Kazakhgate-bis? Hoe Société Générale haar straf afkocht

De Franse grootbank Société Générale zette tussen 1999 en 2002 een frauduleus systeem op waarmee klanten belastingen konden ontduiken. De constructies werden aangeboden via een kantoor in België, waardoor de Belgische schatkist miljoenen euro’s aan inkomsten misliep. Toen de fraude aan het licht kwam, trof de fiscus een regeling met de bank. Daarbij betaalde Société Générale 27 miljoen euro aan belastingschuld terug.

Maar een gerechtelijk proces kwam er nooit. De Fransen konden hun straf namelijk afkopen voor een bedrag van 2.750 euro. Daarnaast betaalde de bank nog eens 4 miljoen euro extra belastingschuld terug en 7 miljoen euro die ze had verdiend aan de constructies. Daarmee was de kous af. Dankzij de schikking met het Antwerps gerecht kreeg de bank geen fraudeproces.

Chodiev

Deze deal roept vragen op, want op het moment van de ondertekening was de afkoopwet nog in reparatie. Toenmalig minister van Justitie Stefaan De Clerck (CD&V) vroeg de procureurs-generaal uitdrukkelijk om de wet niet toe te passen totdat een foutje in de oorspronkelijke wet werd rechtgezet. Dat gebeurde in augustus 2011, terwijl de minnelijke schikking tussen het Antwerpse gerecht en Société Générale al in juni werd beklonken.

Waarom moest het zo snel gaan? En waarom luisterde het gerecht niet naar de minister? Die vragen moeten getuigen van het gerecht vandaag beantwoorden in de onderzoekscommissie Kazakhgate. De schikking vertoont namelijk gelijkenissen met die van de Belgisch-Oezbeekse miljardair Patokh Chodiev. Tot nu toe werd aangenomen dat de afkoopwet door het parlement werd gejaagd om Chodiev te helpen, maar mogelijk gebeurde dat ook in opdracht van Société Générale.

De leden van de onderzoekscommissie eisen een duidelijke tijdlijn. “Als de onderhandelingen voor de schikking al gestart waren voor de wet er was, dan stel ik mij vragen”, zegt Open Vld-Kamerlid Vincent Van Quickenborne. De schikkingen van Société Générale en Chodiev zijn de enige twee die werden afgesloten in de verdachte periode tussen de oorspronkelijke afkoopwet en de reparatiewet.

Schriftvervalsing

Vraag is ook of de schikking überhaupt wel wettig is. Volgens de oorspronkelijke afkoopwet mochten er immers geen schikkingen worden getroffen als er in het dossier ook sprake was van schriftvervalsing. En dat was het geval bij Société Générale. “Het is niet zeker of de schikking wel conform de Belgische wet is”, zegt Van Quickenborne.

Los daarvan zal het Antwerps gerecht ook moeten verklaren waarom de Franse bank een aparte behandeling kreeg. In tegenstelling tot de bankreus moesten de 34 andere betrokkenen in het fraudedossier zich wel verantwoorden voor de rechtbank. Sommigen onder hen kregen zware geld- en celstraffen. Sophie De Wit (N-VA): “Waarom kreeg de ene wel een schikking en de andere niet? En hoe werd dat onderscheid gemaakt? Daarover moeten we duidelijkheid krijgen.”

Een piste die door sommige commissieleden wordt geopperd, is dat er zoals bij Chodiev druk werd uitgeoefend vanuit Frankrijk. Op het moment dat de zaak werd behandeld, zat de Franse bank namelijk al diep in de problemen omdat ze bij een foute belegging 5 miljard euro verloor. Daardoor was ze bijna failliet.

Vandaag wordt ook Rudy Volders, de voormalige kabinetschef van Didier Reynders (MR), verwacht in de commissie. Hij zal uitleg moeten geven over het feit of hij al dan niet druk uitoefende om de afkoopwet sneller door het parlement te loodsen.