Kerncentrales langer openhouden? "Het is geen kwestie van willen, maar van moeten"

Het sluiten van alle kerncentrales, voorzien in 2025, lukt niet zonder problemen voor de bevoorradingszekerheid en de kostprijs. "Onze prioriteiten moeten uitgaan naar het uitbouwen van een hernieuwbaar, efficiënt en innovatief energienetwerk", aldus Pieter Timmermans (VBO). "Maar als we tegelijk de bevoorradingszekerheid willen garanderen en de prijs onder controle houden, moeten we misschien overwegen om twee kernreactoren ook na 2025 open te houden."

Ronnie Belmans, energiespecialist, maakt brandhout van die these. "Ik zou een partijvoorzitter willen parafraseren: 'zet die plaat af'," grinnikt Belmans. "Volgens het VBO is de kernuitstap tegen 2025 voluntaristisch. We hebben dat al beslist in 2004, als je na al die jaren nog geen stap verder bent, dan zal je nooit tot de nodige stappen komen. Zal het moeilijk zijn? Ja. Zal het veel investeringen vergen? Ook ja. Maar in ruil krijg je een nieuw energiesysteem voor de volgende veertig jaar. Maar dan moet je er wel aan beginnen. Het is een kwestie van willen."

Uit onderzoek van Energyville, waar Belmans aan verbonden is, blijkt dat na de geplande kernuitstap in 2025 de kosten voor de jaarlijkse energieproductie verdubbelen tot 4,4 miljard euro. In dat geval moeten we immers windparken en gascentrales bouwen om het verlies aan energie op te vangen. Ook de import van elektriciteit en gas gaat fors omhoog. De gemiddelde gasprijs stijgt van 13 euro naar 27 euro per megawattuur in 2030.

Als België twee kerncentrales langer openhoudt, blijft de jaarlijkse prijs voor de energieproductie beperkt tot 3,7 miljard euro. Dat scheelt 700 miljoen euro, of gemiddeld 35 euro per gezin.

"Achterhoedegevecht"

André Jurres, medeoprichter van NPG Energy, een ontwikkelaar en investeerder in duurzame energieproductie, glimlacht op de vraag wie het hier bij het rechte eind heeft. "Deze discussie is door de feiten achterhaald. Het is een charmant debat, maar dan enkel voor de bühne. We gaan naar een verlenging van het openhouden van de kerncentrales. Dat is geen kwestie van willen, want ik ben uiteraard geen voorstander van kernenergie. Neen, het is een kwestie van moeten. Sinds de wet van 2003 die de kernuitstap omvatte heeft geen enkele regering enige inspanning geleverd om de transitie aan te pakken. Het gevolg is dat de race gelopen is, en we tegen 2025 niet klaar zijn. Dat is jammer genoeg een feitelijke vaststelling."

Volgens Jurres is het evenwel noodzakelijk dat we de verlenging van het openhouden van enkele - niet alle - kerncentrales aangrijpen om het businessmodel erachter te hervormen. "Vooreerst loopt de milieuvergunning af, zodat een gewone verlenging van de bestaande centrales niet kan. Dat is een momentum om de centrales onder te brengen in een aparte overheidsstructuur. De inkomsten en de winsten van de kerncentrales die langer openblijven moeten integraal naar de maatschappij vloeien, niet naar een privébedrijf. Met die inkomsten kan de overheid zelf verder werk maken van de noodzakelijke transitie naar een duurzame energiemix."

Jurres verwijst naar Nederland, waar eveneens is beslist om de kerncentrale van Borssele langer open te houden tot 2033. Ook Zwitserland heeft besloten zijn kerncentrales langer open te houden.

Ook Vlaams minister van Energie Bart Tommelein (Open Vld) verwijst in een reactie op het VBO naar Zwitserland. "Ik ben gecharmeerd door de keuze van de Zwitsers om enkele kerncentrales langer open te houden zolang ze veilig zijn. We moeten er immers voor zorgen dat tijdens de omslag naar hernieuwbare energie onze bevoorrading verzekerd is", aldus Tommelein, die er aan toevoegt dat kernenergie voor hem geen toekomstverhaal is. "Kernenergie past voor mij niet in de energiemix van de toekomst. De toekomst is hernieuwbaar."

De verschillende regeringen in land willen tegen eind dit jaar een groot ‘energie- en klimaatpact’ sluiten, waarin er - na jaren aanmodderen - een duidelijke strategie komt voor de energiebevoorrading.