NieuwsVS
Klap voor de planeet: Hooggerechtshof VS zet streep door Joe Bidens klimaatplannen
Waar rechters in steeds meer landen de overheid dwingen tot slagvaardig klimaatbeleid, maken ze dat beleid in de Verenigde Staten soms juist vrijwel onmogelijk, bleek vorige week uit een uitspraak van het Hooggerechtshof. De gevolgen blijven niet beperkt tot de VS.
Donald Trump zal ongetwijfeld tevreden in zijn handen hebben gewreven. Het was dankzij de drie oerconservatieve rechters die de klimaatsceptische oud-president in het Hooggerechtshof benoemde dat het hoogste Amerikaanse rechtscollege vorige week donderdag met een 6-3-meerderheid een eind kon maken aan cruciaal beleid van zijn Democratische opvolger Joe Biden om de energiesector te vergroenen.
De vraag is: hoe groot is de schade?
Op het eerste gezicht is de uitspraak tamelijk rampzalig. In de zaak van de staat West-Virginia tegen het milieuagentschap EPA stelden de rechters dat de EPA (lees: de federale overheid) niet de autoriteit heeft de CO2-uitstoot van energiecentrales (lees: oude kolencentrales) over de hele linie te verminderen. Dat is een ‘grote kwestie’ waarvoor toestemming nodig is van het Congres, waar Democraten en Republikeinen in een patstelling verkeren. De uitspraak torpedeert een belangrijk element van Bidens plan om de Amerikaanse uitstoot in 2030 met de helft te verminderen en de energiesector in 2035 klimaatneutraal te maken.
De uitspraak volgt op enkele andere tegenvallers. Eerder dit jaar al sneuvelde Bidens ambitieuze grote klimaatplan ‘Build Back Better’ (elektrische auto’s, schonere industrie, energiebesparing) in de Senaat, nota bene door toedoen van twee Democratische tegenstemmers, onder wie Joe Manchin, een kolenlobbyist uit hetzelfde West-Virginia dat de zaak tegen EPA aanspande. En te vrezen valt dat de stemverhoudingen in het Congres na de midterm-verkiezingen in november nog klimaatvijandiger zullen worden.
Ook in andere opzichten gaat het slecht. Vanwege de hoge energieprijzen als gevolg van de oorlog in Oekraïne moet de regering-Biden tijdelijk toch weer uitwijken naar kolen, olie en gas. Biden riep de olie-industrie op meer olie op te pompen, laat enkele offshore-concessies veilen en beloofde de Europese bondgenoten meer vloeibaar aardgas te zullen leveren. Critici waarschuwen dat nieuwe investeringen in fossiele energie tot toekomstige extra uitstoot leiden die de wereld zich niet kan veroorloven.
Verontrustend is dat de binnenlandse polarisatie de regering-Biden ook dwarsboomt in haar ambitie weer een mondiale klimaatleider te worden, na de dramatische exit van de VS in 2017 uit het akkoord van Parijs. Want het Witte Huis staat opnieuw in zijn hemd. Welk land laat zich wat gelegen liggen aan de aansporingen van de VS, historisch gezien de grootste CO2-vervuiler, als die zelf politiek niets voor elkaar krijgen?
De uitspraak van het Hooggerechtshof komt in die zin zeer ongelegen, drie maanden voor de VN-klimaattop in het Egyptische Sharm-el-Sheikh, zo ongeveer de laatste kans voor de internationale gemeenschap om te laten zien dat ze de klimaatcrisis serieus neemt – voordat de kans de opwarming nog onder de relatief veilige 1,5 graad of zelfs 2 graden te houden definitief verkeken is.
Toch is ook niet alles verloren, zeggen analisten. Zo kan de EPA alternatieve richtlijnen uitvaardigen om individuele kolencentrales via een omweg toch te sluiten, zoals door nieuwe eisen voor efficiënt en schoon produceren. Het agentschap kondigde vorige week al aan dit te zullen doen. En hoewel de federale overheid is gekortwiekt, kan Biden net als indertijd Obama klimaatbeleid maken via presidentiële decreten, en zullen Democratisch geregeerde staten als Californië en het bedrijfsleven doorgaan met klimaatbeleid.
Ook internationaal blijft er hoop. “We zijn er absoluut van overtuigd dat we onze doelen kunnen halen”, zei klimaatgezant John Kerry vrijdag. Hoewel de tegenslag tot extra vertraging zal leiden, hopen de VS nog steeds meer landen mee te krijgen voor het sneller terugdringen van CO2-emissies, onder meer via een vorig jaar gesloten akkoord om methaanlekken aan te pakken. Helaas tikt de klok wel door. En zoals schrijver en klimaatactivist Bill McKibben waarschuwde: “Te langzaam winnen is hetzelfde als verliezen.”
