Katrin Swartenbroux: ‘De jurk met uitgesneden blote kont blijft een van mijn favoriete ontwerpen aller tijden’

Beste mijnheer Mugler,

Toen ik tijdens een vergeten namiddag doelloos door TikTok scrolde, kwam ik terecht bij een filmpje van een balletdanseres die een unieke manier had gevonden om haar oude pointes nieuw leven in te blazen. Ze doopte de punten in verf, en voerde vervolgens een klassiek ballet uit op een blanco canvas − de verschillende rollen kregen verschillende kleuren − dat ze daarna als kunst verkocht. Ze deed me aan u denken.

U gebruikte uw dansopleiding aan de Academie van Schone Kunsten in uw geboortestad Straatsburg ook als rode draad door uw carrière. U stelde de kunst en kunde van het menselijk lichaam centraal, een lichaam dat kon dienen om verhalen te vertellen, om sfeer te scheppen, om fantasie te funderen. Een visie die u uiting gaf via fotografie, film, dans en uiteraard ook via mode. Halverwege de jaren 60 verhuisde u naar Parijs, waar u in 1974 uw eigen kledinglabel kon oprichten, met muzen als Grace Jones, Joey Arias en Pat Cleveland, die uw architecturale ontwerpen met het gepaste drama showden.

Toen modebijbel Vogue u dat jaar aan zijn lezers voorstelde, omschreef men u als een eenzaat, als een reiziger, als iemand die hele werelden vervatte in collecties. Uw ico­nische catwalkshows heb ik nooit mogen mee­maken, u stopte nét voor ik als modejournaliste ­begon, maar u schreef geschiedenis als een van de eerste designers die begreep dat zo’n presentatie niet alleen de kleding, maar vooral de visie moet tentoonstellen.

Ze waren theatraal, meer circus dan showcase, waarin u wereldberoemde modellen dwong om zich te verkleden in motorfietsen, insecten of aliens. De jurk met uitgesneden blote kont die tijdens de twintigste verjaardag van uw label in 1994 getoond werd, blijft een van mijn favoriete ontwerpen aller tijden.

Ik vind het daarom ook vreselijk dat uw nalatenschap zo vaak gereduceerd wordt tot dat ene, suikerspinzoete, best verkopende parfum. Het stervormige flacon van Angel sierde menig tiener­slaapkamer, maar ik bewaar mijn superlatieven liever voor uw carrière als couturier, een carrière die u in 2002 achterliet voor een samenwerking met Cirque du Soleil en regisseurswerk. “Mode is prachtig, 3D-kunst op een menselijk lichaam. Maar het was niet genoeg”, zei u daar destijds over. Uw erfgoed bleef echter nog lang na uw vertrek nazinderen dankzij popsterren als Lady Gaga en Cardi B, die in uw archieven gingen grasduinen, of Beyoncé, die u in 2009 nog haar tourgarderobe liet ontwerpen. Om van de wetlookdress die Kim Kardashian in 2019 tijdens het Met Gala droeg nog maar te zwijgen.

U kreeg ook kritiek, zeker: uw geliefde omgekeerde driehoeksvorm, met exorbitant brede schouders en minuscule wespentaille, zou vrouwen in een keurslijf dwingen, maar wat men niet leek te begrijpen was dat u niet zozeer bezig was met heersende schoonheidsidealen, wel met verbeelding, beweging en transitie − een visie die aansloot bij wijlen David Bowie, die zich regelmatig in uw ontwerpen hulde, een visie die u ook op uzelf toepaste, toen u uw eigen uiterlijk kneedde via bodybuilding en plas­tische chirurgie.

Mijnheer Mugler, het lichaam was voor u een onderwerp en gebruiksvoorwerp tegelijkertijd. De vorm ervan was modulair en optioneel, de vergankelijkheid ervan helaas niet. Het ga u goed.

(‘Hemelpost’, naar een idee van HP/De Tijd)