Krekels en wormen voor Minoes, is dat wel een goed idee?

‘I love my cat’ staat op het blikje. Het ruikt als normaal kattenvoer en oogt als een lichtbruine crème met fijne stukjes erin. Zouden dat stukjes zwarte-soldaatvlieglarve zijn, waaruit dit voer voor 60 procent bestaat? Of zijn het aardappelkruimels, die samen met onder meer kattenkruid, zalm- en lijnzaadolie door de crème zijn gemengd? Snoetje (3 jaar) zal het worst wezen. Samen met vier andere katten vormt zij het testpanel dat moet bepalen of het nogal prijzige hapje de moeite waard is, of niet.

Trends in huisdierenvoer volgen vaak die van hun baasjes. Zweren de tweevoeters bij ‘natuurlijk’, onbewerkt eten, of volgen zij een graanarm dieet, dan krijgen Vlekkie en Minoes dat ook in hun bak. Door de groeiende aandacht voor de milieu- en klimaatgevolgen van de grootschalige vleesindustrie winnen insecten als alternatieve, duurzame bron van eiwitten nu langzaam aan populariteit, ook bij dierenliefhebbers. Even googelen op ‘insecten in dierenvoer’ levert allerlei suggesties op voor voer dat ‘hyperallergeen’, ‘vegetarisch’ en ‘duurzamer’ zou zijn. Maar kloppen die milieu- en gezondheidsclaims ook allemaal?

Vegetarisch is het voer natuurlijk niet. De zwarte soldaatvlieg, de meelworm en de krekel zijn niet erg knuffelbaar, maar behoren wel degelijk tot het dierenrijk. Bovendien bevatten veel blikken en pakken kattenvoer nog altijd visolie. Het grote voordeel van insecten boven varkens, kippen en runderen als eiwitbron is dat ze relatief veel eiwitten bevatten – vooral als je ze als larve al verwerkt tot voer. Een meelworm kan in zijn geheel door de kattenprak worden vermalen, terwijl een varken of kip voor bijna de helft van het gewicht (botten, veren) oneetbaar is. Insecten zijn bovendien makkelijker te stapelen in een fabriek en hun voer vereist over het algemeen minder land- en watergebruik.

Duurzaamheid van insectenkwekerijen

Toch formuleert diervoedingsexpert Dennis Oonincx van de Universiteit Wageningen erg voorzichtig als het gaat over de duurzaamheid van insectenkwekerijen. Die is nogal afhankelijk van het soort insect en het voer dat ze krijgen, de locatie, regelgeving en andere omstandigheden. “Het ligt eraan waarmee je het vergelijkt en welke aspecten je beoordeelt.” De productie van een kilogram meelwormeiwit gaat gepaard met minder broeikasgasuitstoot en vergt minder land, maar vereist meer energie dan een kilogram eiwit van kip of melk. Als dat groene energie is, maakt dat de eiwitten wel weer wat duurzamer.

Bovendien is het een jonge industrie, die nog veel kan innoveren. “Je moet vooral kijken naar wat het betekent in de praktijk”, zegt Oonincx. “In Frankrijk is een vliegenfabriek gebouwd, pal naast een tarweverwerkend bedrijf. De restwarmte van het bedrijf gaat naar de vliegenfabriek, de organische resten dienden als voedsel voor de vliegen. Dat is heel duurzaam. Maar gebruik je als insectenvoedsel organische reststromen die je anders voor biobrandstoffen zou gebruiken, dan is dat niet altijd duurzaam.”

Bij kattenvoer is de hele discussie sowieso anders, omdat dit normaliter restproducten bevat uit de vleesindustrie. “Je gebruikt de overgebleven kippennekjes, geen kipfiletjes. Misschien win je wat op het vlak van landgebruik, maar voor de CO₂-uitstoot zal het weinig uitmaken.”

Gezondheidsclaims

Dan de gezondheidsclaims. Van verschillende eetbare insecten die zijn onderzocht – slechts een fractie van de miljoenen soorten – is bekend dat ze hoogwaardige eiwitten en vetzuren bevatten. Maastrichtse onderzoekers zagen dat mensen meelwormeiwitten net zo makkelijk verteren en in de spieren opnemen als eiwitten van koemelk. Dat is goed nieuws voor de insectenindustrie.

Wat het effect is op onze gezondheid, zegt hoogleraar Luc van Loon, is echter nog niet onderzocht: dat hangt onder meer af van hoe de eiwitten worden verwerkt in voedselproducten. Voor het effect van de eiwitten op katten en honden geldt waarschijnlijk hetzelfde, maar degelijk onderzoek is erg schaars. Onderzoeker Guido Bosch uit Wageningen ploos de beschikbare publicaties na en vond geen deugdelijk onderzoek dat allerlei gezondheidsclaims bevestigt. ‘Gezond voor de nieren’, ‘probiotische werking’, ‘anti-allergeen’: het zou zomaar kunnen, maar hard bewijs ontbreekt.

Of we het klimaat ermee dienen en de gezondheid van onze huisdieren met insecteneiwitten bevorderen, is dus twijfelachtig. Voor de portemonnee is het zeker niet goed, want één portie van I Love My Cat kost 1,69 euro. Maar wat vinden de katten zelf van de lichtbruine insectenkledder? Ons kattenpanel proefde slechts één merk en het experiment was niet wetenschappelijk opgezet. Snoetje Vlooswijk, toch een fanatieke insectenjager, laat het na enkele likjes afweten. Ook Louis en Alice Keulemans besluiten snel te wachten tot het volgende voermoment. Charlie Oostveen snuffelt welwillend, maar geeft toch een resoluut neen. Alleen de dementerende kat Jasper Muitjens valt aan en eet in een keer zijn bak bijna leeg.

Om het twintig minuten later weer uit te kotsen.