Kersverse Japanse premier vraagt meteen om nieuwe verkiezingen

Kishida heeft gekozen voor vervroegde verkiezingen met als inzet twee problemen die niet doortastend zijn aangepakt door zijn voorganger Yoshihide Suga: de kwakkelende Japanse economie en de pandemie. Suga trad in september af, al na een jaar, wegens slechte resultaten in de peilingen na zijn zwalkende coronabeleid.

Kishida kon langer wachten met verkiezingen om het electoraat eerst een indruk te geven van de nieuwe ministers, waarvan dertien van de twintig nooit eerder in een kabinet hebben gezeten. Toch ontbindt Kishida binnenkort het parlement en gaat Japan op 31 oktober, een maand eerder dan verwacht, naar de stembus.

Met vroegere verkiezingen loopt Kishida minder risico op blunders van de kersverse ministers, die de al tanende populariteit van zijn Liberaal Democratische Partij (LDP) verder aantasten. De parlementsverkiezingen worden volgend jaar gevolgd door een tweede stembusgang voor de senaat. Al is de Japanse kiezer ontevreden met de LDP, de oppositie is zo verdeeld dat die kansloos is, dus domineert de LPD de Japanse politiek.

Met dertien nieuwe gezichten in zijn kabinet wil Kishida de indruk wekken dat er een frisse wind in de Japanse politiek waait, hoewel de ministersploeg bestaat uit kopstukken uit het establishment. Zelf staat Kishida ook bekend als ‘de man van de status quo’, maar dat betekent niet dat de politieke stabiliteit terug is bij de LDP. De gemiddelde premier gaat zo’n twee jaar mee in de Japanse draaideurpolitiek, waar verschillende facties binnen de LDP de dienst uitmaken. Uitzondering was Shinzo Abe, die bijna acht jaar als premier volmaakte en op de achtergrond zeer invloedrijk blijft.

Zoethouder

Die invloed is te merken in het kabinet van Kishida, die vorige week woensdag de interne verkiezingen om het partijleiderschap won en daar de functie van premier aan dankt. De kabinetsposten zijn verdeeld over Abes bondgenoten, politici die schatplichtig zijn aan Abe en diens familieleden. Ook de invloedrijke factie van de vorige minister van financiën Taro Aso, die de interne verkiezingen nipt van Kishida verloor, is tevredengesteld met benoemingen op belangrijke posten. De drie vrouwelijke ministers hebben minder zware portefeuilles, zoals vaccinatiezaken en bevolkingspolitiek.

Kishida heeft de facties die hem op het schild hebben gehesen als partijleider met benoemingen terugbetaald voor hun steun, maar hij moet meer concessies doen om hen tevreden te houden. Met een zachtere toon inzake Japans regionale rivalen, China en Noord-Korea, week de voormalige minister van buitenlandse zaken Kishida af van de lijn-Abe, maar inmiddels is hij bijgestuurd in de richting van de conservatieve havik die Abe naar voren schoof als partijleider.

Met zijn steun voor die ultranationalistische Sanae Takaichi nam Abe wraak op Kishida, die zich in september de woede van zowel Abe als Taro op de hals haalde door te zeggen dat een reeks oude aantijgingen over corruptie door deze twee LPD-zwaargewichten nader moet worden onderzocht.

Ook zijn ideeën over de economie – Kishida verzet zich tegen het neoliberalisme – zijn een aanslag op de koers van Abe, die zijn naam heeft verbonden aan economische groei door stijgende overheidsuitgaven en gemakkelijke kredieten. Nu Japan met een hoge staatsschuld en een opgeblazen aandelenmarkt zit, wil Kishida een andere koers om de inkomensongelijkheid te verminderen, maar zonder zich nadrukkelijk van Abes erfenis te ontdoen.