‘Laat ons hopen dat iedereen zich gedraagt’: meerderheid hoopt debat over stikstof zonder kleerscheuren door te komen

Lees de laatste ontwikkelingen over het stikstofdossier in ons liveblog.

Waarom komt het parlement vanmiddag samen?

N-VA, Open Vld en cd&v moeten uitleg komen geven bij de diepe crisissfeer die nu al dagen door de Vlaamse regering giert. Simpel gesteld raken de drie het maar niet eens over een plan om de stikstofuitstoot in Vlaanderen te verlagen. Vooral de inspanning die van de boeren wordt gevraagd, blijkt politiek dynamiet.

Al drie dagen zweeft de regering tussen leven en dood. Zondagavond kondigde Vlaams minister-president Jan Jambon (N-VA) aan dat een meerderheid van de regering een conceptnota had goedgekeurd met daarin de krachtlijnen van het nieuwe stikstofakkoord. Alleen cd&v weigerde de tekst te onderschrijven. Die partij moest volgens Jambon dan maar kiezen: inbinden of ophoepelen. Maar cd&v wil nog altijd verder onderhandelen.

De oppositie eiste maandag al dat Jambon tekst en uitleg kwam geven bij het ‘akkoord’ in het parlement. Uiteindelijk werd dit nog een dagje uitgesteld om tijd te kopen. Parlementsvoorzitter Liesbeth Homans (N-VA) maakte bekend dat het debat dinsdagmiddag om 14 uur zou plaatsvinden, en dat de voltallige regering op het appel werd verwacht. Straks zullen alle regeringspartijen dus kleur moeten bekennen: willen ze nog verder met deze regering of niet?

Wat mogen we verwachten?

Wellicht zal regeringsleider Jambon met een statement komen waarin hij zijn ultimatum van zondag toch een beetje afzwakt. Hij zal erkennen dat er meningsverschillen zijn binnen de ploeg, en ruimte laten om de brokken te lijmen. De voorbije uren en dagen is het binnen N-VA beginnen dagen dat de druk op cd&v namelijk weinig uithaalt. De Vlaams-nationalisten willen er alles aan doen om de crisis in de Vlaamse regering te bezweren. Anders heeft het Vlaamse beleid gefaald.

Een belronde binnen de drie meerderheidspartijen toont aan dat iedereen het debat zonder kleerscheuren wil doorkomen. Hier en daar werden voor het debat al telefoontjes uitgewisseld. Binnen de partijen zelf zaten de fracties vanochtend samen. “Als de andere partijen oprecht menen dat ze nog een akkoord willen, dan moeten ze zich daar ook naar gedragen”, zegt een hooggeplaatste bron binnen N-VA. Bij cd&v en Open Vld klinken gelijkaardige geluiden.

Toch houden sommigen hun hart vast voor wat er in de hitte van het moment kan gebeuren. Zo is er bij cd&v en Open Vld veel wrevel over de demarche van N-VA om het akkoord van zondagavond voor te stellen als een goedgekeurde conceptnota. Volgens specialisten bestaat daar geen grondwettelijke basis voor. Open Vld-parlementslid Gwendolyn Rutten stuurde hierover al een gepeperde e-mail naar de diensten van Liesbeth Homans (N-VA).

“Laat ons hopen dat iedereen zich als een meerderheidspartij zal gedragen”, klinkt het op een ministerskabinet.

Hoe staan de verschillende partijen tegenover elkaar?

Na de vijandigheden van de voorbije dagen klinken ze opvallend mild. Binnen N-VA leeft nog steeds de hoop dat er op de ministerraad van komende vrijdag een stikstofakkoord kan worden afgeklopt door de drie regeringspartijen, inclusief cd&v dus. Het grote probleem is volgens N-VA en Open Vld wel dat de inhoudelijke eisen van cd&v een nieuw openbaar onderzoek vereisen, waardoor het stikstofakkoord de facto over de verkieizingen zou worden getild. Dat is absoluut geen optie.

Minister van Omgeving Zuhal Demir (N-VA) heeft de opdracht gekregen om de conceptnota van afgelopen zondag te verwerken in formele documenten. Het is de bedoeling dat die vrijdag op de tafel van de ministerraad belanden. Maar het idee dat de tekst van zondag te nemen of te laten is, lijkt gezien de impasse moeilijk vol te houden. In de komende drie dagen kan er nog veel verschuiven achter de schermen.

Open Vld legt de bal in het kamp van cd&v. Dat zij nu maar eens met een voorstel komen waarmee ze akkoord zouden kunnen gaan, en wat zeker géén nieuw openbaar onderzoek zou vereisen, klinkt het. Ergens in die minimale onderhandelingsmarge moeten de drie elkaar vinden. Anders botsen ze vrijdag op dezelfde muur als afgelopen zondag.

En de oppositie?

Reken er maar op dat die zich vanmiddag stevig gaat uitleven. Vooruit is naar eigen zeggen bereid om een wisselmeerderheid aan te bieden om het stikstofakkoord goed te keuren, maar dat lijkt toch vooral een manoeuvre om de druk op de regering te verhogen. Cd&v volledig vervangen in de regerering is voor Vooruit geen optie. De socialisten zullen er vooral op hameren dat de regering-Jambon blijft kibbelen over stikstof, terwijl de wachtlijsten in de zorg en de problemen in het onderwijs blijven aanslepen. Idem bij de groenen.

Voor Vlaams Belang is het stikstofakkoord mee goedkeuren absoluut geen optie. De partij voert al maanden campagne tegen het stikstofakkoord, omdat dat volgens haar de doodsteek zal geven aan de Vlaamse landbouw. Vlaams Belang zal in het halfrond stevig van leer trekken tegen de ‘onkunde’ van Jambon I.