Kappers krijgen opleiding om partnergeweld op te sporen: ‘Toen ze alleen was met mij in het kapsalon, durfde ze te praten’

Partnergeweld opsporen? Een nieuw project wil het via de kappers doen. Als ze merken dat een klant zich vreemd gedraagt of blauwe plekken heeft, kan de kapper die voorzichtig doorverwijzen naar de hulpverlening.

“Twee jaar geleden vertelde een klant me dat het er heel grof aan toe ging als ze ruzie had met haar partner”, zegt Valérie Marichal, een kapster uit Wechelderzande. “De man dronk veel en bij die ruzies kon het wel eens tot een handgemeen komen. Omdat de vrouw toen met mij alleen was in het kapsalon, durfde ze er toch over te praten.”

Kappers hebben een vertrouwensband met veel van hun klanten. Daarom werkt sectororganisatie Febelhair nu samen met het Centrum Algemeen Welzijnswerk (CAW) en de hulplijn 1712 voor een nieuw project om partnergeweld op te sporen. Vandaag lanceren ze een opleidingsvideo die kappers moet helpen om signalen te herkennen.

“Denk aan klanten die verdachte blauwe plekken hebben”, zegt Charles-Antoine Huybrechts, de voorzitter van Febelhair. “Of klanten die zich opvallend anders gedragen bij hun partner en wegkijken bij oogcontact of opschrikken bij een aanraking.”

Luisterend oor

In het filmpje van de campagne vertelt een hulpverleenster van het CAW over de verschillende vormen van partnergeweld. Eerder dan klappen uitdelen grijpen de meeste plegers naar emotioneel geweld of zetten ze hun slachtoffers voortdurend onder druk. Kappers moeten dus niet enkel op zoek gaan naar blauwe plekken, maar ook naar subtiele signalen die aangeven dat er iets niet pluis is.

“Klanten kunnen soms een afspraak afzeggen zonder dat er een duidelijke reden voor is”, zegt Marichal. “En als iemand niet kan betalen zonder haar partner, weet je dat die persoon geen controle heeft over de eigen bankzaken.”

De kappers moeten in de eerste plaats een luisterend oor bieden, benadrukken de organisaties. Het is niet de bedoeling dat ze zelf als hulpverlener gaan optreden. Maar als ze die signalen opmerken, kunnen ze wel het gesprek aangaan en de klant doorverwijzen naar de hulplijn 1712, waar die dan het hele verhaal kan doen.

De manier waarop een kapper reageert, is volgen Wim Van de Voorde, de coördinator van 1712, uiterst belangrijk. “We weten dat de meeste slachtoffers met niemand durven praten over het geweld dat ze ondergaan”, zegt Van de Voorde. “Dan mag je nooit zoiets zeggen als: ‘Ik had die persoon al lang buiten gegooid.’ Want dan bestaat het risico dat slachtoffers volledig dichtklappen.”

Sommige plegers gaan hun partner ook zoveel mogelijk proberen te isoleren, vult Van de Voorde nog aan. Ze verbieden hun partner dan om nog vrienden en familie te zien. De kapper is dan een van de weinige personen die de slachtoffers toch nog kunnen bezoeken.

‘Masker-19'

Het is niet de eerste keer dat hulporganisaties beroepsgroepen inschakelen om als antenne te fungeren. Het CAW werkt bijvoorbeeld samen met apothekers, die al speciale opleidingen hebben gekregen om slachtoffers op te vangen en door te verwijzen.

Eerder was er ook een speciaal project voor de apothekers uitgedacht. Als slachtoffers of getuigen langsgingen bij de apotheker, konden ze zogezegd een ‘masker-19' vragen. Dat was geen echt masker, maar een codewoord om de hulpverlening in te roepen.

Hulplijn 1712 merkt ondertussen dat de oproepen rond partnergeweld de voorbije weken sterk zijn gestegen. De afgelopen vier weken namen de oproepen met 150 procent toe, in vergelijking met de maand ervoor. Volgens Van de Voorde is die stijging vooral toe te schrijven aan communicatiecampagnes die de hulplijn meer naamsbekendheid hebben gegeven.

Twee jaar geleden kende Marichal 1712 nog niet. “Ik heb toen vooral geluisterd naar mijn klant en voorzichtig geopperd om professionele hulp te zoeken”, zegt de kapster. “Het koppel is toen met een therapeut gaan praten om samen de problemen onder ogen te komen. Vandaag zijn ze nog steeds bij elkaar.”