omschreven als de Afrikaanse Greta Thunberg, reist de wereld rond om aandacht te vragen voor hoe fatale klimaatverandering in haar werelddeel nu al een realiteit is. “De verdere opwarming maakt grote delen van mijn land onbewoonbaar”, sprak ze aan het eind van de mars. “Ons ecosysteem is tot voorbij het kritische punt geduwd. Wij ervaren nu een nooit eerder gezien gebrek aan water en voedsel. Maar leiders lijken van het probleem weg te kijken. Wij willen klimaatgerechtigheid.”

België was de laatste stop van Wathuti. Ze bracht zaterdag een bezoek aan Pepinster, en reist hierna door naar Sharm-el-Sheikh waar ze de conferentie gaat toespreken. “Wij deelden onze ervaringen”, vertelt ze. “De mensen in Wallonië zagen die bewuste dag hun levens opeens zomaar wegspoelen. Op dit ogenblik worden over het Afrikaanse continent 20 miljoen mensen geconfronteerd met extreme honger. En overal, van Wallonië tot in Kenia, hoor je mensen hetzelfde zeggen: ‘Het enige dat we niet meer te verliezen hebben is hoop.’ Gerechtigheid betekent dat rijke landen die hebben geprofiteerd van de natuurlijke rijkdommen van andere, zoals het mijne, de schade op een duurzame manier herstellen. Ik vraag respect en steun voor de mensen die op de frontlinie van deze crisis leven. De catastrofe zal enkel groter worden en we kunnen niet langer wachten.”