Kellyanne Conway, de vrouw die zo trouw aan Trump is dat het soms pijnlijk wordt

Ze is er nog steeds. In tegenstelling tot Mike Flynn, Reince Priebus, Steve Bannon, Michael Dubke, Sean Spicer, Anthony Scaramucci en Omarosa Manigault zit Kellyanne Conway (50) nog steeds in het Witte Huis, ergens. In tegenstelling tot de voormalige nationale veiligheidsadviseur, de voormalige stafchef, de voormalige chef-strateeg en die hele trits voormalige communicatiefiguren heeft Kellyanne Conway nog steeds een rol in het theater van Donald Trump – ook al staat ze nu in de coulissen.

Er wordt gefluisterd dat ze zich opmaakt voor een terugkeer voor het voetlicht, straks, als rond de eerste verjaardag van het presidentschap een nieuwe uittocht van andere acteurs wordt verwacht. Haar ster is rijzende, volgens de geruchten: de nieuwssite Politico noemt haar zelfs als mogelijke opvolger van stafchef John Kelly, die deze week bijna in ongenade viel.

Hoe dan ook: als je het een jaar volhoudt in dit Witte Huis, dan ben je iemand. En misschien is Conway zelfs wel het gezicht van de Trump-entourage. De voetsoldaat. Een van de tragische figuren die het bewind mogelijk maken.

Zíj zette de toon, met haar ‘alternatieve feiten’, de dag na de inauguratie. Daarmee verdedigde ze ‘het grootste toeschouwersaantal aller tijden’ dat volgens woordvoerder Sean Spicer bij de kroning van Trump aanwezig zou zijn geweest. Hoewel foto’s bewezen dat dat niet zo was, is het Witte Huis het hele jaar op deze voet doorgegaan. Conways woorden zijn een begrip geworden.

(Eigenlijk had ze ‘alternatieve informatie’ willen zeggen, zei ze later, een formulering die veel onschuldiger is. Maar Trump was zo blij met de ophef, dat ze het maar zo heeft gelaten).

Blue collar

Er is een theorie dat liegen voor de baas in feite een gelofte van loyaliteit is. Hoe schaamtelozer de leugen, hoe groter de trouw. Conway is daarvan het levende bewijs. “Zij werd de favoriete verdediger van de president in tv-programma’s”, schrijft Michael Wolff in zijn boek Fire and Fury, over het eerste halfjaar in het Witte Huis. “Ze gaat in de bres van de muur staan en vangt de hele dag kogels op”, zei Steve Bannon tegen The Atlantic. “Dat is iets wat je niet kunt leren.”

Privé denkt ze heel anders over hem. Als Trump in een gesprek ter sprake komt, dan rolt ze met haar ogen of staart ze zuchtend voor zich uit, aldus Wolff. “Ze lijkt Trump als een absurd figuur te zien, als een uitputtende uitvergroting.”

Die dubbelhartigheid wordt ook gevangen door de satirische show Saturday Night Live, waarin een Conway-persiflage een belangrijke bijrol vertolkt. “Ik zit met handboeien aan je vast, voor de rest van de geschiedenis”, mompelt ze, zonder dat Trump het hoort. Misschien is juist dat het bewijs van ware

loyaliteit: het besef dat degene aan wie je je overlevert het eigenlijk helemaal niet waard is om je aan over te leveren.

Maar Kellyanne Conway realiseert zich dat dit ook haar moment is. Zij hóórt in dit Witte Huis. Geboren als dochter van een vrachtwagenchauffeur en een casinomedewerkster in een industriestadje in New Jersey, komt ze van alle leden van de Trump-entourage het dichtst bij de blue collar-werkers die hij zegt te vertegenwoordigen. Ze ging weliswaar studeren, werd een cheerleader, trouwde met een aan Harvard en Yale opgeleide advocaat en woont nu in een huis van 6 miljoen dollar in een dorpje aan de Hudson bij New York, maar bleef toch een beetje in de marge hangen.

Ze werd politiek stemmingpeiler voor de Republikeinen en rechtse organisaties, maar zat niet in de Republikeinse hoofdstroom. Ze onderzocht de conservatieve rafels van Amerika. Ze boog zich over de Amerikaanse houding tegenover immigranten, en suggereerde als een van de eersten dat er in wit, laagopgeleid Amerika stemmen te halen moesten zijn met een harde xenofobische agenda.

Trump kende haar van tv – ze was sinds eind jaren 90 een van de drie blonde rechtse vrouwen die bij verschillende zenders opdraafden om het blonde rechtse geluid te vertolken – en kende haar ook van een bewonersvergadering van zijn appartementencomplex in Manhattan. De bewoners wilden de naam Trump van het gebouw laten verwijderen, Conway en haar man (die nog een rol heeft gespeeld bij de afzettingsprocedure van Bill Clinton) waren tegen en wonnen het pleit.

Maar Trump leerde haar pas echt kennen toen de rechtse geldschieters Robert Mercer en zijn dochter Rebekah haar in augustus 2016 met Steve Bannon aan het hoofd van zijn campagne plaatsten.

Conways rol bleek cruciaal. Toen veel Republikeinen zich van Trump afkeerden na de openbaarmaking van de ‘grab-em-by-the-pussy’-tape, bleef zij zitten. Ze noemde zijn opmerkingen ‘onverdedigbaar’, maar verdedigde ze toch. Het waren maar woorden, en hij had er nooit naar gehandeld, zei ze. Als zij Trump kan blijven steunen, kan ik dat ook, dachten veel twijfelende vrouwen. Zonder Kellyanne hadden we het niet gered, zou Bannon later zeggen.

‘Nagels’

Trump heeft nog drie andere vrouwelijke luitenants. Zijn dochter Ivanka, die door velen wordt gezien als de first lady. Hope Hicks, de pr-vrouw/vertrouwenspersoon/surrogaatdochter die een van de belangrijkste intermediairs is tussen de president en de rest van de wereld. Sarah Huckabee Sanders, de woordvoerder die zo verveeld kan liegen dat het bijna geen opwinding meer veroorzaakt. Het is een van de paradoxen van Trump, dat hij ondanks zijn misogynie en seksisme als president zo op vrouwen leunt. Wolff: “Ze begrijpen hem beter, vindt hij. Ze zijn betrouwbaarder. Ze hebben geen eigen agenda. Ze willen niets anders doen dan het steunen van een man. Trump dus.”

Maar Conway gaat daarin wel heel ver, vinden Ivanka en haar man Jared Kushner. Ze kijken op haar neer, op deze volkse vrouw en op haar tomeloze trouw. Ze noemen haar ‘nagels’, aldus Wolff – vanwege de ordinaire lengte daarvan. Conway mag dan misschien het gezicht van het Trump-bewind zijn, het is wel geen mooi gezicht. Conway doet niets om Trumps woede, impulsiviteit en missers te filteren; ze maakt ze alleen maar erger. “Ze maakte er een opera van. Ze neemt de gewenste loyaliteit te letterlijk.”

Jared en Ivanka maakten duidelijk dat ze weg moest, en huilend diende ze haar ontslag in. Maar Trump wil dat ze blijft. De volle acht jaar, zegt hij. Ja, hij manoeuvreerde haar even naar de achtergrond, en dus doet ze nu iets met drugsverslaving in de coulissen van het Witte Huis. Het wachten is op een bres om in te springen.