Kunnen we opgelucht ademhalen nu de gasprijzen dalen? ‘Het structurele probleem hebben we niet opgelost’

De prijzen op de toonaangevende Amsterdamse gasbeurs (TTF) noteren woensdag rond 120 euro per megawattuur voor de komende maand. Dat is bijna drie keer lager dan in augustus, het voorlopige hoogtepunt van de energiecrisis, met waanzinnige prijzen tot 350 euro per megawattuur.

Energiespecialisten in binnen- en buitenland zien twee belangrijke redenen voor de prijsval. Eén: het warme herfstweer, waardoor huishoudens minder gas verbruiken. Volgens de huidige weersvoorspellingen zal de temperatuur in Noord-Europa tot begin november relatief hoog blijven.

Twee: de (over)volle gasreserves in Europa. De lidstaten hebben er de voorbije maanden, onder druk van de Commissie, alles aan gedaan om hun voorraden aan te vullen. En dat is hen ook gelukt. Onder meer Frankrijk, Duitsland, Italië en Polen hebben hun reserves intussen voor meer dan 90 procent gevuld. Het doel van de Commissie was 80 procent vullingsgraad tegen november.

Het gevolg is dat de gasleveringen die vandaag Europa binnenkomen de prijs stevig drukken. Het gaat dan vooral om de ‘dagmarkt’: de verkoop van gas op ultrakorte termijn. Op de Nederlandse TTF-beurs is de dagprijs nu gezakt tot 60 euro per megawattuur. Op de Belgische ZTP-beurs is dat zelfs 20 euro per megawattuur. In Spanje liggen intussen meer dan 35 tankers met vloeibaar gas aan boord te wachten om hun waar te kunnen lossen, meldt persagentschap Reuters.

Omdat de Europese elektriciteitsprijzen nauw samenhangen met de gasprijzen dalen ook die fel. Op de Belgische stroommarkt (Belpex) schommelt de prijs rond 200 euro per megawattuur.

Tijdelijk

Hoera? Zoals steeds geldt: te vroeg victorie kraaien is riskant. Op langere termijn - richting de jaarwisseling, de lente van volgend jaar en ook de winter daarop - blijft de Europese gasprijs schommelen rond 140 euro per megawattuur. Geen waanzinnig bedrag, maar wel nog steeds bijzonder hoog. Zeker als je het vergelijkt met wat gezinnen en bedrijven tot voor de crisis betaalden voor gas: jarenlang lag dat rond 20 euro per megwattuur. Tot zeven keer minder dus.

En de winter komt eraan, daar valt niet aan te ontsnappen. Als straks de vrieskou op de deur klopt, is de kans groot dat de gasprijzen toch weer zullen stijgen. Het weerinstituut ECMWF voorspelt bovendien dat het Europese continent in november en december te maken zal krijgen met kouder weer dan normaal. Met minder wind en regen ook, wat slecht nieuws is voor de productie uit windmolens en waterkrachtcentrales. (Al wordt elders een opvallend milde winter voorspeld.)

“Deze prijsdaling is goed nieuws voor de consument. Beter zo dan omgekeerd. Maar veel meer moet je er écht niet van maken. We zullen moeten wennen aan dat gejojo van de gasprijs”, zegt André Jurres, energiespecialist en CEO van Volt Energy. “Dit is een tijdelijke daling, omdat we het structurele probleem - een tekort aan gas door de economische oorlog met Rusland - niet opgelost hebben. Ooit zullen we dat wel doen, over een paar jaar, maar daar zijn we gewoon nog niet.”

Vandaar ook dat België blijft strijden voor een prijsplafond op de Europese gasmarkt. Al maanden lang wordt binnen Europese cenakels gedebatteerd over de komst van een soort maximumprijs. Nu lijkt de discussie beslecht. De Commissie heeft concrete voorstellen klaar. Later deze week zitten de staats- en regeringsleiders, onder wie de Belgische premier Alexander De Croo, samen.

Consument

Nog dit: voor de consument zelf verandert er momenteel weinig. Het heeft geen zin om halsoverkop op zoek te gaan naar een nieuw energiecontract naar aanleiding van de recente prijsdaling. Jurres: “Leveranciers bieden alleen nog variabele contracten aan. Als de prijzen dalen, wordt dat dus verrekend. Dat gebeurt automatisch. Als de huidige prijsdaling aanhoudt, kan het voor sommige mensen misschien nuttig zijn een herberekening van hun hoge voorschotfactuur aan te vragen bij hun leverancier. Maar daarvoor lijkt het me misschien toch nog wat vroeg.”

Een soortgelijk geluid bij Test Aankoop. “Variabele contracten nemen prijsstijgingen en prijsdalingen mee. Dat gebeurt volgens hun indexering: op kwartaalbasis of maandbasis. Veranderen omdat de prijzen nu zakken heeft dus niet veel zin”, laat woordvoerder Simon November weten.