Kwart van de Vlamingen beweegt te weinig, maar zo doe je er iets aan: ‘Kleine inspanningen maken samen groot verschil’

Ruim een kwart van de volwassen Vlamingen beweegt te weinig en haalt niet de gezondheidsaanbeveling om 150 minuten per week matig tot intensief te bewegen. Dat blijkt uit de nieuwe Preventiebarometer van Sciensano. Nochtans verhoogt sport je levenskwaliteit, zegt sportkinesist Lieven Maesschalck. Dit zijn zijn tips om meer te bewegen en te sporten.

“Veel beginnende sporters hebben al vroeg erg hoge verwachtingen, daardoor worden ze ook sneller teleurgesteld.” Als sportkinesist werkte ­Lieven Maesschalck met de Rode Duivels en olympische atleten, maar dat betekent niet dat hij moeite heeft om zich in te leven in mensen die niet uitsluitend uit spiermassa en volkorenpasta bestaan.

Volgens de Preventiebarometer van Sciensano beweegt ruim een kwart van de volwassen Vlamingen beweegt te weinig. Drie op de vier van hen geven wel aan dat ze de intentie hebben om daar iets aan te veranderen, maar dat vooral tijdsgebrek een grote belemmering vormt. “Dat is jammer, want dankzij sport kun je je levenskwaliteit optimaliseren. Bewegen zorgt ervoor dat je je energieker voelt en dat je immuniteit erop vooruitgaat. Het is dus een investering in jezelf.”

Dat geloven we graag, maar waarom hebben mensen dan zoveel moeite om het vol te houden?

“Het heeft te maken met prioriteiten stellen. Vaak geven mensen aan dat ze het moeilijk vinden om binnen hun drukke agenda tijd te maken voor sport, maar tijd is dan niet de voornaamste reden van hun probleem. Ze geven voorrang aan een ander aspect van hun leven. Sportiviteit draait rond twee componenten: bewustwording en volharding. Je moet inzien waarom sport nodig is en vervolgens manieren vinden om er concreet mee aan de slag te gaan. Beide zijn moeilijk.”

Kan iedereen zomaar sportief worden?

“Ik denk dat we een onderscheid moeten maken tussen bewegen en sporten. Niet iedereen heeft aanleg om te sporten, maar bewegen is eigenlijk de essentie van het leven. We doen het voortdurend en het heeft een positieve invloed op onze gezondheid. Want zelfs door gewoon naar kantoor te wandelen of naar school te fietsen, werk je aan je conditie.

“Er is dan ook niet veel nodig om dat nog meer te doen. Ik raad mensen bijvoorbeeld aan om alle verplaatsingen binnen een straal van een kilometer rond hun huis te voet te doen. Daarnaast kunnen ze ervoor kiezen om telkens de trap te nemen in plaats van de lift te gebruiken. Dat zijn kleine inspanningen en het klinkt misschien banaal, maar dergelijke kleinigheden kunnen samen een groot verschil maken.

“Vaak is het ook een kwestie van proberen en volhouden voor iemand een sport vindt die hem ligt. Het is logisch dat niet iedere trainingssessie vanaf de eerste keer leuk is, mensen vinden er vaak pas plezier in zodra ze wat meer ervaring ­hebben.”

De afgelopen jaren kregen groepslessen voor sportievelingen steeds meer succes. Hoe beïnvloedt die sociale component de sportieve prestaties?

“Ik raad vaak aan om samen met vrienden te sporten, omdat het ervoor zorgt dat mensen langer volhouden. In de eerste plaats omdat je door die sociale verplichting minder snel geneigd bent om je vaste trainingssessie in de sportschool of in het zwembad af te zeggen. Daarnaast kan het ook helpen om samen naar een concreet doel toe te werken. De directe vergelijking met anderen zorgt er dan weer voor dat je beter weet waar je staat, en het is ten slotte mogelijk om sneller motivatie te krijgen wanneer het even moeilijk gaat.

“Ik zie dus vooral voordelen in het samen sporten, al moeten mensen die meer willen bewegen zelf uitmaken hoe vaak ze dat liefst willen doen. Sommige sporters zullen immers altijd voor soloactiviteiten kiezen.”

Werkt die vergelijking met anderen ook geen frustratie in de hand?

“Dat risico is er vooral bij apps als Strava, waarmee mensen hun loopparcours kunnen delen. Mensen kunnen hun lichaam en sportieve prestaties daar vergelijken met anderen, die misschien al veel langer trainen. Wie toch ontmoedigd raakt door de snelheid waarmee vrienden vooruitgang boeken, raad ik aan om zijn huidige situatie met de startpositie te vergelijken. Zo kunnen ze zichzelf beter evalueren.

“Het blijft ook belangrijk om realistische doelen te stellen die je op korte termijn kunt behalen. Zelfs als je je grenzen telkens maar een klein ­beetje verlegt, kan dat energie geven om verder te gaan. Regelmaat inbouwen en iets volhouden is beter dan meteen hoog mikken en vervolgens afhaken. De nieuwe apps die sportprestaties meten, kunnen mensen ook helpen om meer te bewegen. Ze registreren zoveel data dat ze bepaalde patronen kunnen opsporen waar we zelf niet altijd bij stilstaan.”

Hoe kunnen mensen de overstap van ‘bewegen’ naar ‘sporten’ maken?

“Wie op een hoger niveau wil gaan sporten en er bijvoorbeeld van droomt een marathon te lopen of om de Mont Ventoux te beklimmen, heeft er baat bij om begeleiding te zoeken. In de eerste plaats gaat het dan om medische ondersteuning. Een screening van het hart kan aantonen wat fysiek mogelijk is en zorgt ervoor dat gezondheids­problemen sneller opgespoord worden.

“Daarnaast zijn er ook private en universitaire instellingen waar coaches concrete tips kunnen geven, die aangepast zijn aan de noden en wensen van individuele sporters. Vaak worden daar trainingsschema’s opgesteld nadat cliënten verschillende fysieke proeven hebben afgelegd. Voor intensieve sporters is die individuele begeleiding nodig omdat ieder lichaam anders is, en omdat telkens andere spieren ontwikkeld moeten worden. Wie bijkomend advies wil, kan gerust ook bij zijn huisarts aankloppen.”

Hoe belangrijk zijn gezonde voeding en ­voldoende slaap voor mensen die aan hun conditie werken?

“Wie echt een gezond lichaam wil krijgen, kan die aspecten niet negeren. Het blijft een en-en-­verhaal. Net zoals fysieke en mentale gezondheid ­eigenlijk twee kanten van eenzelfde medaille zijn die elkaar telkens beïnvloeden. Al besef ik dat het niet voor iedereen makkelijk is om met al die aspecten voortdurend rekening te houden.”