La Palma groeit met 30 voetbalvelden lava, maar dat moet nog wel even afkoelen: ‘Enkele jaren voor je erop kunt’

Op het moment dat de lavastroom het koele zeewater raakte, kolkten grote wolken witte stoom de lucht in. De giftige gassen en explosies waar de autoriteiten voor vreesden, bleven onder controle. De gunstige wind blies de dampen richting zee, omwonenden hadden er geen last van. Een geluk bij een ongeluk, want het natuurgeweld trok al een spoor van verwoeste gebouwen. Ruim zesduizend mensen moesten hun huizen verlaten, nadat op 19 september de Cumbre Vieja-vulkaan vuur begon te spuwen.

De stollende lavastroom vormt nu een nieuw schiereiland met een omvang van 20 hectare. “Alsof je een stuk evolutie met eigen ogen kunt zien”, zegt Rob Govers, universitair hoofddocent in tektonofysica aan de Universiteit Utrecht. Bijzonder, want “normaal zijn deze geologische processen zo langzaam als ik weet niet wat”.

Hoe heet de lava nu is, valt lastig te bepalen, zegt Govers. Toen de lava aan de mond van de vulkaan naar buiten stroomde, bedroeg de temperatuur meer dan 1.000 graden. Op haar weg naar beneden koelde de massa af, om nog meer warmte te verliezen in het koele water.

Afkoelen

Toch is het nieuw gevormde land nog veel te warm om te betreden. Govers: “Over een jaar zal het gestolde lava aan het strand genoeg afgekoeld zijn om je erop te begeven. Althans, de oppervlakte. Een halve meter diep is de temperatuur makkelijk een paar honderd graden.”

Voordat mensen het land kunnen gebruiken, moet de vulkanische grond dus enkele jaren afkoelen. “Voorlopig moet je je sowieso afvragen waarom je daar überhaupt iets wil beginnen”, zegt Govers. “Het nieuw gevormde land is op den duur zeer vruchtbaar, nu is het nog een gortdroog maanlandschap.’

La Palma is niet het enige eiland dat plots een paar hectare aan land wint. Wereldwijd ontstaan regelmatig nieuwe stukken land door vulkaanuitbarstingen: IJsland dijt om de zoveel tijd uit door vulkaanuitbarstingen en ook Hawaii ziet de oppervlakte af en toe toenemen.

In Hawaii leidde 3 hectare in 1955 gestold lava tot een rechtszaak. Een echtpaar wiens landgoed aan het stuk nieuwe, vulkanische grond grensde, vond dat het land hen toebehoorde. De rechter gaf het echtpaar ongelijk: iedereen op het eiland moest van het nieuwe land kunnen genieten.

Vrijdag ontstond op de Cumbre Vieja-vulkaan een derde scheur. Daardoor banen zich twee nieuwe lavastromen een weg naar buiten, melden Spaanse media, die op hun pad naar beneden al meerdere huizen opslokten. Het is de vraag of de twee extra lavastromen zich bij de hoofdstroom voegen of hun eigen pad naar beneden volgen. In het tweede geval worden nieuwe huizen getroffen en nog meer mensen geëvacueerd moeten worden.