Kevin McCarthy krijgt het niet makkelijk: vier uitdagingen voor ‘de machtigste Republikein van het land’

De man met de moeilijkste baan in Washington heet dit jaar niet Joe Biden, maar Kevin McCarthy. Na vijf dagen en 15 stemrondes is hij op vrijdagnacht met de hakken over de sloot verkozen tot voorzitter van het Huis van Afgevaardigden.

In één klap is McCarthy, op papier, de machtigste Republikein van het land. Maar hij staat voor een monsterklus. “Mijn vader zei altijd: het gaat niet om hoe je begint, maar om hoe je eindigt”, zei een zichtbaar opgeluchte McCarthy vrijdagnacht. “Nu begint het zware werk.”

In Washington D.C. weet iedereen dat het 57-jarige Congreslid uit Californië het moeilijk zal krijgen de komende jaren. Want waar McCarthy ook kijkt, zijn vijanden zitten overal.

Voor de verkiezingen zag de politieke toekomst van Kevin McCarthy er rooskleuriger uit. Republikeinen dachten in november tientallen nieuwe zetels binnen te slepen in het Huis. Hier had McCarthy jarenlang naartoe gewerkt. Vier jaar lang was hij minderheidsleider, nu zou hij eindelijk aan het hoofd komen te staan van een weldadige Republikeinse overmacht.

Het liep anders. De gehoopte meerderheid van tientallen zetels werd er een van vijf. McCarthy’s belangrijkste taken zijn om met die nipte meerderheid alsnog wetten door te voeren, andere tegen te houden, de Democraten te verzwakken en tegelijk zijn eigen partij te versterken. Vier uitdagingen voor de kersverse Republikeinse speaker.

1. Rivaliteit binnen de partij

Om een wetsvoorstel door het Huis van Afgevaardigden te loodsen, zijn minimaal 218 stemmen nodig. De Republikeinen bezitten er 222. McCarthy moet dus, elke keer opnieuw, steun vinden bij nagenoeg zijn hele fractie. Of hij daar altijd op kan rekenen, is maar zeer de vraag.

Een groep van zo’n twintig ultraconservatieve Trump-loyalisten vindt Kevin McCarthy – hoewel ook bondgenoot van Trump – niet conservatief genoeg. Zij saboteerden afgelopen week McCarthy’s voorzitterschap door in bijna alle stemrondes iemand anders te nomineren.

Deze Freedom Caucus, een uiterst rechtse factie binnen de partij, lijkt meer uit op controverse dan op samenwerking. Hoe meer ophef zij veroorzaken, hoe vaker ze mogen spreken op Fox News en hoe meer ze opvallen bij hun rechtse achterban.

De spanning liep deze week hoog op. Congreslid Mike Rodgers uit Alabama vloog dwarsligger Matt Gaetz na de 14e stemronde bijna in de haren. Hij was het verzet van zijn radicale partijgenoten zat. Uiteindelijk won McCarthy niet met hun steun, maar omdat zes leden zich van stemming onthielden. Hierdoor had hij aan 216 stemmen genoeg.

Een volmondige ‘ja’ heeft McCarthy dus nooit gekregen. Terwijl hij hen zo’n beetje alles gaf waar ze tijdens onderhandelingen om vroegen.

Zoals de eis van de ultraconservatieven dat elk Congreslid voortaan een motion to vacate kan indienen, een soort motie van wantrouwen tegen de voorzitter. Ook beloofde McCarthy dat hij het schuldenplafond niet verhoogt zonder op andere fronten bezuinigingen af te dwingen. Dit kan verregaande consequenties hebben voor Amerikanen die leunen op de overheid. Het radicale deel van de partij heeft McCarthy de komende jaren volledig gegijzeld.

Zijn voorganger Nancy Pelosi had ook te maken met dissidente stemmen binnen haar Democratische partij. Toch krijgt McCarthy het stukken lastiger, zegt de Amerikaanse politicoloog Suzanne Chod. Zij doet al jaren onderzoek naar de werking van het Congres. “De links-progressievelingen waren het lang niet altijd met Pelosi eens, maar stemden wel met haar mee omdat ze het belang van hun partij boven henzelf plaatsten. De christen-nationalisten zijn niet bezig met de Republikeinse Partij, maar met hun eigen herverkiezing.”

Steun werkt overigens wel twee kanten op. Een van de taken van de speaker is om campagnegeld bijeen te sprokkelen voor Congresleden. Als de Freedom Caucus daarvan wil profiteren moeten ze McCarthy vroeg of laat lief aankijken.

2. De Senaat

Zelfs als het Kevin McCarthy vanaf nu lukt om de neuzen binnen zijn partij dezelfde kant op te krijgen, is hij er nog niet. Als voorzitter beslist hij welk wetsvoorstel wordt behandeld in het Huis van Afgevaardigden. Hoe meer door hem en andere Republikeinen geïnitieerde wetten worden aangenomen, hoe succesvoller zijn voorzitterschap.

Toch zullen veel van zijn voorstellen het daglicht nooit zien. Nadat een wetsvoorstel is goedgekeurd in het Huis, gaat het naar de andere kamer van het Congres: de Senaat. Daar bezitten de Democraten een meerderheid. Het politieke klimaat in Washington is de afgelopen jaren zo verhard dat politici niet snel meer meestemmen met de tegenpartij. Bovendien is McCarthy daar een omstreden figuur. Hij bleef Trump steunen na de Capitoolbestorming en onderschreef diens verkiezingsleugen.

Een gedeelte van McCarthy’s werk zal daarom voor de bühne zijn: wetten initiëren die het toch nooit halen, om vervolgens met een beschuldigende vinger naar de Democraten te wijzen. McCarthy zal zijn achterban willen verzekeren dat Republikeinen niet stilzitten, hoe weinig er ook lukt. Migratie is een dossier waarop hij hard zal inzetten, net als de bij Democraten impopulaire belastingverlaging voor Amerikaanse bedrijven.

Wat McCarthy ook kan doen: voorstellen indienen waar Democraten wel mee moéten instemmen. Neem het ouderschapsverlof: dat is voor lang niet alle Amerikaanse werknemers geregeld, en steeds meer Republikeinse vrouwen willen daar wetgeving voor. Als McCarthy een voorstel zou doen voor een verplicht doorbetaald ouderschapsverlof van enkele maanden, dan kunnen Democraten moeilijk ‘nee’ zeggen – hun achterban wil dat immers ook. Op die manier zagen veel Republikeinen zich vorig jaar genoodzaakt om, met pijn in het hart, voor de infrastructuurwet van Joe Biden te stemmen.

3. Rol van Trump

McCarthy is een ambitieus politicus, maar geen visionair. Hij staat bekend als pragmaticus, vooral uit op macht. Die heeft hij als voorzitter. In het onwaarschijnlijke geval dat Biden en vicepresident Kamala Harris iets overkomt, zou McCarthy zelfs president worden.

Maar binnen zijn partij is er iemand die meer invloed heeft: Donald Trump. Daarom geeft McCarthy vaak gehoor aan de wensen van de oud-president. Dat lijkt te werken: de afgelopen weken belde Trump verschillende dwarsliggende Congresleden om hen op te dragen McCarthy te steunen. “STEM OP KEVIN”, zei Trump in een oproep voorafgaand aan de stemming op woensdag, “KIES DE OVERWINNING”.

Trump is ook een struikelblok. Zijn invloed kalft af, vele door hem gesteunde kandidaten verloren de tussentijdse verkiezingen in november. Er lopen meerdere strafrechtelijke onderzoeken tegen hem. En zelfs zijn vertrouwelingen beginnen zenuwachtig te worden van de antisemieten en racisten waarmee hij zich omringt. Het zal daarom een van de grootste uitdagingen van McCarthy’s voorzitterschap worden: Trump te vriend houden zonder zijn lot aan hem te verbinden.

“Veel Republikeinse politici zouden Trump het liefst uit de partij trappen”, zegt Gary Jacobson, politicoloog in San Diego, “maar niemand wil degene zijn die de schop uitdeelt.” Meer dan 60 procent van de rechtse kiezers steunt Trump nog altijd. “Je ziet zijn populariteit afnemen”, zegt Jacobson, “maar dat gaat nog heel langzaam.” Voorlopig blijft McCarthy dus achter de oud-president staan.

4. Scoren met politiek theater

Door het verdeelde Congres en de verdeeldheid binnen zijn eigen partij wordt het voor McCarthy moeilijk om een stempel te drukken op nieuw beleid. Maar met zijn meerderheid in het Huis heeft hij een machtig wapen dat hij zeker zal inzetten: hij kan onderzoeken beginnen en afzettingsprocedures in gang zetten, bijvoorbeeld tegen president Joe Biden of leden van zijn regering. Maar daar kleven ook risico’s aan.

Afgelopen maanden zinspeelde McCarthy op onderzoeken naar de dramatische terugtrekking van Amerikaanse troepen uit Afghanistan in 2021, de chaos aan de grens met Mexico en de groeiende invloed van China. Dan zijn er nog de perikelen rond Hunter Biden, de zoon van de president. De Republikeinen hameren al lang op diens vermeende zakelijke malversaties, waar nog altijd geen concreet bewijs voor is gevonden. “Het doel van de Republikeinen is om de Democraten er slecht uit te laten zien, wanneer ze maar kunnen”, zegt Martin Wattenberg, verkiezingsexpert van de Universiteit van Californië.

Volgens Wattenberg en andere experts zullen de Republikeinen proberen Joe Biden af te zetten met een impeachmentprocedure, zoals de Democraten die twee keer inzetten tegen Donald Trump. “En wanneer die poging sneuvelt in de Democratische Senaat, proberen ze het nog een keer”, zegt Wattenberg. “En nog een keer, en misschien nog een keer.”

Deze onderzoeken en procedures kunnen heel goed uitlopen op niets. De Republikeinen moeten dan zien te scoren met wat in feite politiek theater is. Dat zou McCarthy als een boemerang in zijn gezicht kunnen terugkrijgen, wanneer kiezers niet veel meer zien dan een verkwisting van tijd en geld. McCarthy gaat dan de geschiedenis in als de speaker die op spoken joeg, maar intussen niets voor elkaar kreeg.